Lễ khởi công vở "Trần Nhân Tông"
Một dự án ấp ủ suốt hơn 3 năm đã được công bố trong lễ khởi công tại Rạp Xiếc Trung ương (Hà Nội). Dự án do Nhà hát Sân khấu Truyền thống Quốc gia Việt Nam phối hợp với Liên đoàn Xiếc Việt Nam tổ chức mang tên "Trần Nhân Tông".
Đây là tác phẩm sân khấu đặc biệt nhằm tôn vinh vị vua anh minh, nhà tư tưởng lỗi lạc, đồng thời là Phật hoàng Trần Nhân Tông — người đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử dân tộc với tài trị nước và lòng từ bi hiếm có.
Kịch bản gốc do TS. Bùi Hữu Dược, nguyên Vụ trưởng Vụ Phật giáo (Ban Tôn giáo Chính phủ) chấp bút; phần chuyển thể cải lương do NSƯT Phan Ngọc Chi đảm nhiệm.
Hai đạo diễn chủ lực là NSND Tống Toàn Thắng và NSƯT Trần Quang Khải; biên đạo múa Tuyết Minh; âm nhạc do NSND Huỳnh Tú sáng tác và dàn dựng. Thiết kế mỹ thuật NSND Nguyễn Đạt Tăng.
NSND Tống Toàn Thắng
Chia sẻ tại buổi lễ, NSND Tống Toàn Thắng xúc động cho biết: "Tôi đã ấp ủ dự án này hơn 3 năm. Tôi mong muốn khán giả khi đến rạp không chỉ thưởng thức một vở diễn hoành tráng mà còn được chiêm nghiệm về trí tuệ và nhân cách của một bậc minh quân vĩ đại".
Khắc họa vị vua hội tụ Trí – Dũng – Nhân
Vở diễn tập trung tái hiện hành trình cuộc đời của Trần Nhân Tông: từ lúc sinh ra, trưởng thành, đăng cơ, cho đến khi lãnh đạo quân dân Đại Việt ba lần kháng chiến chống Nguyên Mông.
"Chúng tôi muốn khắc họa một vị vua hội tụ đủ Trí – Dũng – Nhân: anh minh trong trị quốc, nhân hậu trong đối nhân xử thế. Sử còn ghi, sau chiến trận ngài từng cởi áo bào đắp cho tướng giặc tử trận – một chi tiết nhỏ mà chứa đựng tấm lòng vị tha hiếm có" - NSND Tống Toàn Thắng nhấn mạnh.
NSND Triệu Trung Kiên
Không gian sân khấu vuông mở của Rạp Xiếc Trung ương được tận dụng tối đa cho các kỹ thuật xiếc như cầu bật, leo lưới, tung hứng, kết hợp hệ thống âm thanh – ánh sáng – trình chiếu hiện đại.
Các trận chiến, khoảnh khắc vua Trần lên Yên Tử sẽ được dàn dựng để khán giả không chỉ "nhìn" mà còn "cảm" được bằng tất cả giác quan.
Giao thoa cải lương – xiếc: Cách kể chuyện sân khấu mới
Một trong những điểm độc đáo nhất của "Trần Nhân Tông" là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa hai loại hình tưởng chừng đối lập: cải lương và xiếc. Đồng đạo diễn NSƯT Trần Quang Khải tiết lộ: "Có những lớp diễn nghệ sĩ cải lương sẽ ca diễn phía trước, đồng thời nghệ sĩ xiếc trình diễn minh họa phía sau.
Khán giả sẽ có cảm giác như đang xem một bộ phim sống động ngay trên sân khấu. Đây là kỹ thuật biểu đạt song hành – vừa nghe lời ca, vừa thưởng thức chuyển động hình thể".
Hai nghệ sĩ xiếc tài năng NSƯT Thanh Tuấn và NSƯT Bùi Thu Hương từng giành nhiều giải thưởng quốc tế sẽ đảm nhiệm vai chính, tái hiện khí phách và trí tuệ của vua Trần.
Biên đạo múa Tuyết Minh (Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật)
Theo NSND Triệu Trung Kiên, Phó Giám đốc Nhà hát Sân khấu Truyền thống Quốc gia, đây là lần thứ ba đơn vị dựng hình tượng Trần Nhân Tông trên sân khấu cải lương. Điểm mới của lần này là định hướng đưa vở diễn trở thành một sản phẩm văn hóa – du lịch đặc trưng ngay tại phố Trần Nhân Tông (Hà Nội).
"Khán giả, đặc biệt là du khách trong và ngoài nước, khi đến phố mang tên vị vua – Phật hoàng có thể ghé Rạp Xiếc Trung ương để thưởng thức vở diễn. Đây là cách sinh động để họ tìm hiểu lịch sử và tinh thần 'nhân' – 'dũng' của dân tộc" – NSND Triệu Trung Kiên nói.
NSƯT Quang Khải
Lan tỏa giá trị lịch sử trong đời sống đương đại
Vở "Trần Nhân Tông" nằm trong nhóm tác phẩm được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đặt hàng năm 2025, hướng tới hai mục tiêu lớn: Tôn vinh công đức tiền nhân, tri ân những giá trị lịch sử – văn hóa của dân tộc; Mang tính giải trí hiện đại, đưa sân khấu lịch sử đến gần hơn với công chúng đương đại, đặc biệt là thế hệ trẻ.
Từ trái sang: NSND Nguyễn Đạt Tăng, ThS. đạo diễn Thanh Hiệp, NSND Hoài Huệ và NSƯT Hoàng Tuấn (Chủ tịch Hội Sân khấu Hà Nội)
Nghệ sĩ Nhân dân Triệu Trung Kiên – Phó Giám đốc Nhà hát Sân khấu Truyền thống Quốc gia Việt Nam cho biết, đây là lần thứ ba hình tượng vua – Phật hoàng Trần Nhân Tông được dựng trên sân khấu của cải lương phía Bắc.
Với sự kết hợp của đạo diễn Tống Toàn Thắng - người đã có nhiều thành tựu trong ngành xiếc với Trần Quang Khải - đạo diễn trẻ đầy sáng tạo và năng lượng, Nghệ sĩ Nhân dân Triệu Trung Kiên tin tưởng vở diễn lần này sẽ mang một diện mạo mới, thuyết phục hơn, hấp dẫn hơn và có sức lan tỏa mạnh mẽ hơn đến công chúng.
"Bằng cách kết hợp sáng tạo giữa nghệ thuật truyền thống và kỹ thuật biểu diễn hiện đại, dự án "Trần Nhân Tông" hứa hẹn sẽ trở thành một dấu ấn mới của sân khấu Việt Nam trên con đường đổi mới và hội nhập" – NSND Tống Toàn Thắng chia sẻ.
Thanh Hiệp (ảnh NSCC)