Ngày 13-11, Ban Văn hóa - Xã hội (HĐND TP.HCM) công bố kết quả khảo sát hoạt động của các cơ sở giáo dục tại một số địa bàn trên toàn TP.
Tận dụng nhà thi đấu để làm phòng học
Tại cuộc họp, bà Nguyễn Thị Nhật Hằng, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT TP.HCM, cho biết chất lượng dạy và học ở các cấp ngày càng được nâng lên; cơ sở vật chất được đầu tư xây dựng kiên cố. Hằng năm, tỉ lệ huy động trẻ 5 tuổi vào mẫu giáo và trẻ 6 tuổi vào lớp 1 đạt 100%.
Do cơ sở chính không đủ phòng học nên Trường Tiểu học An Sơn (KV2) buộc phải thuê thêm đất của người dân xây dựng thêm 3 phòng học làm bằng tôn cho học sinh học tạm. Ảnh: LÊ ÁNH
Ở các địa phương mới sáp nhập, nhiều cơ sở giáo dục tiếp tục khẳng định chất lượng.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, ngành giáo dục TP.HCM vẫn đối mặt hàng loạt thách thức mang tính hệ thống, cần sớm được tháo gỡ.
Theo bà Hằng, khó khăn lớn nhất là thiếu cơ sở vật chất, đặc biệt là phòng học đạt chuẩn.
Hiện tại, dù tất cả học sinh đều được đến trường, nhưng điều kiện học tập của nhiều em chưa đảm bảo theo quy định của Bộ GD&ĐT. Ví dụ, theo quy định, sĩ số lớp học tối đa ở bậc THCS là 35 em, THPT là 45 em, nhưng thực tế có nơi lên tới hơn 50 em.
Nhiều trường phải tận dụng nhà thi đấu hoặc phòng chức năng làm phòng học. Điều này khiến học sinh không còn không gian cho các hoạt động thể thao, ngoại khóa; gây ảnh hưởng đến việc triển khai các tiết học thực hành, thí nghiệm theo chương trình mới.
Ký hợp đồng với nghệ sĩ để giải quyết bài toán thiếu giáo viên
Cũng theo bà Hằng, khó khăn thứ hai ngành giáo dục đang phải đối mặt là thiếu giáo viên ở các môn đặc thù.
Nhu cầu tuyển dụng giáo viên năm nay là 5.969 người, trong khi có gần 12.000 hồ sơ đăng ký. Sau quá trình tuyển dụng, tỉ lệ trúng tuyển chỉ đạt khoảng 68%.
Một số bộ môn như âm nhạc, mỹ thuật, tin học, tiếng Anh… rất thiếu giáo viên, thậm chí có nơi chỉ có một người trên cả trăm học sinh.
Trước thực tế trên, Sở GD&ĐT sẽ phối hợp với Sở Văn hóa – Thể thao và các đơn vị liên quan mời nghệ sĩ, nghệ nhân tham gia giảng dạy âm nhạc theo hình thức hợp đồng ngắn hạn hoặc hỗ trợ chuyên môn. Tuy nhiên, hình thức này chỉ mang tính tạm thời, cần nghiên cứu cơ chế phù hợp hơn trong thời gian tới.
Về xây dựng trường lớp, TP.HCM đã ban hành Quyết định 2010, thành lập Tổ công tác liên ngành do Sở Xây dựng chủ trì, cùng Sở Tài chính, Sở Kế hoạch – Đầu tư, Sở GD&ĐT và các đơn vị liên quan nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong xây dựng trường học.
Tổ công tác họp định kỳ hằng tháng để rà soát tiến độ thực hiện chỉ tiêu “300 phòng học trên 10.000 dân”.
Hiện, nhu cầu thực tế hiện nay là hơn 18.000 phòng học, trong khi khả năng đáp ứng mới đạt hơn 10.000, tương đương khoảng 25,7%. Đây là vấn đề cần tiếp tục được ưu tiên giải quyết.
Trường học dừng thu bảo hiểm y tế của học sinh
Ông Cao Thanh Bình, Trưởng ban Văn hóa - Xã hội (HĐND TP.HCM), ghi nhận những kết quả mà ngành giáo dục đạt được. Đồng thời, ông đề cập đến những vấn đề bất cập tồn tại, chưa được xử lý triệt để.
Sở GD&ĐT TP.HCM cần rà soát và đề xuất đầu tư cơ sở vật chất trường lớp. Trong đó, rà soát cụ thể những trường cần sửa chữa nhỏ, sữa chữa lớn hoặc xây mới. Ưu tiên các khu vực thiếu phòng học nghiêm trọng, có sĩ số lớp vượt chuẩn.
Ngoài ra, một số chính sách chưa đồng bộ giữa các khu vực, cần đánh giá để có sự thống nhất. Đặc biệt lưu ý đến các khoản thu ngoài học phí (ngoại khóa, kỹ năng sống, hai buổi/ngày, dịch vụ bán trú...) hiện vẫn còn nơi thu cao, tổ chức chưa hiệu quả.
Ông Bình cho biết, chúng ta đã thống nhất quan điểm, tại kỳ họp cuối năm này, cụ thể là kỳ họp ngày mai, sẽ trình các chính sách quan trọng. Trong đó, có chính sách hỗ trợ 100% bảo hiểm y tế cho học sinh.
Hiện nay, một số trường vẫn đang gửi thông báo thu tiền bảo hiểm y tế năm 2026 của học sinh. Việc này chưa phù hợp, vì chủ trương hỗ trợ đã được thống nhất. Do đó, ngành giáo dục cần lưu ý, yêu cầu các trường ngưng thu tạm thời. Lý do tránh trường hợp khi đề xuất được chính thức thông qua, khoản thu sẽ phải hoàn trả, gây phức tạp cho nhà trường và cha mẹ học sinh.
Bên cạnh đó, học phí và bảo hiểm y tế không phải là khoản lớn, nhưng các khoản đi kèm như dịch vụ giáo dục, kỹ năng sống, ngoại khóa, bán trú, quản lý bán trú… lại khá cao. Trong khi đó, nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn, thuộc hộ nghèo, cận nghèo, trẻ mồ côi hoặc khuyết tật rất cần được hỗ trợ. Vì vậy, Ban thống nhất chủ trương trình chính sách hỗ trợ 100% các khoản này cho học sinh thuộc diện khó khăn, nghèo, cận nghèo.
Ngành giáo dục cần xây dựng, đánh giá tác động sâu, và trình phương án cụ thể. Quan điểm của Ban Văn hóa - Xã hội là ưu tiên hỗ trợ trước cho nhóm học sinh khó khăn, sau đó, khi ngân sách cho phép, có thể mở rộng đối tượng.
NGUYỄN QUYÊN