Thay đổi cách tiếp cận để khắc phục tồn tại từ quá khứ
Theo phương án vừa được UBND Tp.HCM phê duyệt, 3.790 căn hộ tái định cư tại phường An Khánh, thuộc Khu đô thị mới Thủ Thiêm, sẽ được chia thành 2 khối: 2.220 căn hộ thuộc R1, R2, R3 và 1.570 căn hộ thuộc R4, R5. Cách làm này được cho là phù hợp hơn so với việc đưa toàn bộ ra đấu giá cùng lúc, vốn khiến quy mô quá lớn, hạn chế cạnh tranh và không thành công như các phiên trước.
Sau 10 năm và 4 lần đấu giá không thành công, Tp.HCM mới đây đã thông qua phương án chia nhỏ và điều chỉnh công năng 3.790 căn hộ Thủ Thiêm, với kỳ vọng lần đấu giá thứ năm sẽ đạt kết quả.
Lãnh đạo Tp.HCM nhấn mạnh, việc đấu giá toàn bộ quỹ căn hộ nhằm khai thác hiệu quả tài sản công, thu hồi vốn đầu tư và góp phần ổn định thị trường bất động sản (BĐS). Thành phố kiên quyết không để kéo dài tình trạng lãng phí khi hàng nghìn căn hộ bỏ trống hơn chục năm qua.
Trước đó, 4 lần đấu giá đều không thành công do tổng giá khởi điểm đưa ra quá cao, từ 8.800 tỷ đồng đến gần 9.900 tỷ đồng, trong khi chất lượng công trình đã xuống cấp. Số căn hộ xây xong từ năm 2015 nhưng chưa sử dụng, dẫn đến nhiều hạng mục hư hỏng. Tình trạng này nếu tiếp diễn sẽ khiến ngân sách Thành phố phải gánh thêm một khoản chi phí lớn cho việc quản lý và duy tu, bảo dưỡng.
Lãnh đạo Tp.HCM nhấn mạnh, việc đấu giá toàn bộ quỹ căn hộ nhằm khai thác hiệu quả tài sản công, thu hồi vốn đầu tư và góp phần ổn định thị trường bất động sản (BĐS).
Đánh giá về 4 lần đấu giá không thành, lý giải cho điều này, chuyên gia bất động sản Trần Khánh Quang cho rằng, khu đất xây dựng dự án rất đắc địa, là mơ ước của nhiều doanh nghiệp phát triển bất động sản. Khu vực này cũng là nơi định cư lý tưởng, là mơ ước của hàng triệu người dân TP.
Tuy nhiên, phải nhìn nhận một thực tế là khu chung cư đã xây dựng từ rất lâu lại bị bỏ hoang nhiều năm nên hạ tầng, hệ thống kỹ thuật, PCCC… xuống cấp. Không chỉ vậy, do xây dựng là căn hộ tái định cư nên thiết kế đã không đẹp mắt, chất lượng không cao cấp, tiện ích thiếu vắng càng khiến các căn hộ tại đây mất giá trị so với các dự án căn hộ thương mại cùng khu vực.
Khi đấu giá những căn hộ này, bài toán của các doanh nghiệp đặt ra là phải đập đi xây lại để hồi sinh dự án, không thể tận dụng được số căn hộ này để bán ra thị trường.
Thế nhưng, do chức năng quy hoạch là tái định cư nên thủ tục chuyển đổi công năng sang nhà ở thương mại sẽ rất khó khăn vì luật chưa quy định rõ ràng, khiến doanh nghiệp e ngại. Khi pháp lý bị treo, thì rủi ro càng lớn. Và trong kinh doanh, rủi ro pháp lý luôn là yếu tố khiến nhà đầu tư chùn bước, bất kể giá bán khởi điểm có hấp dẫn ra sao.
Đổi mới cơ chế, minh bạch quy trình
Trước thực trạng đó, Tp.HCM đã ban hành quy trình đấu giá mới chặt chẽ hơn, từ khâu xác định giá khởi điểm, lựa chọn đơn vị tổ chức đấu giá đến thủ tục bàn giao và cấp sổ cho người trúng thầu. Cụ thể:
Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ là cơ quan thường trực xử lý vướng mắc pháp lý.
Sở Xây dựng chủ trì việc lập phương án bán tài sản công, trình UBND phê duyệt và tổ chức bàn giao.
Trung tâm Phát triển quỹ đất chịu trách nhiệm chọn đơn vị đấu giá chuyên nghiệp.
Tp.HCM đã ban hành quy trình đấu giá mới chặt chẽ hơn, từ khâu xác định giá khởi điểm, lựa chọn đơn vị tổ chức đấu giá đến thủ tục bàn giao và cấp sổ cho người trúng thầu.
Tuy vậy, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản Tp.HCM – ông Lê Hoàng Châu – cho rằng điều kiện tài chính trong đấu giá cũng cần linh hoạt hơn. Trước đây, nhà đầu tư phải đặt cọc 20%, thanh toán 50% trong vòng 1 tháng và phần còn lại trong 90 ngày – một áp lực quá lớn khi giá trị tài sản lên đến hàng chục ngàn tỷ đồng.
Ngoài ra, việc các căn hộ đã xuống cấp cũng là rào cản. Một số chuyên gia đề xuất TP nên cải tạo cơ bản trước khi đưa ra đấu giá để tăng sức hút và thể hiện trách nhiệm với tài sản công. Đồng thời, cần đẩy mạnh truyền thông, nhấn mạnh lợi thế vị trí của khu Thủ Thiêm – nơi được quy hoạch thành trung tâm tài chính - thương mại quốc tế trong tương lai.
Tuy nhiên, để thu hút được cả nhà đầu tư lớn lẫn vừa và nhỏ, Tp.HCM cần đồng thời điều chỉnh mức giá khởi điểm, nới điều kiện thanh toán, cải thiện chất lượng và minh bạch mọi thông tin.
Trong bối cảnh nguồn cung nhà ở mới còn hạn chế, nếu đấu giá thành công, số căn hộ này có thể bổ sung đáng kể cho thị trường, giảm áp lực thiếu hụt nhà ở. Tuy nhiên, để thu hút được cả nhà đầu tư lớn lẫn vừa và nhỏ, Tp.HCM cần đồng thời điều chỉnh mức giá khởi điểm, nới điều kiện thanh toán, cải thiện chất lượng và minh bạch mọi thông tin.
Đấu giá 3.790 căn hộ tái định cư Thủ Thiêm lần thứ 5 không chỉ là giải pháp xử lý tài sản công bị “đóng băng” mà còn là cơ hội để tạo thêm động lực cho thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, bền vững hơn trong thời gian tới.
PV