Ngày 16-7, UBND TP.HCM có báo cáo tổng kết phong trào thi đua chỉnh trang và phát triển đô thị trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2022 - 2025.
Hầu hết các chung cư cũ đều từ 8 tầng trở xuống
Theo báo cáo của UBND TP.HCM, TP có 474 chung cư cũ được xây dựng trước năm 1975 ở nhiều địa phương. Sau khi kiểm tra, TP xác định có 16 chung cư cũ cấp D (chung cư hư hỏng nặng, nguy hiểm).
Phần lớn các chung cư cũ đang bị xuống cấp, hư hỏng do tuổi thọ đã trên 50 năm. Nhiều chung cư cũ ở TP.HCM xảy ra tình trạng lấn chiếm, cơi nới tăng diện tích sử dụng nhưng hầu hết không được bảo trì, sửa chữa, nâng cấp, gây ảnh hưởng đến kết cấu chịu lực của công trình. Không ít chung cư còn bị hư hỏng nặng không đảm bảo an toàn để sử dụng.
Người dân tại chung cư cũ trên đường Trần Hưng Đạo (TP.HCM) đã được di dời. Ảnh: NGUYỄN CHÂU
467/474 chung cư, chiếm 98,52% có quy mô từ 8 tầng trở xuống; 355/474 chung cư có diện tích khuôn viên đất dưới 1.000m2.
"Tình trạng pháp lý sở hữu căn hộ ở các chung cư cũ phức tạp, vừa có sở hữu riêng của tư nhân, vừa có sở hữu nhà nước cho thuê, lại có tình trạng lấn chiếm, chuyển nhượng sang tay không hợp pháp. Hệ thống kỹ thuật của các chung cư cũ kỹ, bị hư hỏng nặng, môi trường vệ sinh ẩm thấp không đảm bảo điều kiện sinh hoạt theo quy định - báo cáo của TP nêu.
Thời gian qua, TP đã thực hiện cải tạo, sửa chữa 199 chung cư và tháo dỡ toàn bộ 11 chung cư, xây dựng mới hoàn thành 4 chung cư. Đối với 16 chung cư cấp D, TP đã di dời được 684/1.194 hộ dân.
Năm 2035 sẽ cơ bản xây dựng lại chung cư cũ
Tháng 2-2025, UBND TP ban hành Quyết định số 785 phê duyệt đề án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ bị hư hỏng, xuống cấp trên địa bàn.
Theo đó, TP phấn đấu đến năm 2030 sẽ hoàn thành cơ bản các công tác chuẩn bị phục vụ cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư được xây dựng trước năm 1975 và các nhà chung cư được xây dựng từ năm 1975 đến 1994.
Đồng thời hoàn thành cơ bản công tác sửa chữa, nâng cấp, gia cố đối với các nhà chung cư cấp B, cấp C được xây dựng trước năm 1975.
Bên cạnh đó là hoàn thành xây dựng mới đối với chung cư hư hỏng nặng, nguy hiểm, cấp D được xây dựng trước năm 1975 và hoàn thành cơ bản công tác sửa chữa, nâng cấp, gia cố đối với các nhà chung cư cấp B, cấp C được xây dựng từ năm 1975 đến 1994.
TP.HCM phấn đấu đến năm 2035 sẽ hoàn thành cơ bản công tác cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ được xây dựng trước năm 1975; hoàn thành cơ bản công tác cải tạo, xây dựng lại đối với các chung cư hư hỏng nặng, nguy hiểm, cấp D hoặc hết niên hạn sử dụng được xây dựng từ năm 1975 đến 1994.
UBND TP.HCM nhìn nhận việc cải tạo, thay thế chung cư cũ trên địa bàn TP hiện nay còn gặp nhiều khó khăn.
Những khó khăn có thể kể đến là các dự án xây dựng mới thay thế chung cư cũ đã có chủ đầu tư, trong quá trình triển khai gặp nhiều vướng mắc do có liên quan trực tiếp đến quyền lợi, lợi ích của người dân.
Bên cạnh đó là phát sinh vướng mắc trong việc bồi thường đối với phần diện tích nhà, đất thuộc quyền sở hữu Nhà nước chưa bán, do các quy định liên quan xử lý các phần diện tích trên không rõ ràng, nhiều quy định mâu thuẫn nhau theo các pháp luật chuyên ngành (nhà ở, quản lý tài sản công, đất đai).
Ngoài ra vẫn còn một bộ phận người dân đang cư ngụ tại chung cư cấp D trên địa bàn TP không đồng thuận với chủ trương di dời, tạm cư, tái định cư của TP.
Hệ thống văn bản pháp lý, hướng dẫn thực hiện của các bộ ngành liên quan đến công tác cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ phức tạp, không đầy đủ, thường xuyên thay đổi, bất cập chưa đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.
Hiện chưa có chính sách đột phá trong công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đối với chung cư hư hỏng nặng, nguy hiểm dẫn đến khó khăn cho chủ đầu tư cũng như các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan khi triển khai thực hiện, đặc biệt là chính sách bồi thường, cơ chế ưu đãi về đất đai, quy trình lựa chọn chủ đầu tư, điều chỉnh quy hoạch...
Sửa chữa 245 chung cư cũ
Từ những khó khăn được nêu ra, UBND TP đã đề ra kế hoạch cụ thể để việc thực hiện cải tạo, sửa chữa và xây dựng mới thay thế chung cư cũ đạt hiệu quả trong thời gian tới.
Theo đó, trong năm 2025 TP.HCM sẽ thực hiện hoàn tất công tác lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500 khu vực cải tạo xây dựng lại nhà chung cư trên địa bàn TP.
Trong năm nay, TP cũng sẽ ưu tiên bố trí nguồn vốn và thực hiện việc phân khai vốn để hoàn tất công tác kiểm định, sửa chữa các chung cư cũ được xây dựng trước năm 1975 trên địa bàn. Trong đó, kiểm định 104 chung cư với tổng số vốn khoảng 19,8 tỉ đồng, sửa chữa 245 chung cư với tổng số vốn khoảng 280,8 tỉ đồng.
NGUYỄN CHÂU