TP.HCM thí điểm việc cân rác: Cơ quan chức năng lên tiếng (Bài 2)

7 giờ trướcBài gốc

Trong thời gian thí điểm vẫn áp dụng mức thu phí như bình thường

Mới đây, ngày 17/3, Tạp chí Kinh tế Môi trường đăng bài viết TP.HCM thí điểm việc cân rác: Người dân phản ứng (Bài 1) Bài viết phản ánh những thông tin, thắc mắc của người thu gom, người dân về việc triển khai thí điểm cân rác tại TP.HCM. Liên quan đến vấn đề này, ngành chức năng huyện Hóc Môn và Bình Chánh đã có những phản hồi.

Theo đó, hiện nay, cơ sở để các địa phương ban hành mức thu phí chất thải rắn sinh hoạt tại TP. HCM đang được áp dụng dựa trên Quyết định số 38/2018/QĐ-UBND ngày 22/10/2018 của UBND TP Quy định về giá tối đa đối với dịch vụ thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước và giải tối đa dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước; Quyết định số 20/2021/QĐ-UBND ngày 18/06/2021 của UBND TP về sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy định về giá tối đa đối với dịch vụ thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước và giá tối đa dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước ban hành kèm theo tại Quyết định số 38/2018/QĐ-UBND ngày 22/10/2018 của UBND TP.

Cụ thể, năm 2025, giá tối đa đối với dịch vụ thu gom tại nguồn là 364 đồng/kg (thu gom thủ công) và 166 đồng/kg (thu gom cơ giới). Và giá tối đa đối với dịch vụ vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt là 247 đồng/kg.

Đồng thời, việc thu phí khối lượng chất thải rắn sinh hoạt hiện nay của hai địa phương này đang dựa trên cơ sở pháp lý là Thông tư 01 ngày 19/5/2021 của Bộ Xây dựng. Cụ thể, tại Thông tư 01 quy định, lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh là từ 0,8kg -1,3kg/người/ngày, (trong đó, loại đô thị đặc biệt và đô thị loại 1 là 1,3kg/người/ngày; đô thị loại II là 1,0kg/người/ngày; đô thị loại III, IV là 0,9kg/người/ngày và đô thị loại V là 0,8kg/người/ngày).

Rác thải ùn ứ tại một điểm trung chuyển rác ở huyện Bình Chánh.

Theo ông Phan Trung Bình - Phó trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Hóc Môn cho biết, trên cơ sở Thông tư 01 và căn cứ tình hình chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn huyện (trong ngày là 450 - 500 tấn), nếu chia cho số hộ dân thì bình quân là 120kg rác/ hộ/ tháng. Trên những tính toán này thì huyện Hóc Môn cũng đã ban hành đơn giá thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện năm 2025.

Hiện nay, trên địa bàn huyện Hóc Môn thì khối lượng thu gom chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình được tính trung bình là 120kg/hộ/tháng. Trường hợp thực tế có hộ gia đình phát sinh khối lượng chất thải cao hơn hoặc ít hơn khối lượng trung bình thì các đơn vị thu gom tự thỏa thuận với hộ gia đình để thu chi phí phát sinh.

Về việc triển khai thực hiện thí điểm cân rác nhằm mục đích xác định khối lượng chất thải rắn sinh hoạt (từ chủ nguồn thải về trạm trung chuyển và từ trạm trung chuyển về nhà máy xử lý) để kiểm soát khối lượng chất thải rắn sinh hoạt. Đồng thời, việc cân thí điểm là để rà lại xem nguồn chất thải phát sinh từ nguồn thải nào để có giải pháp điều chỉnh cho phù hợp với từng khu vực, từng tuyến đường.

