TP HCM mới không chỉ là phép cộng địa lý, mà là kỳ vọng siêu đô thị đầu tiên của Việt Nam

7 giờ trướcBài gốc

Từ ngày 1/7/2025, sự kiện hợp nhất không gian phát triển giữa TP HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu đã đánh dấu bước ngoặt lịch sử, hình thành "TP HCM mới", siêu đô thị đầu tiên của Việt Nam. Với quy mô hơn 6.700km², dân số hơn 14 triệu người và GRDP gần 2,4 triệu tỷ đồng, "TP HCM mới" được kỳ vọng trở thành trung tâm kinh tế, kết nối vùng và hội nhập sâu với mạng lưới đô thị toàn cầu.

Từ Seoul, Thượng Hải đến Thâm Quyến, Mumbai: Những bài học cho TP HCM

Trong tham luận tại Hội thảo “Bất động sản siêu đô thị TP HCM: Thời cơ vàng cho nhà đầu tư Hà Nội” tổ chức sáng 12/7, TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV cho rằng, TP HCM không thể “đứng một mình”, do đó các chuyên gia đã đặt bên cạnh các siêu đô thị gần Việt Nam để so sánh và rút ra những bài học kinh nghiệm.

TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế. Ảnh: BTC.

Theo ông Lực, đầu tiên phải kể đến Seoul (Hàn Quốc), nơi được đánh giá là siêu đô thị thông minh hàng đầu thế giới và là trung tâm tài chính, công nghệ, dịch vụ lớn nhất của Hàn Quốc. Điểm nổi bật đáng học hỏi từ thành phố này là cách quản lý đô thị thông minh bằng việc ứng dụng dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI) và hệ thống cảm biến IoT. Các dữ liệu được tích hợp theo thời gian thực thông qua bảng điều khiển, góp phần nâng cao hiệu quả vận hành đô thị.

Đặc biệt,Seoul đã xây dựng một mô hình chính quyền mở và minh bạch, chủ động khuyến khích người dân tham gia vào quản trị đô thị. Hơn 8.000 bộ dữ liệu đã được công khai để người dân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận, đồng thời họ được mời gọi tham gia trực tiếp vào quá trình ra quyết định, phát triển chính sách thông qua các nền tảng trực tuyến.

Chia sẻ về Thượng Hải (Trung Quốc), ông Cấn Văn Lực cho rằng đây là đô thị cảng toàn cầu điển hình, rất đáng để TP HCM nghiên cứu kỹ lưỡng. Thành phố này được định vị là một trong những đô thị cảng tầm cỡ thế giới, chú trọng phát triển các lĩnh vực chiến lược như công nghệ cao, dịch vụ tài chính, logistics và cảng biển. Các vùng phát triển chiến lược như đặc khu kinh tế Pudong và khu thương mại tự do Pudong đã thu hút hàng loạt tập đoàn đa quốc gia đến đầu tư và đặt trụ sở khu vực.

Thượng Hải được quy hoạch theo mô hình đô thị đa trung tâm, với các trung tâm lớn như Pudong New Area và mạng lưới các khu vệ tinh như Jiading, Minhang, Songjiang. Về hạ tầng, thành phố sở hữu hệ thống hiện đại, đa phương thức với mạng lưới metro lớn nhất thế giới, cảng nước sâu tầm cỡ toàn cầu, hai sân bay quốc tế, hệ thống cao tốc hoàn chỉnh và nền tảng giao thông thông minh tích hợp công nghệ dữ liệu lớn cùng cảm biến.

TS. Lực nhấn mạnh, TP HCM chắc chắn cũng phải đi theo hướng này nếu muốn phát triển bền vững. Bên cạnh đó, Thượng Hải đang tích cực triển khai mô hình đô thị số thông qua Trung tâm điều hành đô thị thông minh (IOC), đồng thời ứng dụng dữ liệu lớn, công nghệ 5G và hệ thống camera AI vào công tác quản lý đô thị, giám sát an ninh và điều phối hạ tầng hiệu quả. Ông khuyến nghị TP HCM nên tiên phong học tập mô hình này, đặc biệt là việc sử dụng camera giám sát xã hội.

Về quy hoạch, Thượng Hải áp dụng mô hình quản lý tập trung, kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng đất nhằm đảm bảo phát triển bền vững và hạn chế tình trạng đô thị hóa tự phát, điều TP HCM rất nên tham khảo.

Tuy nhiên, Thượng Hải cũng không tránh khỏi các thách thức lớn, bao gồm nguy cơ ngập lụt và nước biển dâng do biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí và rác thải sinh hoạt, khoảng cách giàu nghèo ngày càng gia tăng, cũng như những bất cập trong tiếp cận y tế, giáo dục và chính sách hộ khẩu đối với người lao động nhập cư.

Đối với Thâm Quyến (Trung Quốc), TS. Lực nhận định đây là đặc khu kinh tế (SEZ) đầu tiên của Trung Quốc, được thành lập từ năm 1980 và hoạt động như một “phòng thí nghiệm” cho các chính sách kinh tế cải cách, mở cửa. Từ nền tảng đó, thành phố đã nhanh chóng vươn lên trở thành trung tâm công nghệ hàng đầu, được ví như “Thung lũng Silicon của Trung Quốc” và là nơi đặt trụ sở của nhiều tập đoàn công nghệ lớn như Huawei, Tencent, ZTE...

