Tổng thống Mỹ Donald Trump giơ bức ảnh ông chụp cùng Tổng thống Nga Vladimir Putin mà ông nói rằng ông chủ Điện Kremlin đã gửi cho ông. (Ảnh: Washington Post)
"Tôi không hài lòng về bất cứ điều gì liên quan đến cuộc xung đột đó. Không gì cả. Hoàn toàn không hài lòng", ông Trump nói với các phóng viên tại Phòng Bầu dục ngày 22/8.
Tổng thống Mỹ nói thêm rằng ông sẽ đưa ra một quyết định quan trọng về tương lai của cuộc xung đột trong "hai tuần nữa" - cụm từ mà nhà lãnh đạo Mỹ thường sử dụng không phải để chỉ rõ khung thời gian chính xác, mà để ám chỉ ông muốn trì hoãn quyết định trong một thời gian. Sau thời gian đó, ông nói: "Chúng ta sẽ biết tôi sẽ đi theo hướng nào, bởi vì tôi sẽ đi theo hướng này hay hướng khác".
Những phát biểu này cho thấy thay đổi đáng kể trong quan điểm của nhà lãnh đạo Mỹ, sau khi ông thể hiện sự tự tin lớn trong vài tuần qua vào khả năng đạt được thỏa thuận hòa bình và đảm bảo an ninh cho Ukraine và một cuộc gặp nhanh chóng giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky.
Trong tuần này, ông Trump đã chuyển từ trạng thái hân hoan rằng ông có thể nhanh chóng chấm dứt chiến sự sang thể hiện hoài nghi về khả năng đưa lãnh đạo hai nước đến gặp nhau trực tiếp.
Ông Trump đã đầu tư đáng kể thời gian và công sức để có thể nhanh chóng chấm dứt cuộc xung đột, bao gồm cuộc gặp thượng đỉnh ở Alaska với Tổng thống Putin ngày 15/8, sau đó tiếp ông Zelensky và các nhà lãnh đạo châu Âu tại Nhà Trắng hôm 18/8.
Tuy nhiên, bất chấp tất cả những hào nhoáng ngoại giao, đến nay vẫn có rất ít dấu hiệu cho thấy tình hình có thể biến chuyển, vì Mátxcơva kiên quyết phản đối mọi đề xuất ngừng bắn hoặc chấp nhận bất kỳ điều gì khiến họ không đạt được mục tiêu tối đa của mình ở Ukraine. Các nhà phân tích bên ngoài cho rằng Nhà Trắng đã hiểu sai mục tiêu của Tổng thống Putin và có thể đã có suy nghĩ viển vông.
Hiện tại, Tổng thống Trump cho biết sẽ để ông Putin có thời gian quyết định có gặp ông Zelensky hay không.
Trong tuần này, Nhà Trắng cho biết ông Trump đã nhận được cam kết từ ông Putin về việc sẽ tham dự một cuộc gặp như vậy. Tuy nhiên, các quan chức Điện Kremlin vẫn hạ thấp khả năng đó. Gặp trực tiếp ông Zelensky sẽ bị hiểu là Tổng thống Putin công nhận ông Zelensky là nhà lãnh đạo hợp pháp của một quốc gia độc lập, điều mà Điện Kremlin từ chối công nhận lâu nay.
Nếu không có cuộc gặp nào như vậy diễn ra, "tôi sẽ xem lỗi thuộc về ai", ông Trump nói.
Ông để ngỏ khả năng sẽ áp các biện pháp trừng phạt kinh tế với Nga hoặc để Ukraine tự giải quyết.
"Đó sẽ là một quyết định rất quan trọng. Có thể là các lệnh trừng phạt lớn hay thuế quan lớn hoặc cả hai, hoặc chúng tôi không làm gì cả mà chỉ nói 'đó là cuộc chiến của các bạn'", ông Trump cho biết.
Nhà lãnh đạo Mỹ trước đó đe dọa áp đặt các lệnh trừng phạt thứ cấp với những quốc gia mua dầu mỏ Nga và các lệnh trừng phạt mới với Mátxcơva nếu Tổng thống Putin không đồng ý ngừng bắn. Tuy nhiên, ông đã từ bỏ cả thời hạn chót và yêu cầu ngừng bắn sau khi đến Alaska gặp nhà lãnh đạo Nga.
Trong khi đó, các nhà ngoại giao và chỉ huy quân sự châu Âu vẫn miệt mài thực hiện công việc khó khăn là chuyển những cam kết mà lãnh đạo của họ đã đưa ra thành hành động thực tế.
Những điều trái ngược
Các quan chức Nga đã gạt bỏ khả năng chấp nhận để quân đội từ các nước thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) có mặt ở Ukraine – điều mà ông Trump đề xuất sau cuộc họp ngày 18/8 với các nhà lãnh đạo châu Âu.
Ông Trump đưa ra những phát biểu trái chiều về nhà lãnh đạo Nga, người mà ông từ lâu ông đã thể hiện sự ngưỡng mộ.
Ông giơ cao bức ảnh chụp ông đứng cạnh tổng thống Nga tại Anchorage mà ông nói rằng Tổng thống Putin đã gửi cho ông. Ông gợi ý rằng có khả năng ông Putin sẽ tham dự World Cup mà Mỹ sẽ đăng cai năm 2026.
"Tôi nghĩ đó là một bức ảnh đẹp của ông ấy và của tôi nữa. Vậy nên thật tuyệt khi nó được gửi cho tôi", ông Trump nói.
Nhưng tổng thống Mỹ cũng cho biết ông đã nói với nhà lãnh đạo Nga rằng ông "không hài lòng" về cuộc tấn công của Nga vào Ukraine đã trúng một nhà máy của Mỹ. Cuộc tấn công này liên quan đến gần 600 máy bay không người lái và 40 tên lửa.
Ông Trump cũng không bày tỏ ủng hộ ông Zelensky, nói rằng "cần hai người mới có thể nhảy tango".
Nhà lãnh đạo Mỹ bày tỏ thất vọng rằng cuộc xung đột Nga - Ukraine có vẻ khó giải quyết hơn các cuộc xung đột khác. Trong tuần này, Tổng thống Trump nói rằng ông có công giải quyết 7 cuộc xung đột toàn cầu. “Tôi nghĩ rằng, xét về độ khó thì đây sẽ là bài toán ở mức trung bình”, ông than thở.
Bình Giang