TP.HCM giải bài toán ùn tắc bằng đường trên cao

4 giờ trướcBài gốc

Trong bối cảnh TP.HCM ngày càng đông đúc, diện tích mặt đường hiện hữu hạn hẹp, thành phố đang tính toán xây dựng hàng loạt tuyến đường trên cao nhằm hình thành những trục giao thông nhanh, hạn chế giao cắt, đồng thời giảm áp lực cho hệ thống đường bộ hiện hữu.

TP.HCM chưa có đường trên cao

Với nhiều người dân TP.HCM, mỗi giờ cao điểm không còn đơn thuần là chuyện đi lại, mà là một cuộc “vật lộn” đúng nghĩa. Anh Trần Trọng Hiếu (phường Thủ Đức) gọi quãng đường qua cửa ngõ Tân Sơn Nhất mỗi ngày của mình là cực hình.

Giờ cao điểm, xe cộ đông đúc, tốc độ lưu thông chậm dần rồi đứng im trước những chu kỳ đèn giao thông. Đèn vừa xanh, dòng xe chưa kịp giải tỏa bao nhiêu thì lại đỏ, và vòng lặp ấy cứ thế kéo dài. Sau đó, hàng dài xe kẹt cứng nhanh chóng hình thành, nối đuôi nhau hàng cây số, tạo thành những điểm nghẽn.

Cửa ngõ Tân Sơn Nhất thường xuyên ùn ứ.

Theo anh Hiếu, thành phố đã và đang áp dụng rất nhiều giải pháp như mở rộng đường, làm đường mới, hầm chui, điều tiết giao thông…nhưng khi mật độ phương tiện tăng quá nhanh, mọi nỗ lực dường như đều kém hiệu quả. Việc mở rộng đường hai bên vừa tốn kém vừa khó khả thi do quỹ đất hạn chế, mà hiệu quả cũng chỉ mang tính tạm thời.

“Làm thêm đường trên cao để chia sẻ lưu lượng với đường bên dưới mới là hướng đi hợp lý và hiệu quả nhất” - anh Hiếu nêu quan điểm.

Xe xếp hàng dài chờ lưu thông trên đường Trần Quốc Hoàn.

Cùng chung nhận định, anh Hoàng Phi Ngọc, tài xế taxi ngụ phường Bình Tân, nhìn vấn đề từ trải nghiệm mưu sinh mỗi ngày trên đường. Anh dẫn chứng thực tế tại khu Nam TP.HCM, đặc biệt là giao lộ Nguyễn Văn Linh - Nguyễn Hữu Thọ, nơi đã có hầm chui nhưng ùn tắc vẫn thường xuyên xảy ra.

Hầm chui có tác dụng nhưng rõ ràng là chưa đủ. Từ thực tế các cầu vượt đang giúp giải tỏa lượng xe lớn tại nhiều nút giao trọng điểm của thành phố, anh Ngọc cho rằng đường trên cao hoàn toàn có thể phát huy hiệu quả tương tự, thậm chí mạnh mẽ hơn, tiếc là TP chưa có tuyến đường trên cao nào để đánh giá hiệu quả.

Đường Nguyễn Hữu Thọ kẹt xe triền miên.

Theo anh Ngọc, các tuyến đường trên cao nếu được quy hoạch làm vành đai hoặc xuyên tâm, kết nối liên tỉnh sẽ tạo ra dòng giao thông khác mức với xe nội đô, giúp việc di chuyển thông suốt, nhanh chóng và an toàn hơn.

Dòng xe trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh đông nghịt giữa trưa.

Ở góc nhìn quy hoạch, anh Hữu Hiệu (phường Bình Thạnh) cho rằng ùn tắc giao thông tại các đô thị lớn xuất phát từ chính lịch sử hình thành đô thị. Mạng lưới giao thông với quá nhiều giao lộ nằm sát nhau khiến dòng xe liên tục bị chia cắt, tạo ra các điểm nghẽn kéo dài.

