“Ngày mai (4/3), thuế quan 25% đối với Canada và 25% đối với Mexico sẽ bắt đầu có hiệu lực. Họ sẽ phải chịu thuế,” Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo với các phóng viên tại Nhà Trắng ngày 3/3 (giờ địa phương), theo AP.
Ông Trump khẳng định rằng “không có chỗ cho Mexico hay Canada” để đạt được thỏa thuận tránh mức thuế quan từ Mỹ. “Họ sẽ phải chịu thuế. Những gì họ cần làm là xây dựng các nhà máy sản xuất ô tô và những thứ khác tại Mỹ. Trong trường hợp đó, họ sẽ không phải chịu thuế,” ông Trump cho hay.
Cũng trong phát biểu của mình, ông Trump thông báo sẽ nâng mức thuế từ 10% (áp dụng từ ngày 4/2) lên 20% đối với hàng hóa nhập khẩu Trung Quốc.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Phòng Roosevelt của Nhà Trắng, ngày 3/3. Ảnh: AFP
Thông báo áp thuế này là hành động đỉnh điểm của chính quyền Tổng thống Donald Trump sau nhiều tháng gây sức ép với 3 quốc gia này, nhằm ngăn chặn làn sóng người nhập cư trái phép và cuộc chiến chống buôn bán fentanyl vào Mỹ. Ban đầu, ông Trump lên kế hoạch áp thuế 25% đối với hàng hóa Canada và Mexico từ ngày 4/2. Tuy nhiên, ông đã đồng ý tạm dừng áp thuế trong 30 ngày sau khi điện đàm với các lãnh đạo hai nước này.
Trong một tháng qua, Canada và Mexico - hai đối tác thương thương mại hàng đầu và cũng là hai quốc gia láng giềng của Mỹ, đã cố gắng hành động để giải quyết các mối quan ngại của Tổng thống Trump. Trong đó, Mexico đã cử 10.000 quân nhân thuộc lực lượng Vệ binh Quốc gia đến khu vực biên giới với Mỹ để trấn áp nạn buôn bán ma túy và nhập cư bất hợp pháp. Canada cũng đã bổ nhiệm người đứng đầu cơ quan trấn áp nạn buôn bán fentanyl.
Phản ứng ngay lập tức với thông báo từ Nhà Trắng, Thủ tướng Canada Justin Trudeau cho biết “không có lý do gì” để ông Trump áp thuế với Canada. “Do thuế quan mà Mỹ áp đặt, người dân Mỹ sẽ phải trả nhiều tiền hơn cho hàng tạp hóa, xăng và ô tô, và có khả năng mất hàng nghìn việc làm. Thuế quan sẽ phá vỡ mối quan hệ thương mại vô cùng thành công. Chúng sẽ vi phạm chính thỏa thuận thương mại mà Tổng thống Trump đã đàm phán trong nhiệm kỳ trước của ông,” ông Trudeau nói.
Bên cạnh đó, nhà lãnh đạo Canada cảnh báo nước này sẽ trả đũa bằng cách áp thuế 25% đối với hàng hóa của Mỹ trị giá 155 tỷ CAD (106,9 tỷ USD) trong vòng 21 ngày; trong đó đợt đầu tiên được áp dụng ngay lập tức đối với các mặt hàng hàng ngày như mì ống, quần áo và nước hoa trị giá 30 tỷ CAD (20,6 tỷ USD).
Ngoại trưởng Canada Melanie Joly cũng tuyên bố: “Nếu ông Trump áp thuế, chúng tôi đã sẵn sàng”. Bà Joly cảnh báo Canada không muốn xảy ra chiến tranh thương mại, nhưng sẽ đáp trả nếu Mỹ bắt đầu cuộc chiến. Quan chức này cũng nói thêm rằng thuế quan là “mối đe dọa hiện hữu đối với chúng tôi” và “hàng nghìn việc làm ở Canada đang bị đe dọa”.
Về phía Mexico, trước khi ông Trump ra thông báo, Tổng thống Claudia Sheinbaum cho biết nước này sẽ chờ các quyết định của Nhà Trắng. “Đó là quyết định phụ thuộc vào chính phủ Mỹ và tổng thống Mỹ. Vì vậy, bất kể quyết định của ông ấy là gì, chúng tôi sẽ đưa ra quyết định của mình và có một kế hoạch, có sự thống nhất ở Mexico,” bà Sheinbaum nhấn mạnh.
Đối với Trung Quốc, ông Trump đã áp dụng mức thuế 10% đối với hàng hóa của quốc gia tỷ dân này từ ngày 4/2. Chính phủ Trung Quốc cũng đã trả đũa động thái của Mỹ. Theo Nhà Trắng, Trung Quốc chưa có hành động quyết liệt để ngăn tình trạng buôn bán trái phép fentanyl vào Mỹ trong một tháng qua. Fentanyl là một loại chất thuộc loại thuốc giảm đau nhưng cũng là loại chất ma túy nguy hiểm khi sử dụng sai mục đích.
Trong tuyên bố mới nhất, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết Bắc Kinh sẽ thực hiện các biện pháp đối phó để bảo vệ quyền và lợi ích của mình và đáp trả việc Washington tăng thuế quan lên 20% đối với hàng hóa của nước này. “Trung Quốc vô cùng không hài lòng, bày tỏ sự phản đối kiên quyết và sẽ có biện pháp đối phó để bảo vệ vững chắc các quyền và lợi ích của mình,” Bộ Thương mại Trung Quốc nêu rõ.
Đỗ Thảo