Tổng thống Mỹ Trump tạo ra điều không tưởng giữa Ấn Độ và Trung Quốc

7 giờ trướcBài gốc

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp nhau nhân dịp Thượng đỉnh BRICS tại Liên bang Nga. (Ảnh: Xinhua)

Việc ông Trump tuyên bố áp mức thuế cơ bản 25% với Ấn Độ, sau đó dự kiến tăng lên tới 50% để trừng phạt nước này vì mua dầu mỏ của Nga, đang tạo ra lợi ích chung giữa New Delhi và Bắc Kinh.

Dù mối quan hệ căng thẳng giữa Ấn Độ và Trung Quốc đã bắt đầu giảm bớt từ năm ngoái, các nhà phân tích cho rằng hành động của ông Trump góp phần vào sự thay đổi này.

New Delhi và Bắc Kinh đều đang phải ứng phó với nước Mỹ đầy biến động và khó lường, với cách đối xử không phân biệt giữa đối tác chiến lược và đối thủ địa - chính trị, dù là ở châu Âu hay châu Á.

Khi trừng phạt Ấn Độ vì nền kinh tế không đủ cởi mở và việc mua dầu của Nga, chính quyền của Tổng thống Trump đang trừng phạt chính quốc gia mà Mỹ đã dành nhiều năm xây dựng mối quan hệ thân thiết nhằm tạo nên đối trọng với Trung Quốc ở khu vực. Thay đổi này tạo ra cơ hội cho Bắc Kinh.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi sẽ dự hội nghị thượng đỉnh của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) vào cuối tháng này. Đây sẽ là chuyến thăm đầu tiên của ông tới Trung Quốc sau 7 năm.

Khi được hỏi về thông tin ông Modi sẽ dự SCO, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết Bắc Kinh "hoan nghênh" Thủ tướng Ấn Độ đến dự hội nghị. "Chúng tôi tin rằng với nỗ lực chung của tất cả các bên, hội nghị thượng đỉnh Thiên Tân sẽ là một cuộc gặp gỡ của sự đoàn kết, hữu nghị và sẽ đạt kết quả tốt đẹp", người phát ngôn Quách Gia Khôn cho biết.

Trước những chuyển động đó, giới phân tích cho rằng đây là sự xích lại vì lợi ích, không phải vì niềm tin.

Sự ngờ vực sâu sắc giữa hai gã khổng lồ châu Á vẫn sẽ còn đó, và việc hai cường quốc liên kết với nhau không phải bởi tầm nhìn chung, mà vì một đối thủ chung.

“Chúng ta có thể thấy mối quan hệ Ấn Độ - Trung Quốc tan băng khi đối mặt với một nước Mỹ cứng rắn”, Farwa Aamer - Giám đốc Sáng kiến Nam Á thuộc Viện Chính sách xã hội châu Á (trụ sở tại New York) cho biết.

Bà cho rằng Washington đã “mạo hiểm đảo ngược sự phát triển của mối quan hệ mà họ đã nỗ lực xây dựng từ lâu”.

Mối quan hệ của Ấn Độ với Mỹ trải qua những biến động mạnh mẽ, từ sự xa lánh thời Chiến tranh Lạnh sang trở thành đối tác quan trọng trong thế kỷ 21.

Kể từ khi ông Modi lên nắm quyền năm 2014, mối quan hệ Mỹ - Ấn Độ được đưa lên tầm cao mới, một phần nhờ mối quan hệ cá nhân mà ông đã xây dựng với ông Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên. Thậm chí nhà lãnh đạo Ấn Độ đã bỏ qua nghi thức ngoại giao để vận động cho ông Trump có được nhiệm kỳ thứ hai tại cuộc mít tinh ở Houston.

Sự liên kết giữa New Delhi với Washington càng trở nên quan trọng khi quan hệ của Ấn Độ với Trung Quốc rạn nứt vì vụ đụng độ biên giới chết người năm 2020.

