Theo thông cáo của Bộ Ngoại giao, nhận lời mời của Tổng thống Cộng hòa Phần Lan Alexander Stubb, Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam sẽ thăm chính thức Cộng hòa Phần Lan từ ngày 20 - 22/10/2025.
Tổng Bí thư Tô Lâm. (Ảnh: TTXVN)
Theo Bộ Ngoại giao, Phần Lan là nền kinh tế lớn thứ 9 tại EU và thứ 46 trên thế giới (số liệu của EU và IMF năm 2024). Các ngành kinh tế mũi nhọn của Phần Lan tập trung vào: công nghiệp gỗ giấy; hàng hải, khoa học-kinh tế biển; công nghệ thông tin-truyền thông, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng… Tuy nhiên, Phần Lan hiện đối mặt với một số khó khăn như: hạn chế tài nguyên, chi phí lao động cao và xuất khẩu chưa đạt kỳ vọng. Trong 2 năm liên tiếp 2023, 2024, Phần Lan tăng trưởng GDP ngày càng thấp, lần lượt là 1% và -0,1%; thâm hụt ngân sách lần lượt là 7 tỷ và 12,2 tỷ Euro và lạm phát tăng. Chính sách phát triển của Phần Lan đang tập trung vào: (i) Thúc đẩy đa dạng hóa các đối tác xuất khẩu tiềm năng, nhất là tại châu Á, Mỹ La-tin; (ii) Cải tổ hệ thống an sinh xã hội, phát triển chăm sóc sức khỏe, dịch vụ xã hội, cơ sở hạ tầng, tạo công ăn việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Phần Lan thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam ngày 25/01/1973. Đại sứ quán Phần Lan tại Hà Nội được thành lập năm 1974 và Việt Nam mở Đại sứ quán tại Helsinki vào cuối năm 2005. Quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt được hai nước duy trì và phát triển tốt đẹp. Trong giai đoạn Việt Nam khó khăn nhất, Phần Lan là một trong những nước đi đầu viện trợ phát triển cho ta với những dự án mang tính biểu tượng như nước sạch Phần Lan, hệ thống cấp nước Phần Lan tại Hà Nội, Hải Phòng…
Hai bên thường xuyên trao đổi đoàn các cấp. Các đoàn Việt Nam thăm Phần Lan gồm: Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh (10/2017); Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà (11/2024) Các đoàn Phần Lan thăm Việt Nam gồm: Chủ tịch Quốc hội Sauli Niinistö (01/2010); Chủ tịch Quốc hội Jussi Halla-aho (03/2024)… Ngoài ra, hai bên thường xuyên tiếp xúc tại các hoạt động đa phương: Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp Thủ tướng Petteri Orpo (9/2023) và Tổng Bí thư Tô Lâm gặp Tổng thống Alexander Stubb tại Đại Hội đồng Liên hợp quốc (9/2024).
Cơ chế hợp tác song phương hiện có: Tham vấn chính trị cấp Thứ trưởng và Vụ trưởng khu vực Ngoại giao (lần gần nhất ngày 29/11/2022 tại Hà Nội, cấp Vụ trưởng).
Về kinh tế: Kim ngạch thương mại hai chiều duy trì ở mức ổn định. Năm 2024, kim ngạch hai chiều đạt 422 triệu USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu 204 triệu USD; riêng trong 7 tháng đầu năm 2025 đạt 216 triệu USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu 88 triệu USD. Theo số liệu từ Cục Hải quan, những mặt hàng chính Việt Nam xuất khẩu sang Phần Lan là sắt thép, giày dép, hàng dệt may, cao su, phương tiện vận tải, đồ gỗ, xe đạp, máy vi tính, linh kiện điện tử, phụ tùng… Những mặt hàng Việt Nam nhập khẩu từ Phần Lan gồm: thiết bị, máy móc, thiết bị phụ tùng, nguyên liệu dệt may, sắt thép các loại, gỗ và các sản phẩm gỗ, sản phẩm hóa chất, giấy...
Theo số liệu Đầu tư trực tiếp nước ngoài (Bộ Tài chính), trong năm 2024, Phần Lan có 02 dự án đầu tư mới trị giá 34,6 triệu USD, qua đó vươn lên đứng thứ 58/150 quốc gia, vùng lãnh thổ có đầu tư tại Việt Nam (37 dự án còn hiệu lực tổng trị giá hơn 50,8 triệu USD). Tập đoàn Wartsila, một trong những tập đoàn toàn cầu về năng lượng lớn nhất Phần Lan đã bày tỏ mong muốn tham gia vào Quy hoạch điện VIII và mong muốn triển khai dự án nhà máy điện khí LNG kết hợp năng lượng tái tạo đầu tiên tại Việt Nam, trị giá khoảng 5.600 tỷ đồng đặt tại Ninh Bình.
