Trung tướng Anatoliy Kryvonozhko. Ảnh: wikipedia
Báo The Kyiv Indepnedent cho biết ngày 3/8, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã công bố việc bổ nhiệm Trung tướng Anatoliy Kryvonozhko làm Tư lệnh Không quân Ukraine
Trước đó vào tối 30/8/2024, Tổng thống Ukraine đã cách chức Tư lệnh Không quân nước này Mykola Oleshchuk.
Trong bài phát biểu hằng tối, ông Zelensky tuyên bố: "Tôi đã quyết định thay thế Tư lệnh Không quân... Tôi vô cùng biết ơn tất cả các phi công quân sự của chúng ta".
Tổng thống Zelensky không nêu rõ lý do dẫn tới quyết định này, tuy nhiên động thái trên diễn ra chỉ một ngày sau khi quân đội Ukraine thông báo một máy bay tiêm kích F-16 đã bị rơi khi đang chiến đấu khiến phi công điều khiển tử nạn.
Điều đáng nói là nhiều nguồn tin từ cả Ukraine và Liên bang Nga đều khẳng định rằng trường hợp đầu tiên chiến đấu cơ F-16 bị hạ trên lãnh thổ Ukraine này lại do chính lực lượng phòng không nước này bắn nhầm.
Sau khi ông Oleshchuk bị cách chức, Bộ Tổng tham mưu Ukraine cho biết Trung tướng Anatoliy Kryvonozhka sẽ tạm thời chỉ huy lực lượng Không quân nước này.
Trong một bài đăng trên Telegram hôm 3/8/2025, Tổng thống Zelensky cũng cho biết Không quân Ukraine đang xây dựng chiến lược hàng không kéo dài 20 năm. Dù không nêu cụ thể chi tiết, ông nhấn mạnh rằng năm nay, các tiêm kích Mirage đã được đưa vào sử dụng tại Ukraine, và số lượng máy bay F-16 trong biên chế đã tăng lên.
“Mục tiêu chính của quá trình hiện đại hóa Không quân Ukraine là bảo đảm đất nước chúng ta sở hữu một lực lượng đường không mạnh mẽ và hiện đại nằm trong Lực lượng Phòng vệ — một lực lượng thực chất là một phần năng lực của NATO và nằm trong số những lực lượng mạnh nhất châu Âu”, ông Zelensky tuyên bố.
Tổng thống Ukraine bổ sung rằng, dù thông tin chi tiết về Không quân nước này vẫn là bí mật, nhưng “con đường mà Không quân Ukraine đã đi trong những năm chiến tranh toàn diện thực sự chưa từng có tiền lệ, và người dân Ukraine đã chứng minh rằng kỹ năng và khả năng thực hiện những nhiệm vụ cực kỳ phức tạp của chúng ta là hoàn toàn xuất sắc”.
Tướng Kryvonozhko cũng là chỉ huy Bộ Tư lệnh Không quân Trung tâm từ năm 2015, trước đó ông từng phục vụ trong Lữ đoàn Không quân Chiến thuật số 114.
Máy bay chiến đấu F-16 tham gia một cuộc tập trận của NATO tại căn cứ không quân Kleine-Brogel, Bỉ, ngày 18/10/2022. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Liên quan tới việc bắn hạ chiếc F-16 đầu tiên của Ukraine, chuyên trang quân sự bulgarianmilitary.com cho biết thông tin chi tiết về vụ việc vẫn còn hạn chế, khi cả chính quyền Liên bang Nga và Ukraine đều chưa công bố các báo cáo đầy đủ về sự việc.
Theo hãng thông tấn nhà nước Liên bang Nga TASS hôm 29/5/2025, chiếc F-16 bị tiêu diệt trong vùng chiến sự, nhưng vị trí và hoàn cảnh cụ thể không được tiết lộ.
Các nguồn tin quân sự Liên bang Nga, được TASS dẫn lại, cho rằng máy bay bị tiêu diệt bởi sự phối hợp của các hệ thống phòng không mặt đất – có thể là các tổ hợp tên lửa phòng không tiên tiến như S-400 hoặc Buk-M3, vốn có khả năng đánh chặn các mục tiêu bay nhanh và ở độ cao lớn.
Chiến dịch này được cho là có sự phối hợp của 12 quân nhân, những người đã được ghi nhận công lao trong việc truy vết, khóa mục tiêu và tiêu diệt chiếc máy bay. Phía Ukraine đã xác nhận tổn thất một chiếc F-16.
Việc bắn hạ chiếc F-16 làm nổi bật một vấn đề lớn hơn: vai trò của các khí tài phương Tây tiên tiến trong cuộc xung đột tại Ukraine. Kể từ năm 2022, các quốc gia thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) do Mỹ dẫn đầu đã cung cấp cho Ukraine hàng tỷ USD viện trợ quân sự, bao gồm xe tăng, pháo binh và hệ thống phòng không. F-16, một loại tiêm kích đa nhiệm tiên tiến, đại diện cho một sự leo thang đáng kể trong sự hỗ trợ của phương Tây, nhằm tăng cường khả năng không chiến của Ukraine trước Liên bang Nga.
Tuy nhiên, sự kiện này cũng cho thấy những thách thức mà Ukraine đang đối mặt trong việc tích hợp và bảo vệ các khí tài có giá trị cao này trước hệ thống phòng không dày đặc của Liên bang Nga. Nó cũng mang ý nghĩa tâm lý và chiến lược lớn, khi Liên bang Nga muốn chứng minh năng lực khắc chế công nghệ phương Tây.
Thành Nam/Báo Tin tức