Từ đó, anh Hiệu cho rằng đường trên cao không còn là ý tưởng mới hay viển vông. Nhiều quốc gia đã triển khai từ hàng chục năm trước và chứng minh rõ hiệu quả trong việc giảm ùn tắc, tối ưu không gian đô thị. Đây là giải pháp cấp bách, cần được ưu tiên, với sự quyết tâm cao và kế hoạch thực hiện xuyên suốt, không thể làm nửa vời.

Khu vực từ cầu Bình Triệu đến ngã tư Hàng Xanh là một trong những điểm nóng ùn ứ.

"Chỉ cần thử di chuyển qua các trục đường như Quốc lộ 13, Xô Viết Nghệ Tĩnh, Đinh Bộ Lĩnh… trong giờ cao điểm là có thể cảm nhận rõ mức độ ùn tắc của giao thông TP.HCM. Nếu chờ giải phóng mặt bằng để mở rộng đường, có thể phải mất cả chục năm nữa. Trong thời gian đó, ùn tắc sẽ còn leo thang và thiệt hại kinh tế, xã hội rất lớn" - anh Hiệu nói.

Loạt tuyến đường trên cao đang được nghiên cứu

Mới đây, Văn phòng UBND TP.HCM đã ban hành thông báo kết luận tại cuộc họp về công tác chuẩn bị đầu tư các dự án trọng điểm do Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được chủ trì.

Trong đó, giao Sở Xây dựng TP.HCM, phối hợp cùng các sở, ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất bổ sung hệ thống đường trên cao tại những khu vực đang chịu áp lực giao thông lớn.

Động thái này được xem là bước đi chiến lược nhằm từng bước tháo gỡ các nút thắt ùn tắc kéo dài nhiều năm qua, đồng thời mở ra những trục giao thông mới, thông thoáng và hiệu quả hơn cho đô thị đặc biệt này.

Chủ tịch UBND TP.HCM yêu cầu nghiên cứu làm đường trên cao từ quận 1 đến quận 7.

Đường Nguyễn Tất Thành là điểm ùn ứ quen thuộc với người dân.

Theo chỉ đạo của lãnh đạo TP, các tuyến đường trên cao cần được bổ sung vào quy hoạch tổng thể, ưu tiên những hướng kết nối có nhu cầu đi lại lớn và thường xuyên quá tải.

Trong đó, hai trục được nhấn mạnh là tuyến kết nối từ khu vực quận 1 cũ đến quận 7 cũ và tuyến từ nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất về trung tâm hành chính mới tại Khu đô thị Thủ Thiêm. Đây đều là những hành lang giao thông chiến lược, gắn liền với hoạt động kinh tế, hành chính, dịch vụ và đời sống hằng ngày của hàng triệu người dân.

Thực tế cho thấy, việc di chuyển từ quận 1 cũ sang quận 7 cũ hiện nay gần như bắt buộc phải đi qua địa bàn quận 4 cũ. Chiều rộng mặt đường hiện hữu rất hạn chế trong khi số lượng xe cá nhân và xe dịch vụ không ngừng gia tăng, các tuyến đường, cây cầu kết nối đều thường xuyên rơi vào tình trạng ùn ứ kéo dài, đặc biệt vào giờ cao điểm, gây lãng phí thời gian, nhiên liệu và tạo áp lực lớn lên hạ tầng đô thị.

Cửa ngõ Tân Sơn Nhất thường xuyên ùn ứ.

Ở một hướng khác, trung tâm hành chính mới của TP.HCM dự kiến sẽ được xây dựng tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm, khu vực được kỳ vọng trở thành “trái tim hành chính” trong giai đoạn phát triển mới của thành phố.

Tuy nhiên, bài toán kết nối giao thông từ sân bay Tân Sơn Nhất về khu vực này hiện vẫn chưa có lời giải. Người dân, chuyên gia và du khách buộc phải di chuyển qua các trục đường như Cộng Hòa, Nguyễn Văn Trỗi, Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Điện Biên Phủ – những tuyến đường vốn đã quá tải từ nhiều năm nay.

