Ngày 1-6, Tổng Bí thư Tô Lâm có bài viết “Thực hành tiết kiệm”. Pháp Luật TP.HCM xin lược trích một số nội dung quan trọng của bài viết. Mời bạn đọc xem toàn văn bài viết trên báo điện tử Pháp Luật TP.HCM tại đây.
Trách nhiệm chung
“Tiết kiệm và chống lãng phí là hai thành tố gắn bó hữu cơ với nhau, là hai trụ cột để đi tới thịnh vượng, giàu có đối với cả phạm vi gia đình, đất nước và xã hội” - Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh điều này ngay khi mở đầu bài viết “Thực hành tiết kiệm”.
Theo Tổng Bí thư, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là điều cần làm trong cuộc sống của từng cá nhân và toàn xã hội, là “hòn đá tảng” góp phần xây dựng một xã hội văn minh, phát triển bền vững. Đó phải là trách nhiệm chung và cần trở thành nếp sống, thành văn hóa hằng ngày của mỗi chúng ta.
Ông nêu rõ văn hóa Việt Nam là nền văn hóa gắn liền với sự đề cao lối sống tiết kiệm, giản dị. Việc thực hành tiết kiệm của người Việt đã được đúc kết thành ca dao, tục ngữ, truyền miệng từ đời này sang đời khác.
Tổng Bí thư Tô Lâm. Ảnh: QH
Chủ tịch Hồ Chí Minh sau khi lãnh đạo Cách mạng tháng Tám thành công đã đưa ra sáu vấn đề cấp bách. Trong đó, Người đặc biệt đề cao việc phát động phong trào tăng gia tiết kiệm để chống đói, xây dựng đất nước.
Dẫn lại những quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về tiết kiệm, Tổng Bí thư một lần nữa khẳng định tiết kiệm là một nghệ thuật quan trọng của đời sống xã hội. Từ tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thời gian đến tiết kiệm tiền của của dân.
Tổng Bí thư Tô Lâm cho hay khi bước vào thời kỳ đổi mới, Đảng ta đã có nhiều chủ trương, ban hành nhiều chỉ thị về vấn đề này. Thể chế hóa chủ trương của Đảng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa X đã ban hành Pháp lệnh về việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 1998; được Quốc hội khóa XI nâng lên thành Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2005 và được Quốc hội khóa XIII sửa đổi, bổ sung ban hành Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2013.
Hiến pháp năm 2013 cũng hiến định “Cơ quan, tổ chức, cá nhân phải thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng trong hoạt động kinh tế - xã hội và quản lý nhà nước” (Điều 56). Hằng năm và theo giai đoạn, Chính phủ đều ban hành chương trình tổng thể về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
Sắp xếp bộ máy sẽ giúp tiết kiệm hàng chục ngàn tỉ đồng
Tổng Bí thư nhìn nhận các tổ chức, cá nhân, nhất là cán bộ, đảng viên đã chú trọng thực hiện tiết kiệm chi thường xuyên, nâng cao vai trò của người đứng đầu trong thực hành tiết kiệm. Nhiều hội nghị sơ kết, tổng kết đã được các cấp, các ngành tổ chức theo hướng ngắn gọn, đơn giản, tiết kiệm. Tình trạng đất bị bỏ hoang, quy hoạch “treo” từng bước được khắc phục…
Đặc biệt, từ cuối năm 2024 đến nay, thực hiện các kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã lãnh đạo, chỉ đạo cơ bản hoàn thành việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy các cơ quan Đảng, Chính phủ, Quốc hội, MTTQ ở cấp Trung ương và địa phương. Qua đó, tinh giản đầu mối, tiết kiệm chi phí, tạo điều kiện để thực hiện ngay chủ trương miễn giảm học phí cho học sinh.
“Thực hiện chủ trương sáp nhập tỉnh, không tổ chức cấp huyện và sáp nhập cấp xã đã giúp tiết kiệm chi thường xuyên của ngân sách nhà nước giai đoạn 2025-2030 là hơn 20.000 tỉ đồng/năm; giai đoạn từ năm 2030 trở đi mỗi năm tiết kiệm trên 30.000 tỉ đồng” - Tổng Bí thư viết và cho biết đó là chưa tính giá trị cụ thể của hơn 18.500 trụ sở các cơ quan, đơn vị không còn chức năng “công sở” khi triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Bên cạnh kết quả, Tổng Bí thư Tô Lâm nhìn nhận việc thực hành tiết kiệm vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Các chủ trương, chính sách tiết kiệm chưa thật sự phát huy hiệu quả; sự lãng phí, thất thoát tài sản, ngân sách nhà nước đã và đang diễn ra trên phạm vi rộng gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Thực hành tiết kiệm chưa thành nền nếp thường xuyên; tiết kiệm chưa trở thành ý thức thường trực của một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và nhân dân.
Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Ảnh: BÁO NHÂN DÂN
Theo ông, lãng phí không chỉ tồn tại ở các cơ quan nhà nước mà ngay trong hoạt động xã hội của người dân. Xu hướng sính dùng hàng ngoại, hàng xa xỉ, hàng hiệu, tặng quà biếu với giá trị lớn; tâm lý hưởng thụ của một bộ phận người dân, nhất là lớp trẻ, trong khi thu nhập bình quân của cả nước mới vượt qua ngưỡng thu nhập trung bình, năng suất lao động thấp… “Đây là những biểu hiện đáng lo ngại của việc thực hành tiết kiệm” - Tổng Bí thư đánh giá.
Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu nhấn mạnh trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, tiết kiệm là một chính sách lớn, một đạo đức lớn, một nếp làm việc và nếp sống không bao giờ được lơ là. Để đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới và thành công, nhất định toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta phải ra sức thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
Tổng Bí thư Tô Lâm
Hơn nữa, một bộ phận không ít cán bộ, đảng viên, trong đó có cả người đứng đầu, thiếu tinh thần trách nhiệm, thích hưởng thụ, thích vật chất, gây thất thoát kinh phí, tài sản, lãng phí trong tiêu dùng, sử dụng công quỹ cho chi tiêu cá nhân, nhóm lợi ích.
Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá nguyên nhân chủ yếu là do ý thức trách nhiệm, sự quyết tâm của một số cơ quan, tổ chức và cá nhân chưa cao, chưa thường xuyên, thiếu quyết liệt; cơ chế, chính sách, nội quy, quy định chưa đầy đủ, rõ ràng, nhiều kẽ hở. Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí có lúc, có nơi còn hình thức, chiếu lệ…
Xóa bỏ mọi rào cản, điểm nghẽn
Để khắc phục tình trạng nêu trên, thực hiện thắng lợi hai mục tiêu 100 năm, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu cả hệ thống chính trị tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ.
Theo đó, ông yêu cầu thống nhất nhận thức, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là một trong những giải pháp căn cơ nhất để đất nước vượt qua mọi bão giông. Mọi công dân và các cơ quan, đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp cần có kế hoạch cụ thể, thực hiện thu - chi hợp lý; cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý phải gương mẫu, vận động gia đình, nhân dân tích cực tham gia.
Tổng Bí thư Tô Lâm cũng yêu cầu tập trung hoàn thiện thể chế, tạo cơ sở khắc phục triệt để những lãng phí do thể chế gây ra, xóa bỏ những rào cản, khó khăn, vướng mắc cản trở phát triển, khơi thông các điểm nghẽn tạo nền tảng cho phát triển. Đặc biệt là các vấn đề liên quan đến đấu thầu, ngân sách, đầu tư công, kinh tế tư nhân, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và cuộc cách mạng về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.
Đồng thời, sớm nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tạo cơ sở chính trị pháp lý toàn diện, vững chắc cho thực hành tiết kiệm ở mọi ngành, mọi nghề, mọi cán bộ, đảng viên và người dân.
Ông nhấn mạnh việc phải cắt giảm tối đa thủ tục hành chính, chi phí tuân thủ, tạo thuận lợi cao nhất cho người dân và doanh nghiệp; chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, xóa bỏ cơ chế “xin-cho”; phân cấp, phân quyền cho cơ quan, địa phương có thẩm quyền giải quyết và chịu trách nhiệm.
“Trong năm 2025, đảm bảo 100% thủ tục hành chính liên quan đến doanh nghiệp được thực hiện trực tuyến, thông suốt, hiệu quả; 100% thủ tục hành chính không bị giới hạn bởi địa giới hành chính cấp tỉnh” - Tổng Bí thư nêu rõ.
Tổng Bí thư Tô Lâm cũng lưu ý sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy phải tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ có kiến thức, kỹ năng, thái độ làm việc đúng đắn để đạt hiệu quả cao nhất ở mỗi lĩnh vực mà họ đảm trách.
Với các cơ quan, đơn vị, Tổng Bí thư yêu cầu kiên quyết triệt để tiết kiệm các khoản chi chưa thực sự cần thiết để bảo đảm nguồn lực cho phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, bổ sung vốn đầu tư phát triển và phát triển kinh tế. Phấn đấu tăng cao hơn nữa tỉ lệ chi đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia, hỗ trợ kinh tế tư nhân phát triển.
Song song đó, Chính phủ, Quốc hội cần tạo hành lang pháp lý, nguồn lực để kinh tế tư nhân phát triển, thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trong toàn xã hội, tạo điều kiện để mọi người dân đều có cơ hội đóng góp, tăng năng suất lao động, làm giàu cho bản thân, gia đình và xã hội.
Để tiết kiệm, chống lãng phí trở thành tự giác, tự nguyện
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh văn hóa tiết kiệm, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí phải trở thành “tự giác”, “tự nguyện”, “cơm ăn nước uống, áo mặc hằng ngày”.
Từ đó, ông đề nghị nghiên cứu phát động và duy trì thường niên “Ngày toàn dân thực hành tiết kiệm” để thúc đẩy, lan tỏa phong trào toàn xã hội nêu cao ý thức thực hành tiết kiệm.
Kịp thời khen thưởng, biểu dương những tấm gương cán bộ, chiến sĩ, người dân có sáng kiến trong công tác, phát triển kinh tế mang lại hiệu quả thiết thực trong thực hành tiết kiệm. Đồng thời có hình thức xử lý nghiêm đối với những tập thể, cá nhân, trước hết là người đứng đầu các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị, đảng viên chưa thực hiện đầy đủ Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
NGUYỄN THẢO