Đối với những lo lắng của đơn vị thu gom về việc phải bù tiền cho khối lượng rác vượt định mức, ông Phan Trung Bình khẳng định hoàn toàn không có vấn đề này. Bởi hiện nay, các đơn vị thu gom vẫn thu phí vận chuyển theo bình quân số chuyến/ngày, chưa tính trên khối lượng thực tế phát sinh ở từng hộ dân. Bên cạnh đó, thực tế hiện nay, trong các dịp lễ tết hoặc gia đình có công việc mà phát sinh chất thải thì đơn vị thu gom và chủ nguồn thải cũng thương lượng để trả thêm tiền cho đơn vị thu gom.

Người thu gom lo lắng việc sẽ phải bỏ tiền túi để bù lỗ nếu khối lượng rác thải thu gom từ hộ gia đình vượt định mức quy định 4kg/hộ/ngày.

“Mục tiêu của việc cân thí điểm là nhằm xác định khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh thực tế hàng ngày ở nhóm hộ gia đình. Qua đó để cơ quan quản lý nhà nước ban hành và áp dụng đơn giá thu gom, vận chuyển cho phù hợp với nhóm hộ gia đình trên toàn địa bàn huyện. Đối với các nhóm chủ nguồn thải khác (kinh doanh, sản xuất) thì tùy theo lượng phát sinh chất thải sẽ tính theo số ký. Hoàn toàn không có chuyện đơn vị thu gom phải bù phần phí thu gom do vượt quá số ký vào phí thu gom hay phí vận chuyển”, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Hóc Môn khẳng định.

Đối với kiến nghị của đơn vị thu gom về việc không tiến hành thu hộ phần phí vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt thì ông Bình cho rằng điều này không phù hợp với quy định hiện hành. Hiện nay, các đơn vị thu gom đều có pháp nhân (thành lập doanh nghiệp hoặc tham gia vào HTX) và đơn vị thu gom đứng ra thu phí sẽ hạn chế được tình trạng phiền hà cho người dân.

“Điều 14 Quy định chất thải rắn sinh hoạt ban hành kèm theo Quyết định 63 ngày 20/09/2024 của UBND TP. HCM quy định rõ phương thức tổ chức thu giá cụ thể dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Nếu hiện nay họ yêu cầu chỉ thu phí thu gom thôi còn phí vận chuyển họ trả lại đơn vị khác, như vậy theo quy định là không phù hợp. Đồng thời, thực tế cho thấy nếu thu 2 lần như vậy sẽ gây phiền cho người dân, đồng thời ai là người kiểm soát số tiền thu 2 lần đó”, ông Bình cho biết.

Tương tự, huyện Bình Chánh cũng cho biết sau khi thực hiện thí điểm cân rác tại 2 trạm trung chuyển và 06 điểm tập kết chất thải rắn sinh hoạt cũng đã xảy ra tình trạng một số phương tiện vận chuyển rác xếp hàng dài không di chuyển vào trạm cân (trạm trung chuyển xã Bình Chánh) với nguyên nhân lo sợ cân rác tính tiền”.

Sau khi nắm được thông tin, UBND huyện Bình Chánh đã kịp thời chỉ đạo các cơ quan chuyên môn phối hợp thông tin cụ thể đến các đơn vị cung ứng dịch vụ thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt được biết về chủ trương của UBND huyện trong công tác quản lý chất thải rắn, vận hành trạm cân. Hiện nay, công tác thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện về các điểm tập kết, trạm trung chuyển được diễn ra thông suốt, đảm bảo vệ sinh môi trường trên địa bàn huyện.

Tuyên truyền giúp hạn chế những phản ứng tiêu cực

Việc triển khai thực hiện thí điểm cân rác tại huyện Hóc Môn và Bình Chánh, TP.HCM với mục tiêu nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước về rác thải, ý thức người dân trong việc bảo vệ môi trường hướng đến nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền".

Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện thí điểm đã ngay lập tức vấp phải sự phản ứng gay gắt từ một bộ phận người thu gom chất thải rắn sinh hoạt và người dân. Và theo Luật sư Nguyễn Văn Hậu - Chủ tịch Hội Trọng tài thương mại TP.HCM, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là do công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường chưa được thực hiện nghiêm túc.