Việc ùn tắc kéo dài không chỉ làm giảm hiệu quả khai thác hạ tầng sân bay mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hình ảnh, sức cạnh tranh và chất lượng sống của TP.HCM trong vai trò là đầu tàu kinh tế của cả nước.

Trục đường trên cao Quốc lộ 22 - Trường Chinh - Cộng Hòa kỳ vọng giải bài toán ùn tắc cửa ngõ Tây Bắc.

Trước đó, tại kỳ họp thứ 6 HĐND TP.HCM, khi trả lời chất vấn của cử tri về tiến độ dự án mở rộng đường Trường Chinh và Tân Kỳ Tân Quý, Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM Trần Quang Lâm cũng đã nhắc đến phương án xây dựng đường trên cao.

Theo ông Trần Quang Lâm, bên cạnh việc mở rộng các tuyến đường hiện hữu, TP.HCM đang nghiên cứu đầu tư tuyến đường trên cao theo trục Trường Chinh – Cộng Hòa, với tổng chiều dài khoảng 11,2 km, quy mô 4 làn xe. Tuyến đường này dự kiến bắt đầu từ khu vực ngã tư An Sương và kéo dài đến sân bay Tân Sơn Nhất, tạo thành trục giao thông nhanh, đóng vai trò xương sống kết nối khu vực Tây Bắc với cửa ngõ hàng không và trung tâm TP.

Đây là trục liên hoàn kết nối đường trên cao nội đô được thành phố đưa vào quy hoạch, dự kiến, đến quý II-2026, TP sẽ thông qua chủ trương đầu tư.

Đáng chú ý, dự án được nghiên cứu đầu tư đồng bộ với kế hoạch mở rộng Quốc lộ 22 lên bề rộng 60 m, qua đó kỳ vọng sẽ nâng cao đáng kể năng lực thông hành, đáp ứng nhu cầu đi lại và vận chuyển ngày càng lớn từ cửa phía Tây Bắc vào nội đô.

Điểm nhấn quan trọng của phương án này là việc tận dụng tối đa dải phân cách hiện hữu trên trục Trường Chinh - Cộng Hòa để xây dựng đường trên cao, qua đó giảm chi phí bồi thường, hạn chế giải tỏa nhà dân và tránh những xáo trộn lớn đối với đời sống người dân sinh sống dọc tuyến.

Quốc lộ 13 là trục giao thông huyết mạch kết nối Bình Dương với TP.HCM.

Không chỉ khu vực Tây Bắc, áp lực giao thông tại cửa ngõ Đông Bắc TP.HCM cũng đang ở mức đáng báo động. Ông Trần Quang Lâm cho biết đây hiện là một trong những điểm nghẽn giao thông lớn của thành phố, đặc biệt trong bối cảnh hàng loạt dự án tại TP Thủ Đức cũ và Bình Dương cũ đang và sẽ tiếp tục hoàn thiện.

Các tuyến đường Xô Viết Nghệ Tĩnh và Đinh Bộ Lĩnh, được xem là mạch máu giao thông nối trung tâm TP.HCM với khu vực Đông Bắc và tỉnh Bình Dương thường xuyên rơi vào tình trạng ùn tắc nghiêm trọng vào giờ cao điểm do mặt cắt ngang hạn chế, trong khi lưu lượng phương tiện ngày càng lớn.

TP.HCM sẽ làm đường trên cao ở trục Đinh Bộ Lĩnh và Xô Viết Nghệ Tĩnh, đồng bộ với Quốc lộ 13.

Trước thực tế này, Sở Xây dựng TP.HCM đang nghiên cứu phương án xây dựng đường trên cao ở trục Đinh Bộ Lĩnh và Xô Viết Nghệ Tĩnh, kết hợp mở rộng mặt đường bên dưới thay vì chỉ tập trung nâng cấp mặt đất như trước đây. Cách làm này được đánh giá sẽ giúp hạn chế việc phải đầu tư đồng bộ hàng loạt nút giao phức tạp, đồng thời tiết kiệm chi phí và rút ngắn thời gian triển khai.

