TP.HCM đang triển khai đề án chuyển đổi 400.000 xe máy xăng sang xe điện trước năm 2029, tập trung trước mắt vào nhóm tài xế công nghệ và giao hàng, nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Đây là một phần của “Đề án Chuyển đổi Xanh TP.HCM” giai đoạn 2025-2030 do UBND TP.HCM chỉ đạo, giao Viện Nghiên cứu Phát triển TP phối hợp cùng Trường Đại học VinUni và các đơn vị liên quan thực hiện.
Nhằm tham vấn ý kiến từ chuyên gia, doanh nghiệp, ngân hàng và các tổ chức tài chính cho đề án chuyển đổi trên, sáng 18-6, Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM tổ chức hội thảo “Hệ sinh thái chuyển đổi xe điện hai bánh”.
Đến 2028, xe công nghệ chỉ còn xe điện
Chia sẻ tại hội thảo, ông Trần Thanh Bình, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, cho biết đề án tập trung vào hai trụ cột chính: Giao thông và năng lượng.
Đáng chú ý, trong giao thông xanh, có rất nhiều nhiệm vụ cần thực hiện như: Chuyển đổi đội xe buýt điện, phát triển hạ tầng trạm sạc, xe điện đưa đón học sinh, phủ xanh giao thông vùng phát thải thấp bằng xe điện, chuyển đổi xe công nghệ sang xe điện.
“Với hơn 8 triệu xe máy xăng đang lưu hành, việc thay thế cần có lộ trình trọng tâm và hợp lý. Qua nghiên cứu, nhóm tài xế công nghệ và giao hàng có khoảng 400.000 người được xác định là nhóm ưu tiên chuyển đổi trong giai đoạn đầu.
Mục tiêu đến năm 2028, toàn bộ xe hai bánh của tài xế công nghệ và giao hàng tại TP.HCM sẽ được chuyển sang xe điện” - ông Bình nói.
Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: HN
Nói cụ thể về lộ trình đề án, ông Lê Thanh Hải – Giám đốc Trung tâm Tư vấn Ứng dụng Kinh tế (Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM), cho biết:
Năm 2026: Dự kiến chuyển đổi khoảng 120.000 xe, tương đương 30% mục tiêu, đồng thời xây dựng 250 trạm sạc đạt chuẩn công suất.
Năm 2027: Nâng tỷ lệ chuyển đổi lên 80% (thêm khoảng 120.000 xe), dừng đăng ký mới xe xăng dịch vụ từ tháng 1-2029.
Năm 2028: Bắt đầu hạn chế xe xăng vào giờ cao điểm tại các phường nội thành.
Năm 2029: Cấm hoàn toàn xe xăng cung cấp dịch vụ vận tải tại TP.HCM.
"Đề án này hướng tới điện hóa giao thông với mục tiêu giảm 315 tấn CO2 và 2.000 tấn bụi mịn mỗi năm, góp phần xây dựng thành phố hiện đại, bền vững.... Cần thiết lập Quỹ Tín dụng Chuyển đổi Xanh và tận dụng doanh thu từ tín chỉ carbon (87.500 tấn CO2/năm) để tái đầu tư hạ tầng xanh và hỗ trợ liên quan" - ông Hải nói.
Chính sách hỗ trợ chuyển đổi
Cũng theo ông Hải, để triển khai hiệu quả, đề án đề xuất các nhóm chính sách đồng bộ cho ba đối tượng chính: Tài xế công nghệ và giao hàng; doanh nghiệp phát triển hạ tầng năng lượng; doanh nghiệp sản xuất xe điện, pin và trạm sạc.
Theo đó, đối với tài xế công nghệ và giao hàng, chính sách hỗ trợ sẽ bao gồm: Miễn 100% thuế VAT, phí trước bạ, phí đăng ký biển số; gói vay ưu đãi tối đa 25 triệu đồng/xe với lãi suất giảm 2%.
Một số hãng xe điện còn đề xuất tặng thêm voucher 3-5 triệu đồng và bảo hiểm pin. Tài xế cần được xác nhận hoạt động thực tế tại TP.HCM và được phân loại theo thời gian tham gia nền tảng.
Với doanh nghiệp phát triển hạ tầng, TP đề xuất mục tiêu xây dựng ít nhất 3.000 điểm sạc/đổi pin vào năm 2029, với khoảng cách giữa các điểm không quá 800m tại khu vực nội thành. Các dự án bất động sản mới cũng sẽ được yêu cầu bố trí ít nhất 35% chỗ đậu xe có sẵn hạ tầng sạc.
Ngoài ra, với doanh nghiệp sản xuất xe điện, pin, và trạm sạc nếu đạt tỷ lệ nội địa hóa từ 40% trở lên sẽ được miễn thuế nhập khẩu linh kiện pin trong 3 năm, giảm 50% tiền thuê đất tại khu công nghiệp. TP cũng hướng tới thành lập trung tâm tái chế pin công suất 3.000 tấn/năm để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn.
Quỹ CEP sẵn sàng hỗ trợ tài chính
Đáng chú ý, Tổ chức Tài chính vi mô CEP (gọi tắt CEP, thuộc Liên đoàn Lao động TP.HCM) là đơn vị đồng hành tài chính cùng TP trong lộ trình này.
Bà Phan Thị Kim Lan, Tổng Giám đốc CEP, cho biết nhóm khách hàng của tổ chức này có sự trùng khớp cao với lực lượng tài xế công nghệ và giao hàng vốn là lao động tự do, thu nhập bấp bênh.
“Chúng tôi đề xuất phối hợp cùng chính quyền và doanh nghiệp để hỗ trợ tài xế ngay từ đầu, không chỉ cho vay đổi xe mà còn hỗ trợ vốn ổn định cuộc sống. Nếu được cho phép nhận ủy thác từ Quỹ Tín dụng Chuyển đổi Xanh, CEP sẽ trực tiếp giải ngân với lãi suất ưu đãi và minh bạch” - bà Lan nói.
Tuy nhiên, bà Lan cũng lưu ý, cần có giải pháp quản lý rủi ro tín dụng rõ ràng do đặc thù thu nhập không ổn định của nhóm lao động này.
Việc chuyển đổi xe máy xăng sang xe điện không chỉ là thay đổi phương tiện, mà là sự chuyển đổi toàn diện về hệ thống, từ tài chính, hạ tầng đến hành vi người dùng.
Được biết, hội thảo ngày 18-6 được xem là bước khởi đầu cho chuỗi hoạt động tham vấn, xây dựng chính sách nhằm hoàn thiện đề án, dự kiến trình UBND TP.HCM trong quý III/2025.
HẢI NHI