Đến năm 2030, sản lượng hàng hóa thông qua hệ thống cảng biển TP.HCM dự kiến đạt từ 228 đến 253 triệu tấn; lượng hành khách từ 170.600 đến 184.400 lượt. Thành phố sẽ phát triển từ 41 đến 44 bến cảng với tổng số từ 89 đến 94 cầu cảng, đáp ứng nhu cầu xuất nhập khẩu và vận chuyển nội địa ngày càng tăng cao.
Tầm nhìn đến năm 2050, hệ thống cảng biển thành phố được kỳ vọng đạt mức tăng trưởng bình quân hàng năm từ 3,5 - 3,8% đối với hàng hóa và từ 0,9 - 1% đối với hành khách. Trọng tâm giai đoạn này là đầu tư hoàn thiện khu bến cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, phối hợp cùng hệ thống Cái Mép - Thị Vải tạo thành cụm cảng có sức cạnh tranh tầm khu vực châu Á.
Các khu bến chính bao gồm: Cát Lái - Phú Hữu, sông Sài Gòn, Hiệp Phước, Nhà Bè, Long Bình, Cần Giờ cùng các bến phao, khu neo đậu chờ, tránh trú bão.
Riêng khu bến trung chuyển quốc tế Cần Giờ sẽ được phát triển theo hướng hiện đại, chuyên dụng cho container cỡ lớn. Đến năm 2030, nơi đây dự kiến đạt sản lượng thông qua từ 22,8 đến 57,6 triệu tấn (tương đương 2,4 đến 4,8 triệu TEU). Quy mô gồm từ 2 đến 4 cầu cảng container với chiều dài từ 1.016 đến 2.016m, có khả năng tiếp nhận tàu tải trọng đến 250.000 tấn hoặc lớn hơn nếu đủ điều kiện kỹ thuật.
Tuy nhiên, để đảm bảo tính chất trung chuyển quốc tế, quy hoạch yêu cầu tỷ trọng hàng hóa xuất nhập khẩu nội địa xếp dỡ tại cảng không vượt quá 20 - 25% tổng lượng hàng thông qua.
Tầm nhìn đến năm 2050, khu bến Cần Giờ sẽ có khoảng 13 bến cảng, phục vụ hiệu quả cho hàng trung chuyển quốc tế, nâng tầm vị thế TP.HCM trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tổng nhu cầu sử dụng đất đến năm 2030 vào khoảng 1.567 ha, chưa bao gồm các khu logistics, công nghiệp phụ trợ. Diện tích mặt nước cần sử dụng khoảng 43.400 ha.
Về nguồn vốn, tổng đầu tư cho hệ thống cảng biển TP.HCM đến năm 2030 ước đạt 77.452 tỷ đồng, trong đó 2.952 tỷ đồng dành cho hạ tầng hàng hải công cộng và 74.500 tỷ đồng cho các bến cảng khai thác dịch vụ logistics và xếp dỡ hàng hóa.
Ngoài cụm cảng trung chuyển Cần Giờ, TP.HCM cũng ưu tiên đầu tư các dự án như tuyến luồng cho tàu trọng tải lớn, các bến khách quốc tế, bến du thuyền cao cấp gắn với phát triển du lịch.
Để thực hiện quy hoạch, Bộ Xây dựng đề xuất tăng cường phối hợp liên ngành, đồng thời khuyến khích phát triển bến cảng dùng chung tại các khu công nghiệp và khu kinh tế nhằm tối ưu quỹ đất và hạ tầng. Đồng thời, chú trọng huy động nguồn lực đầu tư từ khu vực tư nhân trong và ngoài nước; khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai, mặt nước, kết cấu hạ tầng cho thuê; khuyến khích doanh nghiệp cùng chia sẻ trách nhiệm bảo trì hạ tầng công cộng.
Đặc biệt, quy hoạch nhấn mạnh yêu cầu ứng dụng công nghệ số trong thiết kế, quản lý và vận hành hệ thống cảng; hướng đến phát triển cảng xanh, sử dụng năng lượng tái tạo, giảm phát thải và thân thiện môi trường.
Với định hướng dài hạn và tầm nhìn chiến lược, hệ thống cảng biển TP.HCM không chỉ đóng vai trò then chốt trong chuỗi logistics quốc gia mà còn là động lực phát triển bền vững cho vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Ngày 16/1/2025, Phó thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà ký Quyết định số 148/QĐ-TTg phê duyệt Chủ trương đầu tư dự án Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ. Mục tiêu là xây dựng và phát triển cảng container và các dịch vụ liên quan. Dự án được thực hiện tại Cù lao Gò Con Chó, huyện Cần Giờ, TP.HCM, với diện tích khoảng 571 ha. Vốn đầu tư ít nhất 50.000 tỷ đồng, dự án có thời gian hoạt động 50 năm từ ngày có quyết định chủ trương.
NH