Theo định hướng nghiên cứu, trục giao thông này sẽ được kết nối đồng bộ với dự án mở rộng Quốc lộ 13 lên 60 m, trong đó có khoảng 3,2 km được xây dựng đường trên cao với quy mô 4 làn xe.

Khi hoàn thành, tuyến đường sẽ hình thành một trục giao thông liên tục từ Quốc lộ 13 đến đại lộ Điện Biên Phủ, tạo kết nối thông suốt và nhịp nhàng giữa khu vực Đông Bắc và trung tâm TP.HCM, qua đó từng bước tháo gỡ các điểm nghẽn giao thông kéo dài nhiều năm qua.

Khu vực cầu đường Bình Tiên sẽ đi qua.

Ở khu vực phía Nam TP.HCM, nơi áp lực giao thông ngày càng gia tăng cùng tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, một loạt dự án hạ tầng quy mô lớn đang được triển khai nhằm mở thêm cửa ngõ kết nối vào trung tâm thành phố.

Trong đó, nổi bật là dự án cầu đường Bình Tiên với tổng chiều dài 3,66 km, được thiết kế hoàn toàn trên cao, bề rộng từ 30-40 m, quy mô 4-6 làn xe. Tuyến giao thông này bắt đầu từ nút giao Bình Tiên - Phạm Văn Chí, vượt qua đại lộ Võ Văn Kiệt, băng qua kênh Tàu Hủ, kênh Đôi và đường Tạ Quang Bửu, trước khi kết nối trực tiếp với đại lộ Nguyễn Văn Linh – trục xương sống của khu Nam.

Khi hoàn thành, cầu đường Bình Tiên sẽ hình thành một trục giao thông mới, rút ngắn đáng kể thời gian di chuyển từ các khu vực phía Nam vào trung tâm, đồng thời chia sẻ áp lực cho các tuyến đường hiện hữu vốn đã quá tải trong nhiều năm.

Song song đó, TP.HCM cũng đang đẩy nhanh kế hoạch nâng cấp trục giao thông Bắc - Nam, trọng tâm là tuyến đường Nguyễn Hữu Thọ, một trong những hành lang vận tải quan trọng kết nối khu Nam với nội đô và vùng kinh tế phía Đông.

Theo phương án nghiên cứu, đoạn từ đại lộ Nguyễn Văn Linh đến cao tốc Bến Lức – Long Thành sẽ được đầu tư xây dựng tuyến đường trên cao dài khoảng 7,2 km, quy mô 4 làn xe, trên tổng chiều dài toàn tuyến 8,6 km. Tuyến đường này cho phép ô tô lưu thông liên tục, không giao cắt, giảm thiểu xung đột giao thông, hạn chế ùn tắc và nâng cao năng lực vận tải cho toàn khu vực phía Nam TP.

Giao thông đa tầng - lựa chọn tất yếu cho TP.HCM

Ông Trần Văn Tường - Kỹ sư cầu đường

Giải pháp hoàn toàn khả thi

Kỹ sư cầu đường Trần Văn Tường

Việc đầu tư xây dựng các tuyến đường trên cao là một giải pháp hoàn toàn khả thi và phù hợp với bối cảnh phát triển hiện nay của TP.HCM.

Khi quỹ đất đô thị ngày càng hạn hẹp và mật độ phương tiện không ngừng gia tăng, giao thông đa tầng không còn là lựa chọn mang tính thử nghiệm, mà đã trở thành xu hướng tất yếu của các đô thị lớn trên thế giới.

Về mặt kỹ thuật, đường trên cao cho phép tách dòng phương tiện ra khỏi mặt đất, qua đó giảm đáng kể áp lực giao thông, hạn chế tình trạng ùn tắc kéo dài tại các trục đường huyết mạch.

