Tổng thống Mỹ Donald Trump - Ảnh: Reuters.
Lời cảnh báo này của ông chủ Nhà Trắng làm lung lay thỏa thuận đình chiến thương mại mong manh giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
“Họ phải cung cấp nam châm cho chúng tôi, nếu họ không cung cấp nam châm, thì chúng tôi phải áp thuế 200% hoặc gì đó”, ông Trump nói với các nhà báo sau cuộc gặp với Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung tại Nhà Trắng. Ông Trump cũng nói rằng các linh kiện máy bay là một “quân bài” quan trọng mà Washington có trong tay để chống lại việc Bắc Kinh hạn chế xuất khẩu đất hiếm.
“200 máy bay của họ sẽ không thể bay được nếu chúng tôi cố tình không cung cấp linh kiện Boeing cho họ vì họ không cung cấp nam châm cho chúng tôi”, ông nói.
Hãng sản xuất máy bay Mỹ Boeing đang nỗ lực hoàn tất một thỏa thuận bán tới 500 máy bay cho Trung Quốc. Hai bên đang hoàn thiện các chi tiết của thỏa thuận như kiểu máy bay, chủng loại và lịch trình giao hàng. Thỏa thuận mua bán máy bay này nhấn mạnh vai trò của mặt hàng máy bay trong một thỏa thuận thương mại tiềm năng giữa Mỹ và Trung Quốc.
Lời cảnh báo tăng thuế đối với Trung Quốc được ông Trump đưa ra vào thời điểm xuất khẩu nam châm đất hiếm của Trung Quốc đã phục hồi về mức trước khi Bắc Kinh áp đặt các biện pháp hạn chế xuất khẩu vào tháng 4 - theo dữ liệu mới nhất của Chính phủ Mỹ. Xuất khẩu Nam châm của Trung Quốc sang Mỹ đã tăng hơn 7 lần, cụ thể là tăng 660%, trong tháng 6 so với tháng trước đó, và tiếp tục tăng 76% trong tháng 7 vừa qua.
Trung Quốc là quốc gia thống trị trong lĩnh vực sản xuất nam châm đất hiếm, kiểm soát khoảng 90% nguồn cung toàn cầu và duy trì vị thế tương tự đối với việc tinh chế các khoáng chất được sử dụng để sản xuất nam châm. Sự thống trị đó đã mang lại cho Bắc Kinh đòn bẩy đáng kể trong các cuộc đàm phán thương mại với Washington, vì Mỹ phụ thuộc rất nhiều vào nam châm đất hiếm cho các ngành sản xuất lớn của nước này, đặc biệt là ô tô, điện tử và năng lượng tái tạo.
Ông Henry Wang, người sáng lập kiêm Chủ tịch của Trung tâm Trung Quốc & Toàn cầu hóa, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết những phát biểu ngẫu hứng của ông Trump cho thấy nhà lãnh đạo Mỹ thực ra rất mong muốn thúc đẩy hợp tác thương mại với Bắc Kinh và tiến tới đạt được một thỏa thuận thương mại song phương.
“Ông ấy đang dọa. Ông ấy luôn nói lớn về thuế quan hoặc các biện pháp trừng phạt tiềm năng, nhưng chúng ta không nên bị cuốn vào những lời lẽ đó”, ông Wang - người đồng thời là cựu cố vấn cho Quốc vụ viện Trung Quốc - nhận xét với hãng tin CNBC, đồng thời nói thêm rằng “bài kiểm tra” thực sự chính là nỗ lực của cả hai bên trong việc thực hiện các nội dung thỏa thuận đã đạt được.
Vào tháng 6, Mỹ và Trung Quốc đã nhất trí về một khuôn khổ thương mại bao gồm việc nới lỏng kiểm soát đối với xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc để đổi lấy việc hủy bỏ một số hạn chế của Mỹ về bán công nghệ, trong đó có con chip, cho Trung Quốc. Mỹ và Trung Quốc cũng đã đồng ý giảm thuế quan đối với hàng hóa của nhau xuống lần lượt khoảng 55% và 32%. Thỏa thuận đình chiến tạm thời đó sẽ hết hạn vào giữa tháng 11.
Nhà đàm phán thương mại cấp cao của Trung Quốc Lý Thành Cương được cho là sẽ đến Washington trong tuần này để gặp gỡ Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer và các quan chức cấp cao của Bộ Tài chính Mỹ - tờ báo Wall Street Journal đưa tin gần đây.
Việc thỏa thuận đình chiến thương mại Mỹ - Trung có giữ vững sau thời hạn tháng 11 hay không sẽ phụ thuộc vào các cuộc gặp gỡ song phương liên tục, CEO Alfredo Montufar-Helu của công ty tư vấn GreenPoint nhận định. Vị chuyên gia đồng thời nói thêm rằng các cuộc gặp sắp tới của ông Lý ở Mỹ có thể đặt nền móng cho các cuộc đàm phán cấp cao hơn và các giải pháp lâu dài để giảm bớt căng thẳng.
Bình Minh