Về khoa học - công nghệ: Đây là lĩnh vực hợp tác tiềm năng giữa hai nước với nhiều biên bản ghi nhớ được ký kết từ năm 1995 đến nay. Hiệp định khung giữa hai nước về Chương trình Đối tác đổi mới sáng tạo Việt Nam - Phần Lan (IPP) được ký năm 2008 đã trở thành nền tảng quan trọng cho hợp tác sâu rộng giữa hai nước về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Nổi bật gần đây còn có Thỏa thuận hợp tác về công nghệ mạng 5G và cảng biển, sân bay thông minh giữa Tập đoàn VNPT và Tập đoàn Nokia của Phần Lan (8/2022).
Về hợp tác phát triển: Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao, Phần Lan liên tục dành viện trợ không hoàn lại, không áp đặt điều kiện chính trị cho Việt Nam, với tổng giá trị đạt khoảng 340 triệu USD, tập trung vào lĩnh vực quản lý nguồn nước, xóa đói giảm nghèo, thích ứng với biến đổi khí hậu, lâm nghiệp... Gần đây, Phần Lan dừng cung cấp thêm viện trợ không hoàn lại cho các đối tác. Năm 2020, hai nước thành công chuyển đổi sang mô hình hợp tác cùng có lợi.
Tín dụng ưu đãi là một trọng tâm hợp tác phát triển của hai nước, được triển khai bắt đầu từ 2003 và có sự gián đoạn từ 2014-2016, tuy nhiên vào năm 2017, Chính phủ Phần Lan mở lại chương trình tín dụng ưu đãi với tên gọi mới là Public Investment Facility (PIF) - Công cụ Đầu tư công, tạo khuôn khổ cho triển khai các dự án sử dụng ODA, vay ưu đãi do Chính phủ Phần Lan tài trợ.
Về giáo dục - đào tạo, hợp tác lao động: Trên cơ sở các thỏa thuận đã kí kết, các trường đại học Việt Nam và các đối tác Phần Lan đang triển khai tích cực, hiệu quả các chương trình hợp tác, tập trung vào trao đổi giảng viên, sinh viên. Hiện có gần 20 cơ sở giáo dục đại học Việt Nam đang hợp tác tích cực với các đối tác Phần Lan và hơn 2.500 du học sinh Việt Nam tại Phần Lan trong các ngành kinh tế, công nghệ thông tin, du lịch... Năm 2025, hai Bên cũng đã đạt thỏa thuận chung về việc tiến tới đưa lao động, chuyên gia Việt Nam sang Phần Lan làm việc với tiêu chuẩn, điều kiện như công dân Phần Lan.
Về nông nghiệp - môi trường: Hai nước đã xây dựng được nền tảng hợp tác vững chắc, với các kết quả cụ thể, thực chất, tập trung vào các lĩnh vực: khí tượng thủy văn với hệ thống dự báo thời tiết SmartMet; quản lý tài nguyên nước với các dự án nước sạch, cấp thoát nước...; lâm nghiệp với dự án nổi bật là Hệ thống Quản lý thông tin lâm nghiệp (FORMIS).
Hợp tác trong các lĩnh vực khác: Hai nước cũng tích cực thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực khác.
Năng lượng là lĩnh vực hợp tác lâu dài, nhiều tiềm năng trong quan hệ hai nước, với các trọng tâm: (i) Triển khai năng lượng tái tạo tại các khu vực khó khăn; (ii) Phát triển năng lượng tái tạo và các dự án, khung pháp lý liên quan. Năm 2010, Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Ngoại giao Phần Lan đã ký MOU về hợp tác trong Chương trình Đối tác Năng lượng và Môi trường dành cho khu vực Mê Kông (EEP Mekong).
Về văn hóa, thể thao và du lịch, hai bên tổ chức được một số hoạt động giao lưu văn hóa tại mỗi nước trong lĩnh vực mỹ thuật, ca múa nhạc, văn học... Lượng khách du lịch hai nước tới thăm nhau tăng trưởng tích cực sau giai đoạn Covid-19.
Bên cạnh đó, giao lưu nhân dân cũng được quan tâm thúc đẩy với nhiều kết quả tích cực; các hội hữu nghị hai nước làm cầu nối giúp nhân dân hai nước có cơ hội biết đến nhiều hơn những nét đẹp văn hóa, truyền thống đất nước, con người của nhau.
Cộng đồng người Việt Nam tại Phần Lan: hiện có khoảng 16.000 người; cơ bản đoàn kết, chăm chỉ, có cuộc sống ổn định, tuân thủ pháp luật sở tại, hội nhập tốt, có đóng góp tích cực vào sự phát triển của sở tại, quan hệ hai nước, đồng thời luôn nỗ lực duy trì văn hóa, bản sắc dân tộc, hướng về Việt Nam.
Việt Hằng