Khó giải phóng mặt bằng, chậm giao đất dự án
Theo ông Giang, mặc dù đã được đặt trong mục tiêu phát triển kinh tế xã hội 10 năm của thành phố, tuy nhiên trong 5 năm qua, các dự án căn hộ NOXH hầu như còn vắng bóng trên thị trường. Nguyên nhân chính được Sở Xây dựng thống kê bao gồm: Công tác bồi thường giải phóng mặt bằng tại một số dự án NOXH khó khăn, kéo dài, tiến độ thực hiện dự án chậm, thậm chí không thực hiện được.
Đối với các dự án nhà ở thương mại có quy mô sử dụng đất trên 10 ha, tuy đã xác định quỹ đất 20% xây dựng NOXH, nhưng chủ đầu tư dự án chậm triển khai bồi thường giải phóng mặt bằng hoặc tập trung đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, nên chưa triển khai đầu tư xây dựng NOXH.
Nhiều trường hợp, chủ đầu tư các dự án nhà ở thương mại chậm bàn giao quỹ đất 20% tại dự án cho Nhà nước để triển khai đầu tư xây dựng NOXH hoặc chậm triển khai dự án NOXH trên phần đất 20% này.
Ông Nguyễn Kiên Giang, Phó trưởng phòng Quản lý bảo trì và khai thác công trình giao thông (Sở Xây dựng TP.HCM), chia sẻ tại cuộc họp báo. Ảnh: Hương Thảo/Trung tâm Báo chí
Một khó khăn khác, theo ông Giang, đó là do nguồn vốn dài hạn để hỗ trợ các chủ đầu tư vay thực hiện dự án NOXH, vay vốn xây dựng, các đối tượng được hưởng chính sách NOXH vay vốn mua nhà chưa ổn định. Thành phố đã có chính sách cho vay đối với các đối tượng thu nhập thấp thông qua Quỹ Phát triển nhà ở thành phố, cụ thể là được vay tối đa 900 triệu đồng với lãi suất ưu đãi 4,7%/năm tuy nhiên mức vay này còn thấp so với giá trị căn nhà và đối tượng được vay còn hạn chế.
Các bước thủ tục đầu tư dự án NOXH trước đây còn phức tạp. Ngoài thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, công nhận chủ đầu tư, phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500, chấp thuận đầu tư, giao đất, tính tiền sử dụng đất, ký quỹ như nhà ở thương mại, các dự án NOXH phải thực hiện thẩm định giá bán NOXH, xác nhận đối tượng mua, thuê mua NOXH. Do đó, các nhà đầu tư chưa tham gia nhiều.
Điều chỉnh theo thực tế quy mô thành phố mới
“Trong bối cảnh sau khi hợp nhất, Sở sẽ đưa chỉ tiêu phát triển NOXH vào hệ thống chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của TP.HCM mới để tập trung theo dõi, chỉ đạo”, ông Giang nói.
Điều này có nghĩa các sở ban ngành và cơ quan chức năng sẽ phải tập trung rà soát tổng thể quy hoạch các khu chức năng trên địa bàn TP, dự báo quy mô dân số, xác định nhu cầu NOXH để làm cơ sở quy hoạch bố trí quỹ đất/dự án đầu tư xây dựng NOXH trên địa bàn TP đến năm 2030, định hướng đến năm 2040.
Vìa vậy TP.HCM cần xây dựng Nghị quyết quy định cơ chế hỗ trợ chủ đầu tư thực hiện dự án đầu tư xây dựng NOXH từ nguồn vốn ngân sách của TP theo điểm g khoản 2 Điều 85 Luật Nhà ở. Tập trung thực hiện việc giao chủ đầu tư thực hiện dự án NOXH theo quy dịnh tại Nghị quyết số 201/2025/QH15 ngày 29.5.2025 của Quốc hội và Nghị định số 192/2025/NĐ-CP ngày 1.7.2025 của Chính phủ.
Thêm vào đó, TP.HCM cũng sẽ phải kiện toàn Quỹ Phát triển nhà ở TP bảo đảm hoạt động công khai, minh bạch, hiệu quả, đủ nguồn vốn cho các đối tượng cán bộ, công chức, viên chức, người lao động vay vốn tạo lập nhà ở. Hoàn thiện pháp lý và công bố thiết kế mẫu, thiết kế điển hình công trình xây dựng NOXH để các chủ đầu tư dự án NOXH áp dụng nhằm rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục pháp lý đầu tư xây dựng dự án.
"Sở sẽ xử lý ngay những khó khăn, vướng mắc đang còn tồn đọng đã được tháo gỡ tại Nghị quyết số 201/2025/QH15 như: lựa chọn chủ đầu tư, đấu thầu, thủ tục đầu tư, xây dựng, xác định giả bản, giá thuê mua theo tinh thần ưu tiên", ông Giang thông tin.
Cũng theo ông Giang, Sở Xây dựng và ban ngành liên quan sẽ tổ chức làm việc trực tiếp với các chủ đầu tư đề rà soát tiến độ, chỉ đạo, đôn đốc chủ đầu tư tập trung nguồn lực để hoàn thành ngay trong năm 2025, chủ động tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, hướng dẫn chủ đầu tư thực hiện các quy định của pháp luật về đầu tư, quy hoạch, đất đai, xây dựng và các pháp luật khác có liên quan. Ngoài ra, Sở cũng đôn đốc các chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại thực hiện các thủ tục đầu tư xây dựng NOXH trên quỹ đất 20% thuộc dự án theo quy định của Luật Nhà ở năm 2023 để khởi công ngay trong năm 2025, làm cơ sở hoàn thành chỉ tiêu những năm tiếp theo.