Việc tạo ra không gian lưu thông riêng biệt giúp giảm xung đột giữa các loại phương tiện, tăng tính an toàn, đồng thời nâng cao tốc độ và hiệu quả vận hành của toàn bộ hệ thống giao thông đô thị. Trong điều kiện hiện nay, đây là giải pháp có thể triển khai song song với việc nâng cấp hạ tầng hiện hữu, thay vì phải chờ đợi những phương án mở rộng mặt đường vốn tốn kém và kéo dài.

Làm đường trên cao là giải pháp hoàn toàn khả thi tại TP.HCM

Đáng chú ý, TP.HCM đang sở hữu một lợi thế đặc biệt là cơ chế, chính sách đặc thù theo Nghị quyết 260/2025/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98/2023/QH15 ngày 24-6-2023. Nếu được tận dụng linh hoạt và đúng hướng, cơ chế này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho thành phố trong việc lựa chọn hình thức đầu tư, huy động nguồn lực xã hội, rút ngắn thủ tục và đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án hạ tầng giao thông quy mô lớn, trong đó có đường trên cao.

Xét trên phương diện kinh tế, lợi ích mà các tuyến đường trên cao mang lại không chỉ dừng ở việc giải tỏa ùn tắc. Khi giao thông thông suốt, chi phí vận chuyển giảm, thời gian đi lại được rút ngắn, từ đó thúc đẩy hoạt động sản xuất – kinh doanh, lưu thông hàng hóa và phát triển dịch vụ, du lịch. Hạ tầng giao thông hiện đại cũng là yếu tố quan trọng giúp nâng cao năng lực cạnh tranh và sức hấp dẫn của TP.HCM trong mắt các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Các dự án đường trên cao, nếu được tính toán bài bản, có tính khả thi cao và khả năng thu hồi vốn rõ ràng, hoàn toàn có thể thu hút sự tham gia của khu vực tư nhân theo các mô hình hợp tác phù hợp.

Về khâu tổ chức thực hiện, giải phóng mặt bằng và tái định cư vẫn sẽ là một trong những thách thức. Tuy nhiên, với quyết tâm chính trị cao, cùng việc vận dụng linh hoạt các cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 98, chính quyền thành phố hoàn toàn có thể tháo gỡ từng vướng mắc, tạo sự đồng thuận trong người dân để dự án được triển khai thuận lợi.

Ngoài ra, yếu tố kiến trúc và cảnh quan đô thị cần được đặt ngang tầm với yêu cầu kỹ thuật. TP có thể tổ chức các cuộc thi thiết kế kiến trúc cho các tuyến đường trên cao và các nút giao trọng điểm, nhằm tạo ra những công trình không chỉ đáp ứng chức năng giao thông mà còn có giá trị thẩm mỹ, trở thành điểm nhấn trong không gian đô thị.

TS Võ Kim Cương, nguyên Phó Kiến trúc sư trưởng TP.HCM

TP có đủ tiềm lực huy động vốn và cơ chế để thực hiện

TS Võ Kim Cương

Các định hướng quy hoạch lớn của TP.HCM đã được xác lập từ trước, vì vậy vấn đề nằm ở việc lựa chọn phương án tối ưu trong điều kiện thực tế hiện nay. Trường hợp công tác giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn, không thể giải tỏa đúng lộ giới để bảo đảm mặt cắt ngang đủ rộng cho việc mở rộng tuyến đường bên dưới thì phương án xây dựng đường trên cao là hoàn toàn khả thi.

Với cách làm này, thành phố vẫn có thể bổ sung đủ số làn xe cần thiết để đáp ứng nhu cầu lưu thông, trong khi hạn chế tối đa việc di dời, giải tỏa nhà dân.

Về mặt tài chính, đây không phải là bài toán vượt quá khả năng của TP.HCM, bởi thành phố có đủ tiềm lực cũng như các cơ chế để huy động nguồn lực xã hội tham gia đầu tư.

