TP Hồ Chí Minh cần cơ chế đặc thù để phát triển các khu thương mại tự do

11 giờ trướcBài gốc

FTZ gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ (thuộc khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu cũ) có quy mô tương đương 3.764,22 ha, được phân thành 3 khu chức năng với 8 phân khu có vị trí liền kề. Trong số này, phân khu Ga Cái Mép Hạ thuộc tuyến đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu được quy hoạch là ga chính kết nối với khu vực cảng biển Cái Mép Hạ.

Ga đường sắt Cái Mép Hạ sẽ hoàn thiện hệ thống giao thông vận tải đa phương thức, kết nối khu thương mại tự do với sân bay Long Thành và hành lang kinh tế Xuyên Á, giúp giảm chi phí vận tải, logistics, nâng cao năng lực cạnh tranh cho khu thương mại tự do nói riêng và doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong vùng nói chung.

Một góc cảng Cái Mép-Thị Vải nằm trên địa bàn Bà Rịa - Vũng Tàu.

Theo đề án FTZ Cái Mép Hạ (lần 1) có đề xuất áp dụng 2 nhóm chính sách gồm: Nhóm 1 là nhóm chính sách vận dụng các chính sách đã ban hành trong hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam nhưng chưa quy định đối tượng áp dụng là FTZ. Nhóm 2 là nhóm chính sách mới, vượt trội, đột phá, chưa có trong quy định hiện hành nhưng rất cần thiết để tạo khung pháp lý mang tính cạnh tranh với các FTZ thế hệ mới trong khu vực và trên thế giới.

Các chính sách này đã được nghiên cứu thận trọng, kỹ lưỡng nhằm tạo ra không gian pháp lý thuận lợi nhất, thu hút được các nhà đầu tư hàng đầu thế giới, sử dụng thể chế áp dụng tại FTZ Cái Mép Hạ như một đòn bẩy để hình thành các trụ cột kinh tế động lực mới, giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào nền kinh tế toàn cầu với vị thế cao hơn, mạnh mẽ hơn.

Nhóm 2 bao gồm 19 chính sách, trong đó 18 chính sách thuộc thẩm quyền Quốc hội, 1 chính sách thuộc thẩm quyền Chính phủ. Đáng chú ý trong nhóm chính sách này cho phép sử dụng tiếng Anh là ngôn ngữ giao dịch chính trong FTZ Cái Mép Hạ; cho phép thế chấp quyền sử dụng đất tại ngân hàng nước ngoài thông qua tổ chức tín dụng trong nước đối với nhà đầu tư trong FTZ Cái Mép Hạ; ưu đãi và tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển lợi nhuận về nước, quản lý ngoại hối cho nhà đầu tư nước ngoài…

Tại khu vực tỉnh Bình Dương cũ có 2 khu FTZ được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong Quy hoạch tỉnh Bình Dương thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đó là khu FTZ Bàu Bàng nằm trên tuyến đường sắt TP Hồ Chí Minh - Lộc Ninh từ ga đầu mối An Bình đến ga Bàu Bàng (53,63km) nhằm kết nối từ khu vực ga Bàu Bàng qua các trung tâm hàng hóa của tỉnh Bình Dương đến cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải và đi Cửa khẩu Mộc Bài (Tây Ninh). Khu thương mại tự do tại phường An Bình có vị trí gắn với ga đường sắt An Bình tại phường An Bình, nằm trên tuyến đường sắt TP Hồ Chí Minh - Lộc Ninh từ ga đầu mối An Bình đến ga Bàu Bàng dài 53,63km.

Tuy nhiên, đến nay việc triển khai FTZ An Bình và FTZ Bàu Bàng chưa thể thực hiện được trong giai đoạn hiện nay. Do đó, ngày 1/4/2025, UBND tỉnh Bình Dương cũ đã ban hành công văn giao Tổng công ty Becamex IDC tổ chức nghiên cứu, khảo sát phát triển dự án khu kinh tế số thương mại tự do tại phường Tân Uyên với quy mô 500 ha, giáp Khu công nghiệp Nam Tân Uyên mở rộng, trên trục đường Vành đai 4. Tuy nhiên, địa điểm nghiên cứu FTZ phường Tân Uyên lại chưa có trong quy hoạch tỉnh Bình Dương (cũ) tại Quyết định 790/QĐ-TTg ngày 3/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ.

Khu thương mại tự do tại Cần Giờ (xã Bình Khánh) có quy mô khoảng 1.000 - 2.000 ha, gắn với cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và vịnh Gành Rái. Đề án được nghiên cứu thực hiện gắn với Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ. Hiện đề án đang trong giai đoạn nghiên cứu. Sở Công Thương đang tham mưu UBND thành phố kiện toàn tổ nghiên cứu đề án.

Theo UBND TP Hồ Chí Minh, công tác xây dựng chính sách riêng, đặc thù gặp khó khăn do chưa phù hợp với các quy định hiện hành (chính sách miễn, giảm thuế; ưu đãi đầu tư, đất đai…) hoặc chưa được quy định. Mặt khác, do quy mô nền kinh tế và địa giới hành chính của TP Hồ Chí Minh hiện nay đã thay đổi sau khi thực hiện chủ trương nhập tỉnh.

Do đó, cần thiết phải thực hiện công tác khảo sát, điều tra, đánh giá lại thực trạng phát triển ngành dịch vụ logistics, chuỗi cung ứng liên kết vùng (có xét đến tính phù hợp của quy hoạch phát triển hạ tầng giao thông đa phương thức kết nối các khu vực) trên cơ sở phát huy tiềm năng, thế mạnh của 3 khu vực: Bình Dương về công nghiệp; Bà Rịa - Vũng Tàu về kinh tế biển - dịch vụ logistics; TP Hồ Chí Minh về tài chính quốc tế.

Do đó, thực tiễn đòi hỏi các cấp, các ngành phải nghiên cứu, rà soát, điều chỉnh, bổ sung các quy hoạch chung của thành phố, quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực; đồng thời quy hoạch kết nối các FTZ phù hợp, hài hòa với định hướng, mục tiêu phát triển cơ sở hạ tầng giao thông đa phương thức, kết nối liên vùng giữa ngành dịch vụ logistics nói chung và khu thương mại tự do nói riêng, đảm bảo mục tiêu giảm chi phí dịch vụ logistics.

Từ cơ sở trên, TP Hồ Chí Minh kiến nghị Quốc hội xem xét, thông qua Đề án sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15. Đồng thời, kiến nghị Chính phủ xem xét, chấp thuận trình Quốc hội Đề án sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15 tại kỳ họp Quốc hội sắp tới, để phù hợp hơn với thực tiễn phát triển kinh tế TP Hồ Chí Minh nói chung và các FTZ nói riêng.

Phương Tuyền

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/thi-truong/tp-ho-chi-minh-can-co-che-dac-thu-de-phat-trien-cac-khu-thuong-mai-tu-do-i785029/