Cuối cùng, ông đề cập đến Mumbai (Ấn Độ), trung tâm tài chính, thương mại và giải trí hàng đầu của quốc gia Nam Á này, đồng thời là đô thị có nhiều điểm tương đồng với TP HCM. Trong bối cảnh thiếu hụt quỹ đất phát triển, Mumbai đã lựa chọn giải pháp mở rộng diện tích thông qua các dự án lấn biển. Nhờ lợi thế địa lý ven biển Ả Rập, thành phố đã vươn lên trở thành trung tâm logistics, tài chính và du lịch sôi động.

Tuy nhiên, tương tự các siêu đô thị khác, Mumbai cũng đang đối mặt với hàng loạt thách thức phức tạp như mật độ dân cư quá cao, phân hóa giàu nghèo rõ rệt, ùn tắc giao thông nghiêm trọng và nguy cơ ngập lụt đô thị do biến đổi khí hậu. Ngoài ra, tình trạng thiếu nhà ở, hạ tầng cơ bản, nước sạch và hệ thống vệ sinh cho người dân thu nhập thấp vẫn là những vấn đề cấp thiết cần được giải quyết.

Phát triển “TP HCM mới”: Cần quy hoạch hiện đại, hạ tầng thông minh và chất lượng sống bền vững

Từ góc nhìn của TS. Cấn Văn Lực, TP HCM hiện đang nắm giữ những lợi thế hiếm có để vươn lên trở thành siêu đô thị hiện đại, đa trung tâm mang tầm khu vực và quốc tế. Với quy mô dân số, diện tích lớn nhất cả nước cùng vị thế đầu tàu kinh tế, thành phố đang dẫn đầu về các chỉ số tăng trưởng như đóng góp ngân sách, thu hút FDI, kim ngạch xuất nhập khẩu. Cơ cấu ngành nghề đa dạng từ tài chính, công nghệ cao đến logistics, du lịch, giúp TP HCM giữ vai trò trung tâm kinh tế chiến lược.

Chuyên gia Cấn Văn Lực nhận định, thành phố đang đi đúng hướng khi phát triển mô hình đô thị đa trung tâm, tiêu biểu là Thủ Đức, Củ Chi, Cần Giờ… cùng với việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ số trong điều hành và quản lý đô thị thông minh. Quy hoạch tổng thể đến năm 2050 theo hướng “siêu đô thị đa cực” sẽ là cơ sở quan trọng để giảm áp lực hạ tầng, tối ưu hóa tài nguyên và gia tăng tính kết nối vùng.

Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra rằng, TP HCM vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức nội tại: từ vận hành bộ máy hành chính sau sáp nhập, quy hoạch chưa đồng bộ, đến tiến độ đầu tư công chậm, hạ tầng kỹ thuật - xã hội thiếu đồng bộ và thủ tục hành chính còn phiền hà. Ngoài ra, liên kết vùng còn lỏng lẻo, dữ liệu chia sẻ chưa hiệu quả, trong khi các vấn đề môi trường, nhà ở cho người thu nhập thấp và chất lượng sống đô thị vẫn là điểm nghẽn.

Trên cơ sở đó, chuyên gia Cấn Văn Lực đề xuất một số nhóm giải pháp mang tính đột phá nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển TP HCM thành siêu đô thị hiện đại. Trước hết, cần nhanh chóng kiện toàn bộ máy chính quyền hai cấp mới, đồng thời bảo đảm đầy đủ điều kiện làm việc, sinh hoạt và đi lại cho đội ngũ cán bộ, công chức.

Song song, thành phố cần thực thi hiệu quả các cơ chế ưu đãi đặc thù đã được Trung ương và địa phương ban hành, đặc biệt là Nghị quyết 98 và Nghị quyết 222.

Bên cạnh đó, việc hoàn thiện quy hoạch không gian đô thị hiện đại đến năm 2050 đóng vai trò nền tảng, trong đó ưu tiên phát triển hạ tầng giao thông, tăng cường liên kết vùng và ứng dụng mạnh mẽ các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) trong quản lý đô thị thông minh.

TP HCM cũng cần đẩy mạnh phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, từng bước xây dựng hệ sinh thái tài chính – công nghệ – đổi mới sáng tạo.

Cuối cùng, việc huy động đa dạng nguồn lực tài chính là thiết yếu, bao gồm hợp tác công tư (PPP), phát hành trái phiếu đô thị, phát triển thị trường vốn, thu hút các quỹ đầu tư trong và ngoài nước phục vụ cho hạ tầng và chuyển đổi số.

Theo chuyên gia này, TP HCM cần đặt mục tiêu nâng cao chất lượng sống là trung tâm của phát triển. Việc mở rộng không gian xanh, xây dựng nhà ở xã hội hợp lý, cải thiện dịch vụ công, tăng cường phúc lợi xã hội và nâng cao năng lực chống chịu với biến đổi khí hậu là nền tảng để thành phố trở thành một đại đô thị đáng sống, nơi con người thực sự là trung tâm

Trang Mai

Nguồn Doanh Nhân VN : https://doanhnhanvn.vn/tp-hcm-moi-khong-chi-la-phep-cong-dia-ly-ma-la-ky-vong-sieu-do-thi-dau-tien-cua-viet-nam.html