Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: AP
Thông báo được đưa ra ngay trước khi Thái tử kế vị Ả-rập Xê-út Mohammed bin Salman tới thăm Washington. Đây là chuyến thăm đầu tiên của nhà lãnh đạo thực tế của Ả-rập Xê-út tới Mỹ sau hơn 7 năm.
Ngày 17/11, khi được hỏi liệu Mỹ có bán F-35 cho Riyadh hay không, ông Trump nói: “Tôi muốn nói rằng chúng tôi sẽ làm điều đó. Chúng tôi sẽ bán F-35”.
Thương vụ máy bay chiến đấu dự kiến là một trong nhiều thỏa thuận lớn được công bố trong chuyến thăm. Ả-rập Xê-út được kỳ vọng sẽ công bố khoản đầu tư trị giá hàng tỷ đô la vào hạ tầng trí tuệ nhân tạo tại Mỹ và hai nước sẽ công bố chi tiết hợp tác mới trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân dân sự, một quan chức cấp cao trong chính quyền Mỹ cho biết.
Thái tử được nói là sẽ đến Washington với “danh sách mong muốn”, trong đó có việc nhận được bảo đảm chính thức về sự bảo vệ quân sự của Mỹ và thỏa thuận mua tiêm kích F-35, một trong những dòng máy bay chiến đấu tiên tiến nhất thế giới.
Chính quyền của đảng Cộng hòa lâu nay vẫn thận trọng vì không muốn làm suy yếu lợi thế quân sự vượt trội của Israel tại khu vực, đặc biệt trong bối cảnh ông Trump cần sự ủng hộ của Tel Aviv cho kế hoạch hòa bình của ông ở Dải Gaza.
Một mối lo ngại khác là nguy cơ công nghệ F-35 sẽ bị tin tặc đánh cắp hoặc rò rỉ cho Trung Quốc, trong bối cảnh Bắc Kinh có quan hệ ngày càng chặt chẽ với cả UAE và Ả-rập Xê-út.
Tháng trước, Ả-rập Xê-út và Trung Quốc tổ chức tập trận hải quân chung tại vùng biển của vương quốc. Năm 2023, Bắc Kinh đóng vai trò trung gian hòa giải giúp Riyadh và Tehran khôi phục quan hệ ngoại giao.
Dù Trung Quốc đã vượt Mỹ trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Ả-rập Xê-út, Mỹ vẫn là nhà cung cấp vũ khí ưu tiên của Riyadh.
Thông báo của Tổng thống Trump được đưa ra trong bối cảnh ông đang tìm cách thúc đẩy bình thường hóa quan hệ giữa Ả-rập Xê-út và Israel. Tổng thống Trump tiếp tục ca ngợi nỗ lực mở rộng Hiệp định Abraham, thỏa thuận từng giúp Israel thiết lập quan hệ chính thức với 3 quốc gia Ả-rập, nhằm tạo ra nền tảng hòa bình dài hạn ở Trung Đông.
Tổng thống Trump nói rằng ông “hy vọng Ả-rập Xê-út sẽ sớm tham gia Hiệp định Abraham”.
Tuy nhiên, Riyadh đã nêu rõ điều kiện: Có lộ trình đảm bảo cho việc thành lập Nhà nước Palestine, điều mà Israel kịch liệt phản đối.
Ngày 17/11, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc thông qua kế hoạch của Mỹ về Dải Gaza, cho phép triển khai lực lượng quốc tế để ổn định tình hình và mở ra khả năng hình thành Nhà nước Palestine trong tương lai.
Dù vậy, Ả-rập Xê-út khó tham gia hiệp định trong tương lai gần, dù giới chức Mỹ tin rằng kết quả cuối cùng vẫn có thể đạt được trước khi nhiệm kỳ hai của ông Trump kết thúc.
Bình Giang