TP.HCM sắp có Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ tổng diện tích gần 3.800ha

8 giờ trướcBài gốc

Tại hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ TP.HCM lần thứ hai diễn ra ngày 15/12, Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang đã thông tin tới các đại biểu bốn nội dung mới đáng chú ý của Nghị quyết 98 (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua.

Quy hoạch cụm cảng Cái Mép - Thị Vải. (Ảnh minh họa)

Theo đó, với cơ chế phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) áp dụng cho các dự án hạ tầng giao thông, đặc biệt là đường sắt đô thị, TP.HCM được phép giữ lại 100% nguồn thu phát sinh. Thành phố cũng sẽ thực hiện một đồ án quy hoạch thống nhất, tích hợp quy hoạch chung với quy hoạch phát triển kinh tế, xã hội; đồng thời làm rõ hơn khái niệm nhà đầu tư chiến lược và nới lỏng thủ tục chỉ định thầu theo hướng thông thoáng hơn.

Một điểm nhấn quan trọng khác là việc TP.HCM sẽ thành lập Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ với quy mô khoảng 3.800 ha. Bí thư Trần Lưu Quang nhận định, cùng với Trung tâm tài chính quốc tế, khu thương mại tự do là lĩnh vực mới, khó, song được kỳ vọng trở thành động lực tăng trưởng mới, góp phần thu hút đầu tư và tạo nguồn thu cho thành phố.

Cụm cảng Cái Mép – Thị Vải đang là vùng đất tiềm năng.

Theo ông Trần Lưu Quang, Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ sẽ đóng vai trò cửa ngõ kết nối TP.HCM với thế giới thông qua đường biển, mở ra cơ hội thu hút dòng vốn lớn, hình thành các cơ chế mới và tạo giá trị gia tăng, hướng tới mục tiêu tăng trưởng hai con số trong dài hạn.

Theo đề án do TP.HCM xây dựng, Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ nằm trên địa bàn phường Tân Phước (TP Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ), có tổng diện tích gần 3.800 ha, được tổ chức thành ba khu chức năng chính với tám phân khu liền kề, bảo đảm tính liên thông và hỗ trợ lẫn nhau.

Trong đó, khu chức năng thứ nhất là đầu mối giao thông vận tải, diện tích 1.735,03 ha, gồm năm phân khu: bến cảng container hiện hữu; bến cảng container Cái Mép Hạ; bến cảng container Cái Mép Hạ hạ lưu; ga đường sắt Cái Mép Hạ thuộc tuyến Biên Hòa – Vũng Tàu; cùng hệ thống cảng, bến thủy nội địa.

Khu chức năng thứ hai là kho bãi logistics và công nghiệp, quy mô 1.178,52 ha, đóng vai trò trung tâm lưu trữ, phân phối hàng hóa quy mô lớn.

Khu chức năng thứ ba có diện tích 850,67 ha, dành cho phát triển công nghiệp công nghệ cao, đô thị và dịch vụ, kết hợp khu dự trữ xanh và tín chỉ carbon, hướng tới mô hình phát triển bền vững.

Ông Dương Ngọc Châu, Bí thư Đảng ủy phường Tân Phước, cho biết Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ sở hữu vị trí chiến lược khi nằm sát cụm cảng nước sâu lớn nhất cả nước, kết nối trực tiếp với các trục giao thông huyết mạch như Quốc lộ 51, hệ thống đường liên cảng. Đây được xem là nền tảng quan trọng để thu hút các hoạt động logistics, công nghiệp công nghệ cao và dòng vốn đầu tư quy mô lớn.

Để chuẩn bị triển khai khu thương mại tự do, địa phương xác định một số nhiệm vụ trọng tâm, gồm: tạo sự đồng thuận trong nhân dân; quản lý chặt chẽ đất đai, giải phóng mặt bằng và ngăn chặn xây dựng trái phép; chủ động đào tạo nguồn nhân lực tại chỗ cho các lĩnh vực logistics, cảng biển, cơ khí, thương mại dịch vụ; đồng thời quy hoạch đô thị theo hướng bền vững, xây dựng môi trường sống chất lượng cao nhằm thu hút chuyên gia, nhà quản lý.

Bí thư Đảng ủy phường Tân Phước cũng kiến nghị TP.HCM sớm ban hành cơ chế phối hợp liên thông giữa cấp cơ sở với các sở, ngành trong công tác quy hoạch và quản lý đất đai; đẩy nhanh tiến độ các dự án giao thông liên vùng, nghiên cứu sớm tuyến đường sắt kết nối cảng; đồng thời xã hội hóa công tác đào tạo nghề với sự tham gia của các doanh nghiệp lớn.

