Tổng thống Syria và chiến thuật 'ngoại giao bóng rổ' mở đường cho trật tự khu vực mới

4 giờ trướcBài gốc

Tổng thống lâm thời Syria (áo trắng) chơi bóng rổ cùng các tướng lĩnh cấp cao Mỹ. Ảnh chụp màn hình

Theo kênh truyền hình RT, ngay sau chuyến thăm Moskva gần đây, Tổng thống Syria Ahmad al-Sharaa đã thực hiện chuyến công du làm việc tại Mỹ. Mục tiêu của chuyến đi là tăng cường hợp tác Damascus - Washington và mở ra các kênh tin cậy mới trong bối cảnh cấu trúc an ninh khu vực đang biến đổi.

Theo đánh giá của chuyên gia Murad Sadygzade, Chủ tịch Trung tâm Nghiên cứu Trung Đông tại Moskva, cách tiếp cận chính sách đối ngoại của ban lãnh đạo Syria mới có thể được mô tả bằng khái niệm “ngoại giao bóng rổ”. Đây là một phép ẩn dụ phù hợp phản ánh phong cách chính trị đặc trưng - sự kết hợp giữa tính không chính thức, sự linh hoạt và mối quan hệ cá nhân - bắt nguồn từ niềm đam mê bóng rổ của Tổng thống và Bộ trưởng Ngoại giao Assad al-Shaibani.

Vai trò biểu tượng của cách tiếp cận này càng rõ rệt hơn sau khi các đoạn phim ghi lại chuyến thăm kín đáo của quan chức cấp cao Mỹ tới Damascus được công bố. Video cho thấy Tổng thống al-Sharaa và Bộ trưởng al-Shaibani chơi bóng rổ với Đô đốc Charles B. Cooper II, Tư lệnh CENTCOM, và Chuẩn tướng Kevin J. Lambert, Tư lệnh Lực lượng Đặc nhiệm Liên hợp - Chiến dịch Inherent Resolve (CJTF-OIR). Những hình ảnh đó phản ánh một mô hình tương tác mới - mô hình mà giao tiếp không chính thức đôi khi đi trước các thỏa thuận ngoại giao chính thức.

Theo ông Murad, chiến thuật “ngoại giao bóng rổ” của giới lãnh đạo mới tại Syria không chỉ mang tính phong cách mà còn là nỗ lực xây dựng hình ảnh về một chính quyền có khả năng chuyển hóa lịch sử đau thương thành vốn kinh nghiệm chính trị. Câu chuyện cá nhân của Tổng thống Ahmad al-Sharaa (từ thời gian bị Mỹ giam giữ ở Iraq và giai đoạn hoạt động bí mật trong thánh chiến, cho đến khi ông xuất hiện như một chính khách có khả năng đàm phán bình đẳng với cả Washington và Moskva) đã trở thành trọng tâm của các chuyến thăm.

Chính quyền mới tại Syria tìm cách định hình hình ảnh về một bộ máy tái thiết nhà nước có khả năng định dạng lại cấu trúc an ninh và các liên minh khu vực. Trong bối cảnh đó, sân bóng rổ trở thành một quy tắc chính trị: một trận đấu chung với các sĩ quan Mỹ - cùng sự thoải mái và cởi mở của lãnh đạo Syria - được xem như thông điệp thể hiện sự sẵn sàng cho dạng đối thoại mới, thể hiện sự tự tin, năng lực quản trị và khả năng dự đoán của chính quyền mới.

Không chỉ vậy, việc cử một phái đoàn cấp cao tới Moskva ngay sau chuyến thăm Washington của Tổng thống al-Sharaa cũng là tín hiệu cho thấy Damascus đang hướng tới việc xây dựng một hệ thống cân bằng chiến lược. Việc khôi phục quan hệ thương mại, kinh tế và quốc phòng với Nga nhằm nhấn mạnh rằng Syria mới không từ bỏ các mối quan hệ truyền thống, mà muốn tái định hình chúng theo hướng thực dụng hơn, qua đó loại bỏ những hệ lụy còn lại của nội chiến và đàn áp nội bộ.

