Tổng thống Volodymyr Zelensky phát biểu trong một cuộc họp báo. Ảnh: Kyodo/TTXVN
Báo The Kyiv Post của Ukraine ngày 16/12 dẫn phát biểu của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky với các phóng viên qua WhatsApp Messenger trên chuyến bay rời Đức, cho biết các nhóm đàm phán của Ukraine và Mỹ đang hoàn tất những văn kiện sẽ định hình giai đoạn tiếp theo của tiến trình đàm phán.
Tổng thống Zelensky cho biết Kiev và Washington đang chuẩn bị tổ chức một vòng đàm phán mới về kế hoạch hòa bình tại Mỹ, sớm nhất là vào cuối tuần này, sau các cuộc tham vấn của Washington với Moskva và nhiều ngày thương lượng căng thẳng tại Berlin.
Trao đổi với báo chí qua WhatsApp Messenger khi đang trên máy bay rời Đức, Tổng thống Zelensky nói rằng các nhóm của Ukraine và Mỹ đang hoàn tất những tài liệu then chốt cho giai đoạn tiếp theo của đàm phán.
Tổng thống Zelensky nói: “Hôm nay hoặc ngày mai chúng tôi sẽ hoàn tất các văn kiện. Sau đó, phía Mỹ sẽ tiến hành tham vấn với phía Liên bang Nga. Tiếp theo, các nhà đàm phán sẽ gặp Tổng thống Mỹ, rồi các nhóm của chúng tôi sẽ tái họp tại Mỹ. Điều này thậm chí có thể diễn ra ngay cuối tuần này”.
Theo nhà lãnh đạo Ukraine, kết quả của các cuộc thảo luận sẽ quyết định những bước tiếp theo, bao gồm khả năng tổ chức một cuộc gặp cấp nguyên thủ giữa Ukraine và Mỹ.
Các cuộc đàm phán tại Berlin tạo đà
Những phát biểu của Tổng thống Zelensky được đưa ra sau hai ngày đàm phán tại Berlin (14–15/12) giữa Ukraine, Mỹ và các đối tác châu Âu về một sáng kiến hòa bình do Mỹ hậu thuẫn.
Ông Zelensky tham gia các cuộc thảo luận cùng các Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump là các ông Steve Witkoff và Jared Kushner - con rể của nhà lãnh đạo Mỹ.
Các quan chức Mỹ cho biết đàm phán đã đạt được tiến triển đáng kể, với sự đồng thuận rộng rãi về bảo đảm an ninh, tái thiết kinh tế và việc thu hẹp bất đồng liên quan đến vấn đề lãnh thổ.
Trong một cuộc trao đổi cung cấp thông tin với báo chí, các quan chức Mỹ cho biết phái đoàn Mỹ đã có hơn tám giờ đàm phán trực tiếp với Tổng thống Zelensky và tiến hành nhiều cuộc làm việc sâu rộng với các lãnh đạo châu Âu, bao gồm các quan chức cấp cao của Đức, Anh và Pháp.
Một quan chức mô tả các cuộc đàm phán là “thực sự rất, rất tích cực trên hầu hết mọi phương diện”, đồng thời cho biết các bên đã đạt được đồng thuận về nhiều vấn đề then chốt đối với một thỏa thuận hòa bình trong tương lai.
Tiến triển quan trọng nhất đạt được là một gói bảo đảm an ninh toàn diện dành cho Ukraine, được mô tả là mạnh mẽ nhất từng được đề xuất.
“Đây là bộ khung bảo đảm an ninh vững chắc nhất mà họ từng thấy”, một quan chức nói, gọi đó là “một gói cực kỳ mạnh”.
Các quan chức cho biết các bảo đảm này mang tính chất “tương tự Điều 5 (của Hiến chương NATO)” nhưng còn vượt xa hơn, khi bao gồm các cơ chế giám sát quân sự, xác minh, răn đe và tránh xung đột. Một quan chức khác mô tả khuôn khổ này là “tiêu chuẩn bạch kim cho những gì có thể được đưa ra”.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu trong một cuộc họp báo tại Washington, D.C. Ảnh: THX/TTXVN
Tổng thống Trump phát tín hiệu tiến triển
Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng việc chấm dứt cuộc chiến của Liên bang Nga tại Ukraine “hiện nay gần hơn bao giờ hết”.
Nhà lãnh đạo Mỹ đưa ra nhận định này tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng, sau khi tham dự hội nghị thượng đỉnh qua điện thoại với các lãnh đạo châu Âu tại Berlin.
Tổng thống Trump cho biết thêm: “Chúng tôi đang nhận được sự ủng hộ rất lớn từ các nhà lãnh đạo châu Âu, họ cũng muốn chấm dứt cuộc chiến”, đồng thời nói rằng mình đã “gần đây” nói chuyện với Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin và “ở thời điểm này, Liên bang Nga muốn kết thúc cuộc chiến”.
