Thủ tướng Narendra Modi và Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. cùng các Phu nhân tại New Delhi ngày 5/8. (Nguồn: EPA)
Chuyến thăm của Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. đến Ấn Độ (từ ngày 3-8/8) mở ra một chương mới trong quan hệ song phương, đặc biệt trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, quốc phòng và an ninh hàng hải.
Kinh tế là trọng tâm
Quan hệ đối tác tốt đẹp 75 năm giữa hai quốc gia đang ghi nhận sự phát triển ngày càng năng động và sâu sắc trên nhiều lĩnh vực. Ấn Độ và Philippines chia sẻ những giá trị chung như tôn trọng luật pháp quốc tế, bảo vệ tự do hàng hải, tăng cường hợp tác khu vực và ủng hộ lẫn nhau trên các diễn đàn đa phương. Kim ngạch thương mại song phương năm 2024 đạt 3,3 tỷ USD, với Ấn Độ là nguồn cung dược phẩm, công nghệ thông tin hàng đầu cho Philippines trong nhiều năm, đồng thời là một trong những nhà đầu tư lớn cho các dự án năng lượng tái tạo và hạ tầng tại nước này.
Đây là chuyến thăm Ấn Độ đầu tiên trong nhiệm kỳ của ông Ferdinand Marcos Jr. kể từ khi nhậm chức năm 2022. Phát biểu trước chuyến công du lần này, Tổng thống Philippines đã khẳng định Ấn Độ là “người bạn đáng quý” của Philippines. Trong bối cảnh khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương có nhiều biến động chính trị, chuyến thăm càng tô đậm ý nghĩa của việc tăng cường hợp tác chiến lược giữa hai nước.
Chuyến thăm lần này mở ra nhiều cơ hội hợp tác kinh tế giúp quốc gia ASEAN gia tăng năng lực phát triển bền vững. Trong khuôn khổ chuyến thăm, hai nước ký kết 13 văn kiện, trong đó có Tuyên bố nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược và Kế hoạch hành động đến năm 2029. Những thỏa thuận này được kỳ vọng sẽ đặt nền móng cho việc thúc đẩy hợp tác sâu rộng hơn nữa trong các lĩnh vực thiết yếu như y tế, thương mại, công nghệ, nông nghiệp, du lịch và kết nối số, góp phần mang lại lợi ích thiết thực cho cả hai nước.
Việc Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. tham dự các sự kiện với giới doanh nghiệp tại Bangalore - trung tâm công nghệ hàng đầu của Ấn Độ cũng là chỉ dấu quan trọng cho thấy Philippines đang tích cực khuyến khích, thu hút đầu tư và liên kết trong lĩnh vực số hóa.
Quốc phòng là cốt lõi
Chuyến thăm thu hút sự chú ý của dư luận khi hai nước cho thấy một loạt cam kết trong hợp tác quốc phòng, đặc biệt là trong lĩnh vực hàng hải. Trên cơ sở Hiệp định Hợp tác quốc phòng hai nước ký năm 2006, quan hệ quốc phòng hai bên liên tục được củng cố bởi các cơ chế trao đổi thiết thực như Ủy ban hợp tác quốc phòng chung (JDCC), các chuyến thăm thường xuyên của tàu hải quân và tàu tuần tra bờ biển cũng như các hoạt động xây dựng năng lực khác do Ấn Độ cung cấp.
Đặc biệt, trọng tâm của mối quan hệ quốc phòng được thể hiện rõ nét nhất qua việc Ấn Độ cung cấp hệ thống tên lửa hành trình siêu thanh BrahMos vào năm 2022, giúp Philippines nâng cao khả năng phòng thủ tầm xa, trong bối cảnh cả hai đều tỏ quan ngại trước diễn biến gia tăng căng thẳng ở Biển Đông gần đây.
Qua chuyến thăm lần này, Philippines cho thấy nước này ngày càng coi trọng vị trí của Ấn Độ trên bản đồ chiến lược của mình. Ấn Độ là nước thứ ba mà Tổng thống Philippines tới thăm trong năm 2025, không lâu sau chuyến công du Nhật Bản (tháng 4/2025) và Mỹ (tháng 7/2025) với các trao đổi về hợp tác an ninh, củng cố liên minh chiến lược liên tục được nêu đậm.
Điều này cũng ngầm tái khẳng định chính sách của Manila trong việc tiếp tục củng cố quan hệ với đồng minh truyền thống như Mỹ và thành viên của các cơ chế tiểu đa phương do Mỹ dẫn dắt như Australia, Nhật Bản, Ấn Độ. Đồng thời, hướng đi này cũng phù hợp với chủ trương đa dạng hóa các đối tác chiến lược mà Philippines đang theo đuổi, nhằm tối đa hóa lợi ích quốc gia và đối phó linh hoạt các thách thức an ninh, kinh tế.
Lần đầu tiên, hải quân Ấn Độ và Philippines phối hợp tuần tra chung trên Biển Đông, động thái mang tính biểu tượng nhưng giàu thông điệp chiến lược giữa bối cảnh khu vực ngày càng căng thẳng. (Nguồn: Getty Images)
Một điểm nhấn quan trọng trong chuyến thăm là hoạt động diễn tập chung lần đầu tiên giữa hải quân hai nước diễn ra gần Bãi cạn Scarborough - một trong những điểm nóng về tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông. Trong khi duy trì quan hệ liên minh quốc phòng truyền thống với Mỹ, Philippines đang tích cực mở rộng quan hệ quốc phòng để tạo ra các mối liên kết chiến lược đa dạng, bền vững trong chiến lược an ninh của mình. Đây có thể là một phần trong chiến lược răn đe kết hợp ngoại giao mà Manila đang theo đuổi như Bộ trưởng Quốc phòng Gilberto Teodoro đã khẳng định tại Hội nghị thượng đỉnh châu Á NEXT Reuters hôm 9/7 tại Singapore.
Với Ấn Độ, Philippines là một đối tác quan trọng trong chính sách Hành động hướng Đông và Tầm nhìn Mahagasar của nước này. Cả hai chiến lược này được xem là nhằm mục đích tăng cường quan hệ với Đông Nam Á, thúc đẩy ổn định khu vực và khẳng định vị thế của Ấn Độ trong tương quan với các nước lớn trong khu vực.
Nhìn vào các mục tiêu mà cả hai bên đang theo đuổi, có thể thấy quan hệ đối tác chiến lược mới này đang tạo nên định hình vững chắc cho sự liên kết chiến lược ngày càng tăng giữa hai quốc gia. Đây không chỉ là sự kiện đánh dấu bước ngoặt trong quan hệ song phương mà còn cho thấy cam kết mạnh mẽ của quốc đảo Đông Nam Á trong việc đa dạng hóa chính sách đối ngoại, mở ra cơ hội hợp tác sâu sắc hơn với các nước lớn trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nhiều biến động.
Hà Bảo Trâm