TP. Hồ Chí Minh: Cân rác tính tiền, còn nhiều băn khoăn?

2 ngày trướcBài gốc

Ngày đầu triển khai chờ hướng dẫn

Ghi nhận tại nhiều quận huyện sáng 2/6, tình hình thu gom rác tại các khu dân cư diễn ra bình thường như những ngày trước đó. Không có thiết bị cân rác nào được đặt tại các điểm tập kết, cũng không có nhân viên nào thực hiện thao tác cân đo. Dẫu vậy, người dân đã bắt đầu hoang mang khi nghe tin cân rác tính tiền.

Bà Nguyễn Thị Thu Thủy (ngụ phường Hiệp Bình Chánh, TP. Thủ Đức) chia sẻ: “Có nghe đài báo nói từ 1/6 sẽ tính tiền rác theo cân ký nên nhà tôi cũng lo. Từ hôm qua đến nay, rác vẫn bỏ trước cửa như thường lệ, người ta đến lấy rác rồi đi, không ai nói gì thêm. Hỏi lại thì người thu gom bảo chưa có hướng dẫn nào, khi nào có cân ký sẽ báo sau”.

Một số bịch rác "vô danh" trên cầu Chu Văn An (phường 12, quận Bình Thạnh).

Với hộ gia đình có 4 nhân khẩu, gồm hai vợ chồng và hai con nhỏ, bà Thủy tính toán, trung bình mỗi ngày nhà bà thải khoảng 2-3 kg rác. Trước đây, bà đóng phí rác định kỳ 3-6 tháng/lần với mức khoảng 25.000 đồng/tháng. Nay nếu tính theo cân ký, chi phí có thể tăng gấp nhiều lần, chưa kể đến rủi ro từ việc người lạ đổ trộm rác vào thùng nhà mình.

“Nếu rác tính theo kg thì làm sao biết được người ta bỏ rác lúc nào, ai cân, ai giám sát? Nhỡ mình đi làm cả ngày, ai đứng ra chứng kiến? Chưa kể trời mưa làm rác nặng hơn thì sao?”, bà Thủy lo ngại.

Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại nhiều khu chung cư. Chị Mạc Thị Trang, cư dân một chung cư ở quận Bình Thạnh cho biết: “Ban quản lý có thông báo giá thu gom rác từ tháng 6 sẽ tính theo cách khác, nhưng tới nay không ai đề cập đến chuyện cân ký. Tôi chỉ ở một mình, rác rất ít, nên nếu tính công bằng theo cân thì tôi hoàn toàn ủng hộ. Tuy nhiên làm sao mà cân đo khi rác của cư dân ở chung cư được tập kết chung ở mỗi từng lầu, cuối ngày bộ phận vệ sinh mới lấy một lần”.

Nhiều người lo lắng việc cân rác tính tiền sẽ khiến gia tăng tình trạng xả rác trộm, đổ rác không đúng nơi quy định.

Tương tự, ông Trịnh Công Thắng, cư dân chung cư Saigon Res (phường 26, quận Bình Thạnh) cũng băn khoăn, chung cư là mô hình đặc thù, mỗi tầng có một phòng chứa rác chung, nhiều hộ đổ vào đó. “Bịch rác thì không ai ghi tên, bỏ vào đó rồi ai biết được bịch nào của nhà nào mà đem ra cân? Rác vô danh, ai sẽ đứng ra chịu trách nhiệm cân đo, tính tiền cho đúng? Nhỡ nhà tôi đổ ít mà có người nhét thêm rác vào thì không lẽ phải lôi ra tranh cãi từng bịch một?”, Ông Thắng đặt vấn đề.

Một hệ lụy đáng lo ngại khi áp dụng chính sách thu tiền rác theo khối lượng là tình trạng xả rác trộm, đổ rác không đúng nơi quy định để né phí. Đây là lo ngại được cả người dân lẫn đơn vị thu gom phản ánh.

Tại cầu Chu Văn An (phường 12, quận Bình Thạnh) thường xuyên xuất hiện bọc rác nhầy nhụa nằm nép bên cột điện, 2 bên cầu. Đây là những bịch rác do một số người lợi dụng ban đêm để xả rác. Những bịch rác “vô danh” không nhãn mác, không người nhận, không ai dám nhận thì được tính như thế nào? Trên thực tế, nhiều tổ dân phố, ban quản lý chung cư cũng rơi vào thế khó khi không thể quy trách nhiệm cho ai, cũng không có chế tài để xử lý hành vi “rác phi danh tính”.