Nhu cầu sở hữu, đầu tư những bất động sản ở gần cụm cảng hoặc lân cận cụm cảng này càng ngày càng tăng cao.

Ngoài ra, theo định hướng phát triển của TP.HCM, thành phố dự kiến hình thành bốn khu thương mại tự do tại Cần Giờ, Cái Mép Hạ, An Bình và Bàu Bàng, gắn với mạng lưới cảng biển và đường sắt. Các khu này được kỳ vọng sẽ tạo nên cụm siêu cảng Cái Mép – Thị Vải – Cần Giờ, thúc đẩy logistics, mở rộng thương mại quốc tế và từng bước trở thành cửa ngõ giao thương quan trọng của khu vực.

Khu thương mại tự do là mô hình khu vực áp dụng cơ chế đặc thù, cho phép thực hiện nhiều chính sách ưu đãi như miễn thuế xuất nhập khẩu, đơn giản hóa thủ tục hành chính, lưu trữ và xử lý hàng hóa không giới hạn thời gian. Đến cuối năm 2025, Việt Nam có hai khu thương mại tự do đã được phê duyệt và đang triển khai tại Đà Nẵng và Hải Phòng, cùng một số khu khác đang được đề xuất, quy hoạch, trong đó có Long Thành (Đồng Nai).

Trước đó, Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 vừa được Quốc hội thông qua đã tạo ra bước ngoặt lớn về thể chế cho TP.HCM, khi không chỉ mở rộng thẩm quyền tự quyết mà còn thiết lập các cơ chế vượt trội mang tính “đòn bẩy” cho tăng trưởng trong giai đoạn mới.

Với tỉ lệ tán thành rất cao, Quốc hội đã trao cho TP.HCM quyền chủ động mạnh mẽ hơn trong việc tổ chức không gian phát triển, đặc biệt là ở các khu vực gắn với hạ tầng giao thông chiến lược. Thành phố được phép sử dụng ngân sách địa phương để triển khai độc lập công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất và tạo quỹ đất sạch tại các khu vực phụ cận nhà ga đường sắt, khu depot, các nút giao thông dọc tuyến Vành đai 3. Đây được xem là “nút thắt” lớn lâu nay trong triển khai các dự án hạ tầng, đô thị, nay đã được tháo gỡ bằng cơ chế đặc thù.

Đáng chú ý hơn, tại các khu vực được xác định phát triển theo mô hình TOD, TP.HCM được quyền quyết định đầu tư đồng bộ hạ tầng giao thông với nhà ở, thương mại dịch vụ, công trình công cộng, cũng như linh hoạt điều chỉnh các chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật, chỉ tiêu sử dụng đất so với quy chuẩn hiện hành. Cách tiếp cận này không chỉ giúp tối ưu hóa giá trị đất đai, gia tăng nguồn thu cho ngân sách mà còn tạo điều kiện hình thành các cực tăng trưởng đô thị mới, góp phần giảm áp lực cho khu vực trung tâm hiện hữu.

Cùng với đó, việc cho phép áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt đối với Khu thương mại tự do và các khu chức năng chuyên biệt được Chính phủ và Quốc hội xác định là giải pháp then chốt để rút ngắn thời gian chuẩn bị dự án, giảm chi phí tuân thủ và tạo môi trường đầu tư thông thoáng, minh bạch. Trong bối cảnh Khu thương mại tự do là mô hình mới, mang tính thử nghiệm và cạnh tranh trực tiếp với các trung tâm logistics, tài chính quốc tế trong khu vực, cơ chế “một cửa tại chỗ” cùng thủ tục đầu tư đặc biệt được xem là lợi thế cạnh tranh quan trọng của TP.HCM.

Từ góc độ chiến lược, các cơ chế mới trong Nghị quyết 98 sửa đổi không chỉ nhằm giải quyết các điểm nghẽn trước mắt mà còn tạo nền tảng dài hạn để TP.HCM thu hút dòng vốn đầu tư quy mô lớn, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao, tài chính, logistics, R&D và công nghiệp mũi nhọn. Qua đó, thành phố có thêm “dư địa” để hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhanh, bền vững, đóng vai trò đầu tàu kinh tế và từng bước khẳng định vị thế trung tâm tài chính – thương mại tầm khu vực trong kỷ nguyên phát triển mới

Hà Chi

Nguồn Kinh tế Môi trường : https://kinhtemoitruong.vn/tphcm-sap-co-khu-thuong-mai-tu-do-cai-mep-ha-tong-dien-tich-gan-3800ha-104538.html