'Tour du lịch 0 đồng' đang tàn phá ngành du lịch châu Á

5 giờ trướcBài gốc

Với mức giá cực kỳ hấp dẫn, đôi khi chỉ vài chục USD, các tour 0 đồng đã có thể thu hút hàng triệu du khách trên thế giới, đặc biệt phổ biến là tại khu vực châu Á. Thế nhưng, đằng sau vỏ bọc tưởng chừng như tiện lợi và tiết kiệm ấy lại là cả một hệ sinh thái tiêu cực đang làm tổn thương nghiêm trọng hình ảnh, uy tín và sự phát triển bền vững của ngành du lịch tại nhiều quốc gia.

“BẪY” 0 ĐỒNG

Như tên gọi, tour 0 đồng là hình thức du lịch trọn gói với chi phí gần như bằng 0 hoặc rất thấp, trong đó đã bao gồm cả đi lại, lưu trú và ăn uống. Tuy nhiên, chi phí thực sự lại đến từ những hoạt động mua sắm bắt buộc được cài cắm trong hành trình.

Hướng dẫn viên, lái xe và các công ty tổ chức tour nhận hoa hồng từ các cửa hàng đối tác để điều hướng du khách tới đó mua sắm. Những khoản lợi nhuận gián tiếp này thường sẽ bù đắp cho khoản chi phí vận hành tour 0 đồng.

Dù không phải là mới nhưng mô hình này đã bùng nổ trở lại mạnh mẽ sau đại dịch Covid-19 khi nhu cầu du lịch bị dồn nén được giải tỏa, cùng với tiêu chí “đi thật nhiều, tiêu thật ít” trở nên phổ biến hơn trong số một bộ phận người dân, đáng chú ý là ở tầng lớp trung lưu mới nổi ở Trung Quốc.

Nhưng những chuyến đi này lại nhanh chóng biến thành “cái bẫy” nguy hiểm. Bởi lẽ, do nguồn thu chủ yếu đến từ mua sắm, các công ty du lịch có xu hướng ép buộc hoặc dụ dỗ khách hàng tiêu tiền bằng mọi cách. Những ai từ chối mua sắm sẽ bị đối xử tệ bạc, thậm chí bị đuổi khỏi tour.

Một vụ việc gây phẫn nộ xảy ra tại tỉnh Vân Nam, Trung Quốc vào tháng 2/2024 khi một gia đình bị yêu cầu rời khỏi xe du lịch sau khi không đồng ý mua một chiếc vòng tay vàng trị giá 50.000 nhân dân tệ (gần 7.000 USD). Trước đó, vào tháng 6/2023, cũng tại địa phương này, một hướng dẫn viên đã công khai mắng chửi du khách trên xe vì không chịu mua hàng. Thậm chí, đã từng xảy ra vụ việc gây chấn động vào năm 2015 khi một du khách Trung Quốc tử vong ở Hồng Kông vì bị hành hung trong một tour ép mua sắm.

Tình trạng này càng trở nên tồi tệ khi tour 0 đồng của Trung Quốc được triển khai tại các địa điểm du lịch quốc tế như Hong Kong, Macau, Bali hay các nước Đông Nam Á – nơi rào cản ngôn ngữ và thiếu hiểu biết về địa phương khiến du khách dễ trở thành nạn nhân. Tại Bali, Indonesia, gần 70% trong tổng số 1,4 triệu du khách Trung Quốc đến đảo này trong năm qua được cho là tham gia vào các tour 0 đồng.

Ngoài việc ép mua hàng, các công ty tổ chức tour 0 đồng còn áp dụng hàng loạt chiêu trò nhằm moi tiền từ khách như thu phụ phí tại điểm đến, chỉ đưa khách đến các điểm tham quan miễn phí, ít giá trị... Trong trường hợp khách không chịu trả thêm, hướng dẫn viên có thể cắt bỏ dịch vụ đã cam kết như xe đưa đón, bữa ăn hay nơi nghỉ ngơi.

Điều này khiến nhiều du khách, đặc biệt là người cao tuổi hay những người ít kinh nghiệm, cảm thấy mệt mỏi và hụt hẫng khi kỳ nghỉ mơ ước bị bóp méo hoàn toàn.

Dẫu vậy, không ít người vẫn chấp nhận tham gia các tour kiểu này. Cụ ông họ Quách người Trung Quốc chia sẻ với tờ Tide News: “Ở tuổi này tôi không giỏi lên kế hoạch du lịch. Tour trọn gói như vậy rất tiện. Vào cửa hàng tôi chỉ cần kiềm chế, không mua là được. Cùng lắm hướng dẫn viên nổi nóng, hoặc tôi mua món rẻ rẻ cho qua chuyện”.

Tương tự, bà Chu, người từng tham gia tour 1 ngày giá 68 nhân dân tệ (khoảng 9 USD) tại Chiết Giang (Trung Quốc) cho biết: “Giá tour như vậy là quá hời! Tôi từng đi những tour kiểu này rồi nên biết họ sẽ làm gì. Món nào rẻ thì tôi mua một chút cũng không sao”.