Vấn đề là, theo Tổng thống Trump, “ai cũng nói muốn chấm dứt, rồi đột nhiên họ lại không”. Vì thế, nhà lãnh đạo Mỹ cho biết “chúng tôi phải đưa họ về cùng một lập trường, nhưng tôi nghĩ điều đó đang tiến triển”.
Châu Âu siết chặt hàng ngũ ủng hộ Ukraine
Trong bối cảnh đàm phán tiếp diễn, các lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) cùng lãnh đạo của 10 quốc gia châu Âu đã ra tuyên bố chung vào ngày 15/12, ủng hộ các bảo đảm an ninh cho Ukraine và bày tỏ sự hậu thuẫn đối với Tổng thống Zelensky trước các cuộc gặp tiếp theo với giới chức Ukraine và Mỹ tại Berlin.
Tuyên bố được ký bởi Đức, Đan Mạch, Phần Lan, Pháp, Italy, Hà Lan, Na Uy, Ba Lan, Thụy Điển và Vương quốc Anh, đồng thời để ngỏ cho các quốc gia khác tham gia.
Tuyên bố của châu Âu nêu ra một loạt cam kết, bao gồm:
– Duy trì hỗ trợ quân sự vững chắc nhằm giúp Ukraine giữ lực lượng vũ trang khoảng 800.000 quân.
– Thành lập một lực lượng đa quốc gia do châu Âu dẫn dắt để hỗ trợ quân đội Ukraine và giúp bảo vệ không phận cũng như vùng biển của nước này.
– Một cơ chế giám sát và xác minh lệnh ngừng bắn do Mỹ dẫn dắt, với sự tham gia quốc tế.
– Các biện pháp ràng buộc pháp lý nhằm đáp trả bất kỳ cuộc tấn công vũ trang nào trong tương lai nhằm vào Ukraine.
– Đầu tư cho công cuộc phục hồi và tái thiết Ukraine, bao gồm cả việc Liên bang Nga phải bồi thường thiệt hại chiến tranh.
– Sự ủng hộ mạnh mẽ đối với nỗ lực gia nhập Liên minh châu Âu (EU) của Ukraine.
Các nước ký tên cho biết họ sẽ ủng hộ mọi quyết định mà Tổng thống Zelensky đưa ra đối với các vấn đề then chốt và sẽ hậu thuẫn việc tham vấn ý kiến người dân Ukraine nếu cần thiết.
Bảo đảm an ninh và những lằn ranh đỏ
Trong cuộc họp báo chung hôm 15/12, Tổng thống Zelensky và Thủ tướng Đức Friedrich Merz hoan nghênh cam kết của Mỹ về việc cung cấp các bảo đảm an ninh cho Ukraine tương tự Điều 5 của NATO.
Tuy nhiên, Kiev vẫn tiếp tục bác bỏ sức ép từ Mỹ yêu cầu nhượng bộ lãnh thổ, bao gồm việc rút khỏi một số khu vực ở Donbass mà lực lượng của Liên bang Nga vẫn chưa chiếm được hoàn toàn trên chiến trường.
Trao đổi với các phóng viên vào tối 15/12, Tổng thống Zelensky cho biết: “Donbass (gồm Donetsk và Luhansk) là một vấn đề rất quan trọng đối với tôi. Trước hết, vì tôi đã bắt đầu nói về miền Đông đất nước chúng ta, nên hãy tiếp tục”.
Nhà lãnh đạo Ukraine nhấn mạnh: “Về lập trường của phía Liên bang Nga, cho đến nay vẫn không thay đổi. Họ biết rõ rằng họ muốn Donbass của chúng ta. Lập trường của chúng ta là thực tế, khả thi và công bằng; chúng ta kiên định với điều đó, và chúng ta không muốn từ bỏ Donbass của mình?.
Tổng thống Zelensky cho biết thêm: “Người Mỹ muốn tìm một thỏa hiệp. Họ đang đề xuất một khu kinh tế tự do. Tôi muốn nhấn mạnh một lần nữa: khu kinh tế tự do không có nghĩa là nằm dưới sự kiểm soát của Liên bang Nga. Đây là những đặc điểm rất quan trọng đối với tôi trong bất kỳ khuôn khổ nào liên quan đến Donbass. Cả về mặt pháp lý (de jure) và trên thực tế (de facto), chúng tôi đều sẽ không công nhận Donbass là của Liên bang Nga”.
Bước tiếp theo
Dù xuất hiện nhiều dấu hiệu tích cực, các vấn đề lãnh thổ và bảo đảm an ninh dài hạn vẫn là những nội dung khó khăn nhất trong đàm phán.
Theo trang tin Axios của Mỹ, các quan chức nước này và Ukraine dự kiến sẽ gặp nhau tiếp theo tại Miami, nơi các nhóm công tác và đại diện quân sự sẽ xem xét bản đồ cùng các chi tiết kỹ thuật.
Tổng thống Zelensky cho biết Ukraine kỳ vọng kế hoạch hòa bình sẽ bao gồm năm
Thành Nam/Báo Tin tức và Dân tộc