Theo chỉ đạo của UBND TP.HCM, Sở Xây dựng được giao chủ trì, phối hợp cùng các cơ quan liên quan tham mưu, tổ chức triển khai nhiệm vụ phát triển hạ tầng phục vụ giao thông sử dụng năng lượng sạch. Thành phố hướng đến chuyển đổi mạnh mẽ hệ thống giao thông công cộng sang phương tiện dùng năng lượng sạch và thân thiện môi trường, tiến tới hình thành mạng lưới vận tải xanh hiện đại.
Các sở, ngành được yêu cầu phối hợp xây dựng đồng bộ cơ chế, chính sách và giải pháp hỗ trợ nhằm tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp khi chuyển đổi từ phương tiện dùng nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng sạch. Thành phố nhấn mạnh yêu cầu này phải bảo đảm khả thi, không gây xáo trộn hoạt động sản xuất - kinh doanh và đời sống người dân.
Ảnh minh họa
UBND TP.HCM giao Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì xây dựng kế hoạch hành động khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2025 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045, hoàn thành trong tháng 11/2025.
Song song, sở này phải trình lộ trình cụ thể về kiểm soát ô nhiễm nguồn nước trong quý IV/2025, đồng thời đầu tư, hoàn thiện hệ thống quan trắc môi trường tự động, hiện đại, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), bảo đảm kết nối đồng bộ với hệ thống quan trắc môi trường quốc gia, dự kiến hoàn thành vào quý III/2026.
Trên cơ sở dữ liệu quan trắc, thành phố sẽ đánh giá diễn biến chất lượng môi trường và ban hành các tiêu chuẩn địa phương nghiêm ngặt hơn khi cần thiết, đặc biệt tại các khu vực có mật độ dân cư cao hoặc ô nhiễm nặng, với mục tiêu bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Bên cạnh việc kiểm soát ô nhiễm, Sở Nông nghiệp và Môi trường và Sở Công Thương được giao xây dựng đề án di dời các cơ sở công nghiệp không phù hợp quy hoạch ra khỏi khu vực nội thành và khu dân cư, thời hạn hoàn thành trong quý I/2026.
Đặc biệt, thành phố sẽ triển khai mô hình vùng phát thải thấp (LEZ) - bước đi quan trọng trong chiến lược kiểm soát khí thải phương tiện giao thông. Giai đoạn đầu, dự kiến triển khai từ năm 2026 tại khu vực trung tâm TP.HCM và đường Rừng Sác (Cần Giờ), với biện pháp hạn chế lưu thông xe công nghệ và xe kinh doanh vận tải không đạt tiêu chuẩn khí thải.
Các phương tiện sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, cùng xe công vụ, xe ưu tiên và xe được cấp phép đặc biệt, sẽ được phép lưu thông trong khu vực thí điểm. Vùng phát thải thấp tại trung tâm sẽ được xác định bằng vành đai giới hạn qua 15 cây cầu và 20 tuyến đường chính.
Theo kế hoạch, giai đoạn 2027 - 2030, thành phố sẽ kiểm định khí thải xe máy trên diện rộng, đồng thời hạn chế xe ô tô dưới tiêu chuẩn khí thải mức 4 và mô tô, xe máy dưới mức 2 lưu thông vào khu vực trung tâm.
Phạm vi kiểm soát sẽ mở rộng dần ra các xã Bình Khánh, An Thới Đông, Thạnh An và Cần Giờ. Đến giai đoạn sau năm 2030, thành phố dự kiến mở rộng vùng phát thải thấp ra toàn bộ khu vực vành đai 1, bao gồm các quận - huyện cũ như Thủ Đức, Gò Vấp, Phú Nhuận, Tân Bình, Tân Phú, quận 6, 8, 11, Bình Tân và Bình Chánh.
Trong giai đoạn này, TP.HCM dự kiến lắp đặt khoảng 200 camera ANPR (hệ thống nhận dạng biển số tự động) tại các điểm trọng yếu, nhằm giám sát khí thải phương tiện theo thời gian thực, hỗ trợ quản lý lưu thông và phát hiện vi phạm môi trường.
UBND TP.HCM yêu cầu các sở, ngành phải sớm công khai lộ trình chuyển đổi phương tiện giao thông xanh cùng chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, áp dụng các công cụ kinh tế thay cho biện pháp hành chính để khuyến khích tự nguyện chuyển đổi.
Thành phố xác định, việc phát triển giao thông xanh không chỉ góp phần giảm phát thải khí nhà kính, mà còn là một trụ cột trong chiến lược xây dựng đô thị thông minh, bền vững và đáng sống, hướng đến mục tiêu trở thành trung tâm kinh tế xanh của khu vực trong giai đoạn tới.
Văn Hùng