Một dự án NOXH ở Bình Dương (trươc đây). Ảnh: TL
Một số giải pháp trước mắt hỗ trợ chủ đầu tư và người mua
Mới đây, TP.HCM có kế hoạch xây dựng NOXH cho thuê với chi phí hợp lý, đảm bảo thu nhập của công nhân lao động. Được biết, TP phấn đấu hoàn thành 26.200 căn NOXH trong năm 2025.
Đến hết quý I.2025, TP đã xây dựng hoàn thành 6 dự án với 2.745 căn hộ và đang thi công 4 dự án với 2.874 căn hộ dự kiến hoàn thành trong năm 2025. Ngoài ra, TP đang tiếp tục triển khai các thủ tục pháp lý cho 21 dự án với quy mô khoảng 40.000 căn hộ.
Tiến trình hỗ trợ cho kế hoạch này được đại diện Sở Xây dựng cập nhật trong buổi họp báo như sau:
Đối với chủ đầu tư, đã có hỗ trợ toàn bộ lãi suất đối với dự án NOXH được Công ty Đầu tư Tài chính nhà nước TP.HCM (HFIC) cho vay theo Nghị quyết số 09/2023/NQ-HĐND ngày 19.9.2023 của HĐNDTP. Mức vốn vay tối đa của dự án được ngân sách hỗ trợ lãi suất là 200 tỷ đồng/dự án (không bao gồm thuế giá trị gia tăng được khấu trừ), trong đó phần vốn đầu tư xây dựng công trình được hỗ trợ tối đa 70%, phần vốn đầu tư công nghệ và thiết bị được hỗ trợ tối đa 85%. Thời hạn hỗ trợ lãi suất đối với dự án không quá 7 năm.
Thêm vào đó, cũng hỗ trợ chủ đầu tư các dự án NOXH được vay với lãi suất thấp hơn khoảng từ 1,5 - 2% so với lãi suất cho vay trung dài hạn VND bình quân của các ngân hàng thương mại nhà nước (Agribank, BIDV, Vietcombank, Vietinbank) trên thị trường trong từng thời kỳ và các ngân hàng thương mại ngoài nhà nước có đủ điều kiện với từng gói tín dụng cụ thể theo Chương trình tín dụng 145.000 tỷ đồng cho chủ đầu tư và người mua NOXH, nhà ở công nhân, dự án cải tạo xây dựng lại chung cư.
Đối với đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về NOXH: Được vay vốn ưu đãi tạo lập nhà ở cho người có thu nhập thấp thông qua Quỹ Phát triển nhà ở Thành phố. Mức vốn vay tối đa là 70% giá trị căn hộ/nhà nhưng không vượt quá 900 triệu đồng/một hồ sơ. Thời hạn vay tối đa 20 năm. Lãi suất cho vay sẽ được điều chỉnh từng thời kỳ theo quyết định của UBNDTPHCM. Hiện tại mức lãi suất được áp dụng là 3,2 %/năm.
Người dân được vay vốn ưu đãi tạo lập nhà ở cho người có thu nhập thấp thông qua Ngân hàng chính sách xã hội Thành phố. Mức vốn vay tối đa là 80% giá trị Hợp đồng thuê mua NOXH. Thời hạn vay tối đa 25 năm. Lãi suất cho vay bằng lãi suất cho vay đối với hộ nghèo do Thủ tướng Chính phủ quy định từ thời kỳ.
Ngoài ra, còn có chương trình hỗ trợ người mua nhà của các dự án NOXH được vay với lãi suất thấp hơn khoảng từ 1,5 - 2% so với lãi suất cho vay trung dài hạn VND bình quân của các ngân hàng thương mại nhà nước trên thị trường trong từng thời kỳ và các ngân hàng thương mại ngoài nhà nước có đủ điều kiện với từng gói tín dụng cụ thể theo Chương trình tín dụng 145.000 tỷ đồng cho chủ đầu tư và người mua NOXH, nhà ở công nhân, dự án cải tạo xây dựng lại chung cư.
Ninh Hạ
Quỹ phát triển nhà ở Quốc gia sẽ được thành lập trong thời gian tới để thực hiện nhiệm vụ phát triển NOXH, qua đó tạo điểu kiện cho công nhân, người dưới 35 tuổi thuê mua, mua nhà ở. Sở xây dựng TP.HCM đưa ra một số đề xuất giap nhiệm vụ cụ thể để Quỹ phát triển nhà ở Quốc gia thực hiện tốt chức năng và nhiệm vụ phát triển NOXH.
1 - Trực tiếp đầu tư xây dựng dự án NOXH độc, dự án đầu tư xây dựng NOXH đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội;
2 - Trực tiếp đầu tư sửa chữa, cải tạo nhà ở thuộc tài sản công được tiếp nhận, chuyển đổi công năng theo quy định của pháp luật về nhà ở;
3 - Trực tiếp mua NOXH do các chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng NOXH để cho thuê theo cơ chế đặt hàng hoặc hợp đồng thỏa thuận mua;
4 - Trực tiếp mua nhà ở thương mại theo cơ chế thị trường để cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuộc cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị sự nghiệp công lập ở trung ương thuê;
5 - Sửa chữa, cải tạo nhà ở thuộc tài sản công được tiếp nhận, chuyển đổi công năng theo quy định của pháp luật về nhà ở.