Bên cạnh đó, có thể do một số bộ phận chưa nắm rõ các quy định nhưng vội vàng triển khai thì cũng sẽ tạo ra sự không thống nhất và không đạt hiệu quả như kì vọng.

Công tác phổ biến, tuyên truyền các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường ở một số địa phương chưa tốt dẫn đến sự không thống nhất giữa người thu gom và đơn vị cung ứng dịch vụ môi trường.

Luật sư Nguyễn Văn Hậu đề nghị, UBND cấp xã, phường, thị trấn và các đơn vị công ích phải thực hiện đúng các quy định về Luật Bảo vệ môi trường thì sẽ không gây ra tình trạng bất đồng trong đơn vị thu gom rác như vừa qua.

“Qua theo dõi, tôi thấy có một số địa phương như Bình Chánh, Hóc Môn có sự không thống nhất của người lao động đi thu gom về việc cân rác thải và định lượng rác thải. Tôi cho rằng, trách nhiệm của UBND phường xã và các cơ quan cung ứng dịch vụ thu gom rác thải cần phải tuyền truyền, phổ biến các quy định pháp luật (Luật Bảo vệ môi trường và các quy định của TP về thực hiện Luật Bảo vệ môi trường) đến các cán bộ nhân viên dịch vụ thu gom rác, đến người lao động thu gom rác. Nếu làm tốt điều này thì sẽ không xảy ra tình trạng mất trật tự vì người lao động không đồng tình với đơn vị cung ứng dịch vụ thu gom rác”, Luật sư Hậu nhận định.

Ngoài ra, Luật sư Hậu cũng cho rằng về quy định 4kg rác thải/hộ/ngày là không thực tiễn với cuộc sống vì lượng rác thải sẽ tăng giảm theo nhu cầu sinh hoạt của người dân. Có ngày (lễ tết, sinh hoạt cộng đồng) nhu cầu sinh hoạt của người dân tăng lên thì sẽ lượng rác phát sinh cũng sẽ nhiều hơn.

“Qua thí điểm thì cần rút ra bài học kinh nghiệm, có ưu nhược điểm gì, cần có sự tổng kết. Chúng ta cần ngồi lại để điều chỉnh những bất cập để phục vụ nhân dân tốt hơn”, Luật sư Nguyễn Văn Hậu nhấn mạnh.

Đồng quan điểm nêu trên, Luật sư Phan Văn Tú - Văn phòng Luật sư Nhật Bình (Đoàn Luật sư TP.HCM) cũng cho rằng, công tác phổ biến, tuyên truyền pháp luật, các chính sách là vô cùng quan trọng. Chỉ khi người dân nắm rõ, hiểu rõ thì việc thực hiện mới có hiệu quả.

Đồng thời, trước khi thực hiện thí điểm cần phải xác định rõ đối tượng phải chịu tác động, phải có lộ trình, kế hoạch thời gian cụ thể, từ đó, có giải pháp tuyên truyền cho phù hợp cho từng đối tượng.

“Đối với những quy định mới như việc thí điểm cân rác thì ban đầu cần phải có sự đánh giá những vấn đề có thể xảy ra. Song song đó là làm thật tốt công tác phổ biến, tuyên truyền, công khai, minh bạch đến những đối tượng bị ảnh hưởng. Nắm bắt tâm tư, nguyện vọng để có những giải pháp phù hợp và tránh khỏi những mâu thuẫn phát sinh không đáng có”, Luật sư Tú chia sẻ.

(Còn nữa...)

Thanh Tùng

Nguồn Kinh tế Môi trường : https://kinhtemoitruong.vn/tp-hcm-thi-diem-viec-can-rac-co-quan-chuc-nang-noi-gi-bai-2-97198.html