Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu với phóng viên trên chuyên cơ Air Force One ngày 2/11/2025. Ảnh: Independent
Tổng thống Donald Trump đang tiếp tục cho thấy cách tiếp cận thận trọng trong vấn đề Ukraine, phản ánh rõ ưu tiên “nước Mỹ trước tiên” trong chính sách đối ngoại nhiệm kỳ hai, khi tuyên bố chưa có kế hoạch cung cấp tên lửa hành trình tầm xa Tomahawk cho Ukraine, dù không loại trừ khả năng thay đổi quyết định trong tương lai.
Thỏa thuận bán tên lửa: Chưa có gì chắc chắn
Phát biểu với các phóng viên trên chuyên cơ Air Force One hôm qua, khi được hỏi liệu ông có cân nhắc thỏa thuận bán số tên lửa mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đề nghị hay không, Tổng thống Mỹ Donald Trump đáp ngắn gọn: “Không, chưa thật sự. Nhưng tôi có thể thay đổi ý định”.
Tổng thống Mỹ nói ông không muốn làm leo thang chiến sự và cho rằng cuộc xung đột kéo dài hơn ba năm qua “đã quá khắc nghiệt” với cả hai bên. Khi được hỏi điều gì sẽ là “giọt nước tràn ly” để chấm dứt xung đột, ông trả lời: “Không có giọt nước tràn ly nào cả. Đôi khi bạn phải để họ tự chiến đấu. Đó là một cuộc chiến khó khăn cho cả Tổng thống Nga Vladimir Putin và cho Ukraine”.
Theo ông Trump, đã đến lúc Moscow và Kiev phải tự tìm cách giải quyết xung đột, thay vì tiếp tục phụ thuộc vào viện trợ và trung gian từ bên ngoài. “Đôi khi bạn phải để cho cuộc chiến đó tự diễn ra đến hồi kết”, ông nhấn mạnh.
Thận trọng giữa sức ép
Phát biểu này tái khẳng định lập trường thận trọng của ông Trump trong việc cung cấp vũ khí tầm xa cho Kiev, bất chấp việc Lầu Năm Góc trước đó đã bật đèn xanh sau khi xác định việc chuyển giao sẽ không ảnh hưởng đến năng lực phòng vệ của Mỹ. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng vẫn thuộc về Tổng thống.
Theo ông Donald Trump, đã đến lúc Moscow và Kiev phải tự tìm cách giải quyết xung đột. Ảnh: BBC
Giới quan sát nhận định, việc ông Trump trì hoãn thương vụ Tomahawk cho thấy Nhà Trắng đang ưu tiên kiểm soát rủi ro xung đột với Nga, trong bối cảnh Mỹ phải tập trung nguồn lực cho các ưu tiên chiến lược khác.
Tuần trước, một cuộc gặp dự kiến giữa ông Trump và ông Putin tại Budapest đã bị hoãn lại, sau khi Tổng thống Mỹ tuyên bố không muốn “lãng phí thời gian” cho một cuộc đối thoại “không mang lại kết quả rõ ràng” trong việc chấm dứt xung đột.
Trước đó, ngày 17/10, Tổng thống Zelensky đã đến Washington để vận động Nhà Trắng phê duyệt gói vũ khí mà Ukraine cho rằng có thể tạo sức ép buộc Moscow trở lại bàn đàm phán. Tuy nhiên, cuộc gặp kết thúc mà không có thỏa thuận mới, khiến kỳ vọng từ phía Kiev tiếp tục bị dội gáo nước lạnh.
Cảnh báo từ Moscow
Tomahawk là một trong những loại vũ khí biểu tượng của kho vũ khí Mỹ, được đưa vào biên chế từ thập niên 1980. Đây là tên lửa hành trình có khả năng tránh bị phát hiện bởi các hệ thống phòng thủ, đồng thời có độ chính xác cao và khả năng tấn công sâu trong lãnh thổ đối phương.
Loại tên lửa này thường được phóng từ tàu chiến hoặc tàu ngầm của Hải quân Mỹ. Tuy nhiên, Ukraine hiện không có hải quân đủ năng lực triển khai vũ khí dài tới 6 mét này, khiến việc tiếp nhận và vận hành trở thành thách thức lớn ngay cả khi được chuyển giao.
Tên lửa hành trình Tomahawkcó tầm bắn tới 2.500km, đủ sức vươn sâu vào lãnh thổ Nga, bao gồm cả Thủ đô Moscow. Ảnh: Wikimedia
Phía Nga nhiều lần cảnh báo rằng việc Mỹ cung cấp Tomahawk cho Ukraine sẽ “phá hủy hoàn toàn quan hệ giữa Moscow và Washington”. Trước cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Ukraine, Tổng thống Putin đã phát biểu trên truyền thông Nga rằng việc sử dụng loại tên lửa này “không thể thực hiện nếu không có sự tham gia trực tiếp của quân đội Mỹ”, và nếu chúng được chuyển giao, điều đó sẽ mở ra “một giai đoạn leo thang mới về chất”.
Theo ông Putin, dù Tomahawk có thể gây tổn hại cho Nga, “chúng tôi sẽ bắn hạ chúng và đồng thời nâng cao năng lực phòng không của mình”. Giới phân tích nhận định, cảnh báo này phản ánh lo ngại của Moscow rằng Tomahawk có thể thay đổi cán cân chiến trường, khi loại tên lửa này có tầm bắn tới 2.500km - đủ sức vươn sâu vào lãnh thổ Nga, bao gồm cả Thủ đô Moscow.
Thông điệp gửi tới Kiev và Moscow
Với quyết định “tạm gác lại” thương vụ Tomahawk, Tổng thống Trump gửi đi một thông điệp rõ ràng: Washington sẽ không hành động theo áp lực chính trị hay quân sự từ bất kỳ phía nào. Quan điểm “để họ tự chiến đấu” của ông Trump được cho là phản ánh nỗ lực thiết lập lại vị thế trung gian của Mỹ trong xung đột Nga - Ukraine, đồng thời tránh bị cuốn sâu hơn vào một cuộc chiến chưa có lối thoát.
Khi cuộc xung đột bước sang năm thứ tư, tuyên bố mới nhất của ông Trump vừa thể hiện mong muốn duy trì ảnh hưởng ngoại giao của Mỹ, vừa nhấn mạnh chủ trương tránh leo thang và ưu tiên lợi ích quốc gia - những yếu tố định hình rõ nét đường lối đối ngoại của Washington trong giai đoạn hiện nay.
Hồng Nhung