Tiêu dùng thiết yếu phục hồi chậm, áp lực cạnh tranh gia tăng
Theo Khối Nghiên cứu Chứng khoán MB (MBS), tổng mức tiêu dùng và bán lẻ lũy kế tháng 7 - 8 tăng trưởng 10,4% so với cùng kỳ, trong đó tổng mức bán lẻ tăng 9,9%. Con số này cho thấy nhu cầu tiêu dùng trong dân đang dần khởi sắc, nhưng mức tăng vẫn thấp hơn kế hoạch 12% mà Chính phủ đề ra cho cả năm. Kỳ vọng lớn được đặt vào các chính sách kích cầu và việc thông qua luật sửa đổi thuế Thu nhập cá nhân, yếu tố có thể tạo cú hích quan trọng cho tiêu dùng nội địa trong những quý tiếp theo.
Ngành bán lẻ kỳ vọng sẽ bứt phát nhờ các chính sách kích cầu.
Trong mảng tiêu dùng thiết yếu, xu hướng phục hồi còn khá trầm lắng. Thị trường sữa ghi nhận sự đối lập rõ rệt giữa sản xuất và tiêu thụ: sản lượng sữa tươi và sữa bột sản xuất trong nước có tăng nhẹ, song tiêu thụ nội địa lại giảm lần lượt 6% và 4% so với cùng kỳ. Một nguyên nhân đáng chú ý là lượng sữa nhập khẩu và các sản phẩm sữa trong tám tháng đầu năm 2025 tăng tới 32%, tạo sức ép cạnh tranh lớn cho các doanh nghiệp trong nước.
Dù vậy, Vinamilk (VNM) vẫn được dự báo có thể ghi nhận lợi nhuận ròng quý 3 tăng 8% nhờ vào việc cải thiện giá bán và tối ưu chi phí. Ở thị trường thịt heo, nguồn cung tăng cao do dịch bệnh bùng phát trong mùa mưa khiến người chăn nuôi buộc phải bán tháo, làm giá heo hơi giảm 5% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, sản lượng tiêu thụ vẫn duy trì mức tăng một chữ số nhờ các doanh nghiệp mở rộng đàn nái. Với chi phí thức ăn chăn nuôi duy trì ở mức thấp, lợi nhuận ròng các doanh nghiệp chăn nuôi được dự báo tăng 24%.
Bán lẻ hiện đại mở rộng quy mô, doanh nghiệp niêm yết hưởng lợi
Khác với mảng thiết yếu, ngành bán lẻ hiện đại tiếp tục chứng kiến sự mở rộng quy mô mạnh mẽ. Nắm bắt xu hướng dịch chuyển hành vi mua sắm của người tiêu dùng, các chuỗi cửa hàng tiện lợi và siêu thị mini đẩy mạnh mở mới, đặc biệt là tại khu vực miền Trung - nơi tỷ lệ thâm nhập của mô hình bán lẻ hiện đại còn thấp.
Ước tính trong quý 3/2025, khoảng 167 cửa hàng mới được mở, tương ứng mức tăng 16% so với đầu năm. Bách Hóa Xanh (BHX) và WinCommerce (WCM) là hai chuỗi nổi bật khi kết quả kinh doanh quý trước cho thấy lợi nhuận cải thiện nhờ tối ưu chi phí tại các khu vực mới. Trong lĩnh vực dược phẩm, FPT Retail (FRT) với chuỗi Long Châu duy trì tốc độ mở rộng mạnh, tăng 23% số lượng cửa hàng so với cùng kỳ, trong khi các hệ thống An Khang và Pharmacity vẫn đang thử nghiệm mô hình kinh doanh nhằm tìm kiếm hiệu quả lợi nhuận.
Ngành điện tử tiêu dùng ghi nhận sự ổn định về quy mô, doanh thu bình quân mỗi cửa hàng dự báo tăng 11% so với cùng kỳ nhờ giá bán phục hồi và nhu cầu cải thiện. Ngược lại, ngành trang sức tiếp tục đối mặt với nhu cầu tiêu thụ yếu, quy mô cửa hàng nhiều khả năng duy trì ngang quý trước. Tuy vậy, nhờ tỷ trọng doanh thu trang sức bán lẻ tăng cao, biên lợi nhuận gộp cải thiện khoảng 4 điểm phần trăm, giúp lợi nhuận ròng doanh nghiệp trong ngành dự báo tăng 12%.
Dự báo kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp niêm yết trong ngành cho thấy sự phân hóa rõ rệt. Thế Giới Di Động (MWG) tiếp tục dẫn đầu với lợi nhuận ròng ước đạt 1.400 tỷ đồng, tăng 75% so với cùng kỳ, nhờ chuỗi TGDD và DMX cải thiện doanh thu trên mỗi cửa hàng và chuỗi BHX đẩy mạnh mở rộng ở miền Trung. Masan Group (MSN) được dự báo đạt 892 tỷ đồng lợi nhuận ròng, tăng 27%, nhờ mảng khai khoáng MSR thoát lỗ và WCM mở rộng thêm 110 cửa hàng.
FPT Retail (FRT) ghi nhận lợi nhuận ròng 230 tỷ đồng, tăng 63%, nhờ Long Châu tăng trưởng mạnh và FPT Shop phục hồi. Digiworld (DGW) dự kiến đạt 148 tỷ đồng lợi nhuận, tăng 22%, với động lực từ mảng FMCG và thiết bị văn phòng. PNJ đạt 240 tỷ đồng, tăng 12%, chủ yếu nhờ biên lợi nhuận gộp cải thiện ở mảng bán lẻ trang sức. Vinamilk (VNM) đạt 2.600 tỷ đồng, tăng 8% nhờ doanh thu nội địa và tối ưu chi phí. Dabaco (DBC) được dự báo đạt 313 tỷ đồng, đi ngang so với cùng kỳ, nhưng có triển vọng cải thiện trong các quý sau khi trang trại Thanh Hóa đi vào hoạt động.
Nhìn chung, quý 3/2025 đánh dấu sự phục hồi tích cực của ngành bán lẻ hiện đại, trong khi mảng tiêu dùng thiết yếu vẫn chịu áp lực cạnh tranh và nguồn cung. Các doanh nghiệp như MWG, FRT, DGW hay PNJ cho thấy tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ nhờ mở rộng quy mô và tối ưu chi phí, trong khi những doanh nghiệp trong mảng sữa và chăn nuôi đang từng bước cải thiện lợi nhuận dù nhu cầu tiêu thụ chưa thực sự bứt phá. Với triển vọng phục hồi thu nhập của người dân và chính sách kích cầu sắp tới, MBS đánh giá ngành bán lẻ sẽ tiếp tục nằm trong nhóm khả quan trong giai đoạn tới.
Sỹ Bắc