HỒI CHUÔNG CẢNH BÁO

Chính phủ Trung Quốc từng ban hành Luật Du lịch nhằm cấm các tour giá rẻ bất hợp lý và ngăn chặn tình trạng ép buộc du khách phải mua sắm. Tuy nhiên, việc thi hành còn nhiều hạn chế. Do vậy, giới chuyên gia vẫn luôn khuyến cáo người dân nên chọn công ty uy tín, ký hợp đồng rõ ràng và sẵn sàng khiếu nại nếu gặp sự cố.

Tại Hồng Kông - nơi từng là “thiên đường mua sắm châu Á” - có nhiều ý kiến nêu rõ rằng nếu chính quyền không cấm triệt để mô hình tour 0 đồng, hình ảnh và kinh tế địa phương sẽ còn tổn thất nặng nề. Tiến sĩ Yong Chen từ Trường Quản trị Du lịch EHL cho biết: “Giải pháp hiệu quả nhất là phải có cơ chế tự quản trong ngành du lịch lẫn quy định luật pháp nghiêm ngặt từ cả hai phía – nơi gửi và nơi đón khách – để trừng phạt hành vi kinh doanh phi pháp này”. Gần đây, chính quyền Hồng Kông đã thu hồi một loạt giấy phép hướng dẫn viên có hành động đe dọa du khách từ chối mua hàng.

Không chỉ ảnh hưởng đến du khách, các tour 0 đồng đang tàn phá hệ sinh thái kinh doanh lành mạnh tại nhiều điểm du lịch. Ông Mario Braz de Matos, CEO của công ty tư vấn Flying Fish Lab Singapore cho biết các tour kiểu chỉ đưa khách đến cửa hàng đối tác - nơi thổi giá sản phẩm lên gấp nhiều lần giá trị thực - mà bỏ qua doanh nghiệp địa phương.

“Du khách như bị cách ly khỏi chuỗi dịch vụ, bán lẻ chân chính tại điểm đến”, ông Chen khẳng định. Nhà hàng gia đình, khách sạn tầm trung hay cửa hiệu địa phương đều là những đơn vị chịu thiệt thòi nhất.

Giống như Hồng Kông, Campuchia và Thái Lan cũng đang phải gồng mình đối phó với cơn ác mộng mang tên "du lịch 0 đồng". Bộ trưởng Du lịch Campuchia Thong Khon đã cam kết sẽ mạnh tay dẹp bỏ những công ty cố tình “gài bẫy” du khách bằng tour giá rẻ rồi ép mua hàng đắt đỏ.

Tại Thái Lan, chính phủ cũng đã có những biện pháp cứng rắn để ngăn chặn các đường dây du lịch lợi dụng mô hình tour giá rẻ để trục lợi. Tuy nhiên, việc nhiều công ty bị đóng cửa, hàng nghìn xe khách bị tịch thu và hàng loạt người bị bắt giữ do có liên quan đến các tour du lịch giá rẻ trái phép cũng gây ảnh hưởng đến khoảng 2 tỷ USD doanh thu du lịch mỗi năm.

Nhưng điều đáng lo ngại nhất đối với các quan chức Thái Lan là việc áp dụng chính sách miễn visa với Trung Quốc từ 1/3/2024, từ đó châm ngòi cho một làn sóng rủi ro mới khi các công ty Trung Quốc phớt lờ phương thức “tour hoa hồng” thông thường (các đoàn khách do công ty du lịch ở Thái Lan tổ chức – bao gồm cả công ty Thái và mạng lưới các nhà điều hành tour Trung Quốc – sẽ mua một số lượng suất du lịch nhất định từ các công ty Trung Quốc. Sau đó, các công ty Trung Quốc sẽ lần lượt gửi khách đến Thái Lan).

Ông Sistiwat Chivarattanaporn, Chủ tịch Hiệp hội Đại lý Du lịch Thái Lan (ATTA) cảnh báo: “Họ tự mình kiểm soát toàn bộ quy trình và bán các tour giá rẻ đến mức phi lý với mục đích không phải là lấy lãi mà là độc chiếm thị trường. Khi khách đến, họ bị ép tiêu xài từ 70.000 đến 100.000 baht/người. Nếu bị lỗ, họ đơn giản là rút lui và để những người mới khác nhảy vào thay thế - họ coi đó như một canh bạc. Hình thức này còn tệ hơn tour 0 đồng trước đây và nếu không xử lý sớm, ngành du lịch Thái sẽ sụp đổ”.

Trước sức ép từ mô hình du lịch 0 đồng, các chính phủ sẽ buộc phải đưa ra đối sách quyết liệt để bảo vệ hình ảnh quốc gia và nền kinh tế du lịch. Nhưng đồng thời, cũng cần nhìn lại nguyên nhân sâu xa xuất phát từ tâm lý ham rẻ, thiếu thông tin, hiểu biết từ phía người dân và năng lực quản lý còn lỏng lẻo.

Thành công của thị trường không thể xây dựng trên mô hình lừa dối, ép buộc hay đánh đổi vì lợi ích ngắn hạn. Hơn lúc nào hết, một ngành du lịch minh bạch, tôn trọng du khách và công bằng cho các doanh nghiệp địa phương mới là con đường đúng đắn để có thể phát triển bền vững.

Diệu Hương

Nguồn Thương Gia : https://thuonggiaonline.vn/tour-du-lich-0-dong-dang-tan-pha-nganh-du-lich-chau-a-post561210.html