Đơn vị thu gom chờ chỉ đạo, chính quyền nói “chưa cân ngay”

Không chỉ người dân rối, mà các đơn vị thu gom rác dân lập cũng lâm vào thế bị động. Ông Triệu Kim Bằng, Giám đốc Hợp tác xã Môi trường quận Bình Tân, xác nhận, hiện chưa có văn bản hướng dẫn rõ cách cân rác tại nguồn ra sao, xử lý tình huống phát sinh thế nào. Nhân sự, thiết bị cũng chưa được đầu tư kịp thời nên anh em thu gom đều chờ xem phản ứng từ người dân để tính tiếp.

Trước phản ánh của người dân và các đơn vị liên quan, đại diện Sở Nông Nghiệp và Môi trường TP. Hồ Chí Minh chính thức lên tiếng. Theo đó, từ ngày 1/6/2025, thành phố chỉ mới áp dụng hình thức khoán phí rác theo hộ dân cư, dựa trên lượng rác phát sinh bình quân đầu người, chưa thực hiện cân ký từng túi rác hàng ngày.

Một điểm tập kết tác tại quận Bình Thạnh.

Cụ thể, giá thu gom và vận chuyển rác đã được tính toán dựa trên lượng rác phát sinh bình quân đầu người theo quy chuẩn hiện hành, kết hợp với số nhân khẩu trung bình mỗi hộ gia đình. Như vậy, các hộ dân sẽ đóng cùng một mức giá theo từng khu vực, không cần cân đo rác thải hằng ngày. Cụ thể, tại TP. Thủ Đức và các quận, mỗi hộ đóng 84.000 đồng/tháng; các huyện Hóc Môn, Nhà Bè và Cần Giờ là 80.000 đồng; riêng huyện Củ Chi và Bình Chánh là 76.000 đồng.

Theo Quyết định 67/2025/QĐ-UBND, TP. Hồ Chí Minh sẽ thu phí rác thải sinh hoạt dựa trên khối lượng rác phát sinh, thay vì thu đồng giá như trước đây. Cụ thể, mỗi hộ gia đình được xác định có lượng rác trung bình dưới 126 kg/tháng sẽ đóng mức phí cố định theo khu vực cư trú. Những hộ phát sinh khối lượng rác vượt ngưỡng này sẽ phải trả thêm phí, tính theo đơn giá vận chuyển và xử lý cụ thể cho từng kg vượt mức.

Tiến sĩ Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh, đánh giá đây là bước chuyển tất yếu trong công tác quản lý môi trường đô thị hiện đại. “Chúng ta đã có chủ trương phân loại rác tại nguồn từ năm 2007, nhưng chưa thực hiện trọn vẹn vì thiếu chế tài, thiếu công cụ và thiếu sự đồng thuận. Quy định lần này bám sát Luật Bảo vệ Môi trường 2020, đồng thời tạo nền tảng pháp lý để các quận, huyện triển khai đồng bộ, tránh tình trạng mạnh ai nấy làm, giá rác thu mỗi nơi mỗi kiểu”, ông Thuận phân tích.

Tuy nhiên, theo ông Thuận, việc ấn định mức trung bình 126 kg rác mỗi hộ mỗi tháng hiện nay vẫn chỉ mang tính chất tạm thời, nhằm giúp người dân làm quen với cơ chế mới. Trong giai đoạn chuyển tiếp, mức này sẽ là căn cứ định tính để xác định nhóm hộ có phát sinh rác “vượt chuẩn”, từ đó điều chỉnh hành vi xả thải và tăng cường ý thức phân loại. Về lâu dài, khi thành phố có hệ thống giám sát, phân loại rác hiệu quả và đồng bộ hơn, chính quyền sẽ điều chỉnh lại ngưỡng khối lượng và biểu phí cho phù hợp với đặc thù tiêu dùng và lối sống từng khu dân cư.

Việc TP. Hồ Chí Minh áp dụng thu phí rác theo khối lượng là bước đi tất yếu, phù hợp với xu hướng phát triển bền vững và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, để đạt sự đồng thuận của người dân thì phải cần lộ trình minh bạch, rõ ràng.

Ngân Nga

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/tp-ho-chi-minh-can-rac-tinh-tien-con-nhieu-ban-khoan-390439.html