Điều quan trọng là phải lưu ý, tính toán kỹ lưỡng về thiết kế, đánh giá đầy đủ các ưu điểm, hạn chế cũng như mức độ tác động đến đời sống của người dân dọc theo các tuyến đường.

Đường trên cao chắc chắn đòi hỏi chi phí xây dựng lớn hơn so với đường mặt đất, nhưng bù lại, chi phí giải phóng mặt bằng sẽ giảm đáng kể. Do đó, thành phố cần nghiên cứu, so sánh một cách toàn diện giữa các phương án để lựa chọn giải pháp nào tiết kiệm hơn, hiệu quả hơn và phù hợp hơn với điều kiện đô thị hiện hữu.

Tại TP.HCM hiện nay, phần lớn các giao lộ vẫn được tổ chức theo dạng vòng xoay hoặc giao cắt cùng mức, trong khi lượng xe ngày càng gia tăng, dẫn đến tình trạng quá tải trên cùng một mặt cắt ngang đường. Chính vì vậy, việc mạnh dạn nghiên cứu và triển khai các tuyến đường trên cao, học hỏi kinh nghiệm của các đô thị lớn trên thế giới, là hướng đi cần tính toán và thực hiện, mục tiêu là giải quyết vấn đề giao thông lâu dài và bền vững cho thành phố.

ThS Lê Trung Tính – Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hành khách TP.HCM

2 trục đường trên cao nên ưu tiên triển khai

Ths Lê Trung Tính

TP.HCM hiện nay không chỉ là đô thị đặc biệt của Việt Nam mà đã vươn tầm siêu đô thị theo các tiêu chí quốc tế. Với quy mô dân số, mật độ phương tiện và cường độ giao thông ngày càng gia tăng, bài toán giao thông đô thị không thể tiếp tục được giải quyết bằng những giải pháp truyền thống, đơn tầng như trước đây.

Để đảm bảo giao thông thông suốt, vận hành hiệu quả và bền vững, TP.HCM bắt buộc phải phát triển một hệ thống giao thông đa tầng, đa phương thức, bao gồm đầy đủ các loại hình như hầm chui, cầu vượt, đường trên cao, song song với hệ thống vận tải hành khách công cộng khối lượng lớn đi ngầm, đặc biệt là metro.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy TP.HCM mới chỉ có duy nhất một tuyến metro đang khai thác, trong khi chưa có bất kỳ tuyến đường trên cao nào đúng nghĩa. Điều này khiến nguy cơ ùn tắc giao thông ngày càng trầm trọng, nhất là tại khu vực nội đô.

Tốc độ lưu thông trung bình trong khu vực trung tâm TP.HCM hiện chỉ đạt khoảng 20 km/giờ, thậm chí trong giờ cao điểm còn tụt xuống 15 km/giờ hoặc thấp hơn. Đây là mức tốc độ báo động đối với một siêu đô thị, không chỉ gây lãng phí thời gian, chi phí xã hội mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng lực cạnh tranh, chất lượng sống và môi trường đô thị. Trong bối cảnh đó, đầu tư xây dựng hệ thống đường trên cao không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu cấp bách.

Về định hướng triển khai, trước mắt TP.HCM cần tập trung nguồn lực cho hai trục giao thông huyết mạch. Thứ nhất là trục Đông – Tây, điển hình như tuyến Cát Lái – Mai Chí Thọ – Võ Văn Kiệt – Quốc lộ 1 – cao tốc TP.HCM – Trung Lương…Thứ hai là trục Nam – Bắc, với các tuyến như Nguyễn Văn Linh – Tân Thuận – Nguyễn Hữu Thọ – Trường Chinh – Quốc lộ 22…, giúp giải tỏa áp lực giao thông xuyên suốt TP. Sau khi hai trục chính này hình thành và phát huy hiệu quả, TP có thể từng bước mở rộng sang các tuyến vành đai hoặc các trục xuyên tâm khác.

NHƯ NGỌC

Nguồn PLO : https://plo.vn/tphcm-giai-bai-toan-un-tac-bang-duong-tren-cao-post888207.html