Tổng thống Mỹ Donald Trump ký dự luật chi tiêu vào rạng sáng ngày 13/11 giờ Việt Nam. Nguồn: BBC
Phát biểu trước khi ký dự luật, ông Trump nhấn mạnh: “Chính phủ không bao giờ được phép đóng cửa lần nữa. Đây không phải là cách để điều hành một quốc gia”.
Đây là lần thứ hai trong nhiệm kỳ của mình, Tổng thống Trump phải đối mặt với việc chính phủ ngừng hoạt động. Cuộc khủng hoảng lần này làm trầm trọng thêm chia rẽ đảng phái tại Washington, khi Nhà Trắng áp dụng nhiều biện pháp đơn phương chưa từng có tiền lệ, bao gồm hủy bỏ các dự án và tìm cách sa thải nhân viên liên bang nhằm gây áp lực buộc phe Dân chủ nhượng bộ trong đàm phán ngân sách.
Trước đó cùng ngày, Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật với tỷ lệ phiếu 222 phiếu thuận, 209 phiếu chống, phần lớn theo ranh giới đảng phái, chỉ vài giờ trước lễ ký kết. Thượng viện đã phê chuẩn dự luật từ hôm 10/11.
Dự luật sẽ gia hạn ngân sách đến ngày 30/1/2026, khiến Chính phủ liên bang tiếp tục phải gánh thêm khoảng 1,8 nghìn tỷ USD mỗi năm vào khoản nợ công hiện nay là 38 nghìn tỷ USD.
Với việc ký ban hành đạo luật này, ông Trump đã khép lại một trong những giai đoạn tê liệt hành pháp nghiêm trọng nhất trong lịch sử nước Mỹ hiện đại, đồng thời cam kết sẽ tìm cách ngăn chặn các cuộc khủng hoảng tương tự trong tương lai.
Hạ viện bỏ phiếu thông qua dự luật hôm 12/11. Ảnh: CNN
Phát biểu sau khi dự luật được thông qua, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson nói rằng, ông “cảm thấy nhẹ nhõm” khi Chính phủ được mở cửa trở lại”.
Trước đó, phát biểu sau khi dự luật được thông qua ở Thượng viện, ông Trump tuyên bố thỏa thuận ngân sách là “chiến thắng lớn”. Những bình luận của Tổng thống cho thấy ông coi việc chấm dứt cuộc khủng hoảng đóng cửa Chính phủ là một chiến thắng chính trị cho Đảng Cộng hòa. Theo đó, bế tắc ngân sách tại Quốc hội có thể chấm dứt mà không cần đáp ứng yêu cầu chính của Đảng Dân chủ là gia hạn trợ cấp chăm sóc sức khỏe.
Tuy nhiên, theo AP, ngay cả khi khả năng chấm dứt tình trạng đóng cửa Chính phủ diễn ra, hầu như không ai trong Quốc hội hài lòng. Đảng Dân chủ đã không đạt được các điều khoản bảo hiểm y tế mà họ yêu cầu bổ sung vào thỏa thuận chi tiêu.
Trong khi đó, Đảng Cộng hòa cũng không thoát khỏi sự chỉ trích, theo các cuộc thăm dò và một số cuộc bầu cử cấp bang cũng như địa phương diễn ra không mấy thuận lợi cho đảng của họ.
Trong hệ thống chính trị Mỹ, Quốc hội có chức năng cấp ngân sách cho Chính phủ. Đảng Cộng hòa đang kiểm soát Hạ viện, Thượng viện và Nhà Trắng nhưng đa số sít sao của họ tại Thượng viện trước đó đã không thể giúp đảng này thông qua nghị quyết tiếp tục duy trì ngân sách cho Chính phủ.
Tại Thượng viện gồm 100 ghế, các dự luật quan trọng thường phải được thông qua với ít nhất 60 phiếu để vượt qua "chiến thuật kéo dài tranh luận", một thủ tục lập pháp cho phép đảng thiểu số chặn các dự luật mà họ phản đối. Đảng Dân chủ nắm giữ 47 ghế tại Thượng viện, điều này cho phép họ thành công trong việc sử dụng chiến thuật nói trên trong thời gian qua.
Trước đó, Đảng Dân chủ khẳng định rằng họ sẽ chỉ thông qua ngân sách Chính phủ nếu dự luật bao gồm các điều khoản gia hạn trợ cấp chăm sóc sức khỏe theo Đạo luật Chăm sóc giá cả phải chăng, dự kiến hết hạn vào cuối năm nay. Các khoản trợ cấp này theo lập luận của Đảng Dân chủ giúp hàng triệu người Mỹ có thể mua bảo hiểm y tế.
Cuộc khủng hoảng đóng cửa Chính phủ gây ra tình trạng khủng hoảng tài chính cho hàng trăm nghìn nhân viên liên bang bị nợ lương, làm hỗn loạn hoạt động tại các sân bay và khiến hàng dài người xếp hàng tại các ngân hàng thực phẩm trên khắp đất nước.
Một cuộc thăm dò hôm 12/11 cho thấy, 50% người Mỹ đổ lỗi cho Đảng Cộng hòa về việc đóng cửa Chính phủ, trong khi 47% đổ lỗi cho Đảng Dân chủ.
Quỳnh Vũ