Ông Trump đã mở đường cho TikTok hoạt động tại Mỹ
Thỏa thuận yêu cầu các tài sản của TikTok tại Mỹ phải được chuyển giao cho các chủ sở hữu người Mỹ thay vì thuộc công ty mẹ ByteDance (Trung Quốc), qua đó có thể chấm dứt một câu chuyện kéo dài gần một năm.
Cho Bytedance thêm 90 ngày
Một thỏa thuận cho ứng dụng mạng xã hội phổ biến này, vốn có tới 170 triệu người dùng Mỹ, sẽ là một bước đột phá trong các cuộc đàm phán kéo dài nhiều tháng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Nó diễn ra trong bối cảnh khi hai bên tìm cách xoa dịu cuộc chiến thương mại rộng lớn đã gây bất ổn cho thị trường toàn cầu.
Tại một cuộc họp báo ở Nhà Trắng, ông Trump nói: “Tôi xin thông báo rằng chúng ta đã có một thỏa thuận về TikTok... Chúng ta có một nhóm các công ty rất lớn muốn mua nó” , mà không đưa thêm chi tiết. Thông báo này được đưa ra chỉ một ngày trước hạn chót 17.9 để bán hoặc buộc ứng dụng video ngắn này phải đóng cửa.
Cuối ngày hôm đó, Nhà Trắng đã gia hạn thời hạn này tới ngày 16.12. Nhà Trắng từ chối cung cấp thêm chi tiết về thỏa thuận với Trung Quốc.
Việc gia hạn sẽ cho ByteDance thêm 90 ngày để hoàn tất thỏa thuận chuyển giao tài sản của TikTok tại Mỹ cho các chủ sở hữu Mỹ, cho thấy vẫn còn nhiều việc cần làm để khép lại thương vụ phức tạp này.
Theo Wall Street Journal, pháp nhân TikTok tại Mỹ sẽ có hội đồng quản trị do người Mỹ chiếm đa số, trong đó có một thành viên do chính phủ Mỹ chỉ định. Ý tưởng này tương tự một thỏa thuận an ninh quốc gia gần đây mà chính quyền tổng thống Trump ký kết, cho phép Nippon Steel mua U.S. Steel sau khi Mỹ được quyền bổ nhiệm một thành viên hội đồng quản trị và nắm giữ một “Golden Share” (cổ phần vàng).
Thỏa thuận được đoán trước
Bất kỳ thỏa thuận nào cũng có thể cần Quốc hội do đảng Cộng hòa kiểm soát thông qua. Quốc hội Mỹ vốn đã ban hành luật vào năm 2024 dưới thời chính quyền Biden, trong đó yêu cầu TikTok phải thoái vốn vì lo ngại dữ liệu người dùng Mỹ có thể bị chính phủ Trung Quốc tiếp cận. Mỹ e rằng điều đó cho phép Bắc Kinh do thám người Mỹ hoặc tiến hành các chiến dịch gây ảnh hưởng thông qua ứng dụng này.
Căn bản của thỏa thuận mới, cũng tương tự hồi tháng 4, bao gồm việc ByteDance vẫn giữ cổ phần lớn nhất là 19,9%, ngay dưới ngưỡng 20% mà luật định. Mặc dù các điều khoản chính dự kiến vẫn giữ nguyên, nhưng các nguồn tin nói rằng họ không chắc thỏa thuận cuối cùng sẽ trông như thế nào, do khả năng thay đổi vào phút chót.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent nói với CNBC hôm 16.9 rằng các điều khoản thương mại của thỏa thuận thực chất đã đạt được từ khoảng tháng 3, chỉ còn vài chi tiết cần giải quyết. Ông Bessent nói: “Thỏa thuận này sẽ không được ký nếu không có các biện pháp bảo vệ phù hợp cho an ninh quốc gia Mỹ. Có vẻ như chúng tôi cũng đã đáp ứng được lợi ích phía Trung Quốc”.
CNBC hôm 16.9 cũng đưa tin rằng thỏa thuận dự kiến sẽ được hoàn tất trong vòng 30 đến 45 ngày tới, và thỏa thuận này sẽ gồm cả các nhà đầu tư hiện hữu trong công ty mẹ ByteDance lẫn các nhà đầu tư mới.
Các chi tiết phù hợp với thông tin dự báo hồi tháng 4 rằng thỏa thuận sẽ tách hoạt động của TikTok tại Mỹ thành một công ty mới có trụ sở tại Mỹ, do các nhà đầu tư Mỹ nắm cổ phần chi phối và điều hành.
Trong số những nhà đầu tư Mỹ hậu thuẫn ByteDance có Susquehanna International Group của Jeff Yass, General Atlantic, Kohlberg Kravis Roberts và Sequoia Capital.
Chính quyền Trump trước đó đã từ chối thực thi luật, lo ngại điều đó có thể khiến cộng đồng người dùng TikTok khổng lồ tức giận và làm gián đoạn các kênh truyền thông chính trị. Thay vào đó, họ đã ba lần gia hạn thời hạn thoái vốn. Trump, người từng khẳng định TikTok đã giúp ông tái đắc cử năm ngoái và hiện có 15 triệu người theo dõi trên tài khoản cá nhân, đã liên tục gia hạn thời hạn thêm cho TikTok. Tháng trước, Nhà Trắng cũng đã lập tài khoản TikTok chính thức.
An ninh và thuế quan
Washington luôn khẳng định việc TikTok thuộc sở hữu của ByteDance khiến ứng dụng này phải chịu sự chi phối của chính phủ Trung Quốc. Tuy nhiên, công ty này lập luận rằng các quan chức Mỹ đã hiểu sai mối liên hệ của họ với Trung Quốc, cho rằng hệ thống gợi ý nội dung và dữ liệu người dùng đều được lưu trữ tại Mỹ trên các máy chủ đám mây do Oracle vận hành, trong khi các quyết định kiểm duyệt nội dung liên quan đến người dùng Mỹ cũng được đưa ra tại Mỹ.
CNBC hôm 16.9 đưa tin Oracle sẽ giữ nguyên thỏa thuận lưu trữ đám mây với TikTok. Trước đó, Reuters đưa tin Nhà Trắng đang lên kế hoạch để Oracle, cùng một nhóm nhà đầu tư bên ngoài, kiểm soát hoạt động của ứng dụng. Theo kế hoạch, Oracle sẽ chịu trách nhiệm xử lý các vấn đề an ninh quốc gia.
Tổng thống Trump hồi tháng 3 từng nói rằng chính quyền của ông đang làm việc với bốn nhóm khác nhau về việc bán TikTok. Microsoft, Amazon, tỷ phú Frank McCourt và một liên minh do nhà sáng lập OnlyFans dẫn dắt nằm trong số những bên đã nộp hồ sơ đấu thầu.
Một thỏa thuận về TikTok, vốn đã được chuẩn bị từ mùa xuân, từng bị đình lại sau khi Trung Quốc cho biết sẽ không chấp thuận, do Trump công bố áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc. Tuy nhiên, một thỏa thuận khung đã được quan chức hai nước đạt được hôm 15.9. Xác nhận cuối cùng về thỏa thuận được kỳ vọng sẽ diễn ra vào thứ sáu tới, trong một cuộc điện đàm giữa ông Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Bùi Tú