Việc đồng thời xích lại gần Washington còn phục vụ một mục tiêu khác: hợp thức hóa chính phủ Syria mới trong không gian chính trị phương Tây và đưa vào khuôn khổ liên minh cũng như các cơ chế trừng phạt. Đáng chú ý, chính Washington - thông qua việc gia hạn hoặc dỡ bỏ các miễn trừ trừng phạt - đang trở thành một phần của tiến trình mà trong đó sự ổn định của Syria không còn là kết quả ngẫu nhiên mà là một mục tiêu chính trị được hoạch định.

Chuyến thăm Washington của Tổng thống al-Sharaa được xem là một trong những diễn biến quan trọng nhất tại Trung Đông những năm gần đây. Đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên của một nguyên thủ Syria tới Nhà Trắng trong lịch sử hiện đại. Dù không có các nghi lễ long trọng như thông lệ, ý nghĩa chính trị của chuyến thăm lại vô cùng lớn.

Đối với Washington, sự xuất hiện của Tổng thống al-Sharaa mở ra cơ hội khôi phục vị thế chiến lược tại một khu vực mà Mỹ đã phần lớn rút lui sau năm 2019. Trong nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Donald Trump ưu tiên các thỏa thuận mục tiêu và ngoại giao cá nhân hóa thay vì các chiến dịch quân sự quy mô lớn - những thỏa thuận trực tiếp với lãnh đạo khu vực có khả năng mang lại lợi ích rõ ràng cho Mỹ.

Về phía Syria, Tổng thống al-Sharaa rời Washington với một kết quả nổi bật: thỏa thuận D-ISIS (Đánh bại IS), được Nhà Trắng mô tả là thành tựu thực chất của quá trình đàm phán. Thỏa thuận cam kết Syria tham gia liên minh quốc tế chống lại tàn dư của Nhà nước Hồi giáo. Tuy nhiên, ý nghĩa của nó còn rộng hơn. Nó chính thức công nhận nhà lãnh đạo mới của Syria như một đối tác an ninh của Washington. Với Tổng thống al-Sharaa, đây là bước tiến mang tính quyết định hướng tới tính chính danh quốc tế.

Vấn đề trừng phạt trở thành trọng tâm của chương trình nghị sự. Đạo luật Caesar, ban hành năm 2019, từ lâu là rào cản đối với phục hồi kinh tế Syria, cản trở đầu tư nước ngoài và các hoạt động tài chính. Kể từ khi thay đổi lãnh đạo ở Syria, Washington đã dần nới lỏng trừng phạt, cấp phép một số giao dịch và miễn trừ nhân đạo. Hiện nay, các cuộc thảo luận chuyển sang khả năng bãi bỏ luật này - điều kiện cần có sự chấp thuận của Quốc hội.

Nhìn chung, chuyến thăm Washington của Tổng thống Ahmad al-Sharaa đánh dấu khởi đầu cho một giai đoạn mới trong ngoại giao Syria và điều chỉnh các liên kết khu vực - giai đoạn trong đó Syria tìm cách chuyển mình từ một đối tượng thụ động trong cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc thành một kiến trúc sư chủ động trong tương lai chính trị quốc gia.

Mặc dù chuyến thăm của nhà lãnh đạo al-Sharaa không tạo ra các thỏa thuận kinh tế gây chú ý vốn quen thuộc trong phong cách của Tổng thống Donald Trump, nhưng nó vẫn hoàn toàn phù hợp với chiến lược rộng lớn hơn của Washington là chuyển giao các vấn đề khu vực cho những đối tác chủ chốt.

Bảo Hà/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/tong-thong-syria-va-chien-thuat-ngoai-giao-bong-ro-mo-duong-cho-trat-tu-khu-vuc-moi-20251115100617763.htm