Chiều 13-11, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM đã gửi thông tin về tình hình sụt lún tại TP.HCM đến họp báo kinh tế - xã hội định kỳ.
Độ lún tích lũy ước tính 1m
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM (Sở NN&MT), có bốn nguyên nhân sụt lún. Trong đó, các khu vực có tốc độ lún trên 10 mm/năm thường nằm trên nền địa chất yếu, ngay cả khi không có tác động từ xây dựng, giao thông hay khai thác nước ngầm.
Sụt lún đất kết hợp với triều cường và mực nước biển dâng làm cho TP.HCM có nguy cơ ngày càng “chìm dần”. Ảnh: NHƯ NGỌC
Các khu vực có lưu lượng xe tải, xe bồn, xe container lớn hoặc khu vực có tuyến đường sắt đô thị đi qua cũng thường bị lún nhiều hơn do tác động tải trọng liên tục.
Nhà ở, chung cư, cao ốc có thể tác động đến bề mặt đất, nhưng nhờ công nghệ móng cọc hiện đại, ảnh hưởng này chủ yếu mang tính tạm thời và nền đất có xu hướng ổn định theo thời gian.
Đồng thời, khai thác nước ngầm quá giới hạn cho phép hoặc do bị bê tông hóa làm cho khả năng bổ cập nước mưa cho nước ngầm giảm đi, làm mực nước ngầm bị hạ thấp gây nên hiện tượng lún nền đất. Hiện nay, TP.HCM đã hạn chế cấp phép khai thác, kiểm soát công suất nên tốc độ lún giảm đáng kể và các khu vực khai thác dần ổn định hơn.
Sở NN&MT cho biết để ngăn ngừa nguy cơ sụt lún đất, năm 2010, TP đã triển khai dự án “Quan trắc biến dạng mặt đất bằng kỹ thuật INSAR vi phân”, tức phân tích ảnh vệ tinh quang học SPOT-5 và ảnh vệ tinh RADA.
Kết quả, TP đã lập được Bản đồ phân vùng lún đất và xây dựng hai trạm quan trắc lâu dài về lún mặt đất tại Khu Công nghiệp Tân Tạo, quận Bình Tân và xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh cũ.
Cuối năm 2019, khu vực TP.HCM tiếp tục có hiện tượng sụt lún bề mặt đất, khu vực bị sụt lún lớn nhất với giá trị đo được là 31 mm. Trong đó, diện tích vùng lún nhanh (>15 mm/năm) là 14.775 ha, diện tích vùng lún tương đối nhanh (10 – 15mm/năm) là 22.331 ha, diện tích vùng lún trung bình (5 - 10 mm/năm) là 29.560 ha.
Bên cạnh đó, theo khảo sát của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) mới đây cho thấy, tình trạng sụt lún nền đất ở TP.HCM diễn ra liên tục từ năm 1990 đến nay, với độ lún tích lũy ước tính khoảng 1m. Tốc độ lún hiện nay khoảng 2-5cm mỗi năm. Riêng những khu vực tập trung như các công trình thương mại, tốc độ lún khoảng 7-8cm mỗi năm. Tốc độ lún nền đất cao gấp khoảng hai lần mực nước biển dâng (khoảng 1cm mỗi năm).
Đáng chú ý, sụt lún đất kết hợp với triều cường và mực nước biển dâng làm cho nguy cơ TP.HCM ngày càng “chìm dần” và ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển lâu dài của TP trong bối cảnh thích nghi với biến đổi khí hậu.
Cần hệ thống giám sát và dự báo
Trong giai đoạn hiện nay, để theo dõi, đánh giá và hạn chế sụt lún nền, Sở NN&MT cho biết TP đang tiếp tục thực hiện quan trắc biến dạng mặt đất tại hai trạm thuộc Khu Công nghiệp Tân Tạo (quận Bình Tân cũ) và xã Bình Hưng (huyện Bình Chánh cũ) kết hợp sử dụng kỹ thuật INSAR vi phân. Đồng thời, thực hiện giảm khai thác nước dưới đất.
Để ứng phó hiệu quả với sụt lún, Sở NN&MT cho rằng TP cần xây dựng hệ thống giám sát và dự báo sụt lún nền đất thường xuyên, áp dụng công nghệ hiện đại, hỗ trợ chính quyền đưa ra quyết sách phù hợp.
Sụt lún bề mặt đất tại TP.HCM đã là một thực tế khách quan hiện hữu mà TP cần phải đối diện và có giải pháp ứng phó lâu dài. Hiện TP đang đối diện với nguy cơ sụt lún và ngập lụt trên diện rộng, là TP có nguy cơ thứ hai trong nhóm “10 TP đang chìm” (Sinking City) nhanh nhất trên thế giới.
LÊ THOA