Cam kết của Mỹ với Ấn Độ càng được củng cố dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden, khi Washington xác định New Delhi là một đối trọng quan trọng để đối phó với ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh. Cựu Tổng thống Joe Biden thường xuyên dành nhiều lời khen ngợi cho Thủ tướng Modi.

Thu hẹp lựa chọn

Sau khi ông Trump tái đắc cử, chính sách "Nước Mỹ trên hết" được thúc đẩy mạnh mẽ, vượt xa việc chỉ đối đầu với Trung Quốc về thương mại.

Trong bước đi đe dọa phá vỡ sự mối quan hệ gần gũi kéo dài 2 thập kỷ này, đầu tháng này, Tổng thống Mỹ công khai khiển trách New Delhi về việc nhập khẩu dầu của Nga và đe dọa sẽ trừng phạt.

Theo ông Milan Vaishnav - giám đốc và nghiên cứu viên cao cấp trong Chương trình Nam Á thuộc Quỹ Carnegie vì Hòa bình quốc tế, với việc coi New Delhi là một đối thủ đáng bị trừng phạt về thương mại, Washington có thể sẽ phá vỡ nền tảng của chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Những hành động mới nhất của ông Trump "đưa chúng ta trở lại thời kỳ xa lánh. Mối quan hệ Mỹ - Ấn đủ mạnh mẽ để không bị phá vỡ chỉ sau một đêm, nhưng những hành động như vậy gây tổn hại nghiêm trọng đến niềm tin của Ấn Độ".

Trong khi nhiều quốc gia vội vàng ký kết thỏa thuận thương mại với ông Trump để giảm thuế quan, Ấn Độ không sẵn sàng nhượng bộ. New Delhi phản pháo, chỉ trích mức thuế quan của Mỹ là "bất công" và "vô lý", nhấn mạnh rằng Mỹ và châu Âu vẫn mua phân bón và hóa chất của Nga.

"Thái độ của Ấn Độ với Mỹ đang trở nên cứng rắn hơn, một phần do cách hành động của ông Trump. Cách ông ấy thực hiện ngoại giao thông qua các kênh công khai có vẻ đang thu hẹp lựa chọn đối với chính phủ Thủ tướng Modi", Harsh V. Pant, phó chủ tịch chính sách đối ngoại tại tổ chức nghiên cứu Observer Research Foundation có trụ sở tại Delhi, nhận định.

Thủ tướng Modi chịu áp lực từ các chính trị gia đối lập phải cứng rắn để bảo vệ người dân.

"Ấn Độ sẽ không bao giờ thỏa hiệp lợi ích của nông dân, ngư dân và người chăn nuôi bò sữa. Cá nhân tôi biết, tôi sẽ phải trả giá đắt cho điều đó, nhưng tôi đã sẵn sàng”, ông Modi tuyên bố tuần trước.

Giới phân tích cho rằng chính sách của ông Trump có khả năng đẩy hai đối thủ truyền thống vào mối quan hệ chiến lược.

Quan hệ giữa Ấn Độ và Trung Quốc dần bình thường hóa sau khi Thủ tướng Modi gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề hội nghị thượng đỉnh BRICS tại Nga vào tháng 10 năm ngoái. Ấn Độ và Trung Quốc đã đồng ý nối lại các chuyến bay thương mại trực tiếp, Bắc Kinh gần đây đồng ý mở lại hai địa điểm hành hương ở miền tây Tây Tạng cho người Ấn Độ - lần đầu tiên sau 5 năm. Cả hai cũng đã bắt đầu cấp lại thị thực du lịch cho công dân của nhau.

"Vì những lý do kinh tế riêng, cụ thể là tăng trưởng chậm lại và đầu tư trực tiếp nước ngoài sụt giảm, Ấn Độ có vẻ sẵn sàng thúc đẩy mối quan hệ thương mại và đầu tư nồng ấm hơn với Trung Quốc", nhà nghiên cứu Vaishnav nhận định.

Bình Giang

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/tong-thong-my-trump-tao-ra-dieu-khong-tuong-giua-an-do-va-trung-quoc-post1769200.tpo