Tổng thống Trump và giấc mơ Nobel Hòa bình

3 giờ trướcBài gốc

Giải Nobel Hòa bình được trao hàng năm vào ngày 10/12, trùng với ngày mất của nhà khoa học Alfred Nobel vào năm 1896. Thông thường, Ủy ban Nobel sẽ công bố người nhận giải hai tháng trước đó, năm nay là vào ngày 10/10. Tổng thống Trump hy vọng tên ông sẽ được xướng lên khi Ủy ban Nobel công bố người giành giải thưởng của năm nay. Dù khả năng đó gần như không thể xảy ra, nhưng vào năm tới – dịp kỷ niệm 125 năm thành lập giải thưởng, có thể mở ra cho ông một cơ hội thực sự.

Sau khi nhậm chức đầu năm nay, Tổng thống Trump đã thừa hưởng hai trong số những cuộc chiến khốc liệt nhất của thế kỷ XXI từ người tiền nhiệm Joe Biden: xung đột ở Ukraine và Dải Gaza. Ở cả hai điểm nóng ấy, những nét phác thảo đầu tiên của một thỏa thuận ngừng bắn cuối cùng đang dần thành hình. Vẫn chưa rõ liệu Nhà Trắng có thể đem lại hòa bình thực sự hay không; nhưng nếu họ làm được, Ủy ban Nobel sẽ khó có thể làm ngơ trước nỗ lực ấy.

Ông Trump. Ảnh: Reuters

Cơ hội ngừng bắn chưa đến ở Ukraine

Tiến trình hòa đàm vẫn "dậm chân tại chỗ" sau một mùa hè dày đặc các hội nghị thượng đỉnh giữa các nhà lãnh đạo Mỹ, Nga, Ukraine và phương Tây. Tới nay, Kiev vẫn khó lòng chấp nhận bất kỳ thỏa thuận lãnh thổ nào nếu không có bảo đảm an ninh vững chắc, trong khi Moscow cũng không dễ kết thúc chiến dịch quân sự của họ mà không có “thành quả” cụ thể trên bản đồ.

Để tiến trình hòa đàm thực sự có kết quả, Mỹ và NATO phải duy trì dòng viện trợ quân sự liên tục, từ hệ thống phòng không đến tên lửa tầm xa, đồng thời siết chặt trừng phạt kinh tế nhằm tăng sức ép buộc Nga xuống thang. Sau các phiên họp tại Đại hội đồng Liên hợp quốc ở New York, ông Trump dường như đã tán đồng cách tiếp cận này, khi cho phép các đồng minh NATO sử dụng nguồn thiết bị quân sự của Mỹ để cung cấp cho Ukraine.

Đáng chú ý, châu Âu đang cân nhắc sử dụng hơn 300 tỷ USD tài sản bị đóng băng của Nga để hỗ trợ tài chính cho Kiev – một động thái vừa táo bạo, vừa mang tính răn đe chiến lược.

Nếu Nhà Trắng kiên định với hướng đi cứng rắn ấy, ông Putin có thể sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc ký kết một thỏa thuận hòa bình với Ukraine, trong bối cảnh nền kinh tế Nga đang chịu tổn thất nặng nề sau hơn 3 năm diễn ra chiến sự.

Do vậy, nếu ông Trump duy trì được áp lực và khéo léo định hình các điều khoản hòa bình, một thỏa thuận có thể được hoàn tất trước khi Ủy ban Nobel công bố giải thưởng năm 2026.

Hy vọng hòa bình ở Gaza

Ông Trump nhậm chức trong bối cảnh lệnh ngừng bắn 3 giai đoạn do chính quyền Tổng thống Joe Biden khởi xướng đang được triển khai, với mục tiêu chấm dứt hoàn toàn chiến sự tại Gaza. Kế hoạch bao gồm thả con tin, thiết lập cơ chế an ninh tạm thời và khởi động chương trình tái thiết quy mô lớn.

Thế nhưng, lệnh ngừng bắn ấy sụp đổ ngay sau giai đoạn đầu tiên vào tháng 3/2025. Sáu tháng qua, thế giới đã chứng kiến những trận không kích dữ dội nhất trong lịch sử Israel – Palestine, cùng với cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ, khi Tel Aviv lần đầu tiên phong tỏa toàn bộ biên giới Gaza.

Tình hình trở nên u ám, các cuộc đàm phán đình trệ và Israel tăng cường tấn công Thành phố Gaza cùng khu vực phía Bắc dải đất này. Một số quan chức cấp cao thậm chí công khai đề cập tới kế hoạch di dời người Palestine ra khỏi khu vực này.

Thế nhưng, bức tranh ấy thay đổi vào tuần trước, khi ông Trump công bố kế hoạch hòa bình 20 điểm, đặt điều kiện Israel phải từ bỏ ý định sáp nhập hay chiếm đóng, còn Hamas phải từ bỏ quyền kiểm soát Gaza và trao trả toàn bộ con tin, cả người sống lẫn những người đã thiệt mạng.

Về cơ bản, đề xuất là sự tiếp nối của giai đoạn 2 trong thỏa thuận tháng 1/2025 và đã nhận được sự ủng hộ từ Israel cũng như một số quốc gia khác như Saudi Arabia, Qatar, Ai Cập, Jordan, Thổ Nhĩ Kỳ, Pakistan và Indonesia.

Dù tỏ ra khá thận trọng, Hamas cũng đưa ra phản hồi tích cực có điều kiện, mở đường cho các cuộc đàm phán tại Cairo về thả con tin và trao đổi tù nhân. Ông Trump tiếp tục gây áp lực, nhấn mạnh rằng sự trì hoãn của cả Hamas và Israel đều không thể chấp nhận được.

Nếu kế hoạch này được thực thi, một Gaza không còn xung đột có thể trở thành bước ngoặt lịch sử cho hòa bình Trung Đông. Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết là Israel phải từ bỏ mọi kế hoạch tái chiếm hay tái định cư vùng đất này, đồng thời chấp nhận “lộ trình đáng tin cậy hướng tới quyền tự quyết và nhà nước của người Palestine”.

Giấc mơ Nobel của ông Trump

Dù nhiều điều khoản vẫn mang tính nguyên tắc, Mỹ đã phác thảo được khuôn khổ cho việc chấm dứt xung đột Gaza và hướng tới một nền hòa bình bền vững giữa Israel và Palestine. Những yêu cầu cốt lõi đã rõ ràng: Hamas phải thả con tin và từ bỏ quyền lực để đổi lấy lệnh ngừng bắn, tù nhân và việc rút quân Israel.

Nếu ông Trump thực sự thúc đẩy được cả hai tiến trình hòa đàm ở Ukraine và Gaza đi đến kết quả, ông không chỉ viết lại di sản chính trị của mình mà còn khôi phục phần nào niềm tin của thế giới vào vai trò hòa giải của Mỹ. Nếu duy trì được cam kết và không chệch hướng trong năm tới, Giải Nobel Hòa bình lần thứ 125 có thể trở thành mục tiêu trong tầm tay của ông chủ Nhà Trắng.

Diệp Thảo/VOV.VN Theo CNN

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/tong-thong-trump-va-giac-mo-nobel-hoa-binh-post1236197.vov