TP Hồ Chí Minh chuyển đổi mô hình khu công nghiệp, khu chế xuất theo hướng xanh, bền vững. Ảnh: H.Pham
Chuyển đổi xanh, giảm phát thải
Nhấn mạnh tầm quan trọng của xu hướng chuyển đổi xanh, phát triển bền vững, ông Bùi Minh Trí - Trưởng Ban Quản lý các khu chế xuất và khu công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh (Hepza) cho hay, xu hướng trên đặt ra cho các KCN - KCX của thành phố phải đổi mới và tái cơ cấu các ngành công nghiệp theo hướng công nghệ cao, công nghệ xanh, giảm phát thải khí carbon và tham gia chuỗi sản xuất toàn cầu.
Đồng thời, cần tăng các ngành công nghiệp thâm dụng công nghệ, tập trung xây dựng mới các KCN theo các mô hình KCN chuyên ngành như điện điện tử, cơ khí chế tạo, lương thực thực phẩm... gắn với chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo nhằm phát triển bền vững.
Để cụ thể hóa chiến lược trên, UBND thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành kế hoạch triển khai thực hiện đề án “Định hướng phát triển các KCN - KCX của thành phố giai đoạn 2023 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2045”.
Trong đó, thành phố tập trung tổ chức chuyển đổi 5 KCN - KCX trên địa bàn thành phố, gồm: Tân Thuận, Bình Chiểu, Tân Bình, Cát Lái 2 và Hiệp Phước, nhằm chuyển đổi các KCN - KCX trên theo hướng đẩy mạnh phát triển kinh tế tuần hoàn và phát triển xanh, bền vững và giảm phát thải carbon giai đoạn tới.
Hepza hiện đang hoàn thiện và sẽ tham mưu UBND thành phố Hồ Chí Minh phê duyệt đề án chuyển đổi thí điểm 5 KCN - KCX trên; đồng thời, đề xuất các chính sách hỗ trợ của thành phố cho chuyển đổi các KCN - KCX này, qua đó, nhân rộng mô hình chuyển đổi, tái cấu trúc theo hướng phát triển các ngành công nghiệp xanh, sạch, có giá trị gia tăng cao và nâng cao hiệu quả sử dụng đất.
Trong xu hướng chuyển đổi trên, ông Nguyễn Kỳ Phùng - Trưởng Ban quản lý Khu công nghệ cao thành phố Hồ Chí Minh (SHTP) cho biết, khu công nghệ cao đặt mục tiêu là nơi đầu tiên trong cả nước đạt Net Zero vào năm 2045.
Trong đó, các nhà máy thông minh ứng dụng IOT, AI, giúp giảm từ 20 - 30% năng lượng cũng như các vật liệu, nguyên liệu phục vụ cho sản xuất. Hệ thống quản lý năng lượng thông minh cùng mạng lưới điện thông minh cũng giúp tối ưu hóa điện năng tích hợp đến 50% năng lượng mặt trời.
“Đặc biệt, khu công nghệ cao phải đảm bảo được việc xử lý nước thải và tái sử dụng đạt khoảng 70%; đồng thời giảm đáng kể khí nhà kính, tiếng ồn cũng như bụi trong khu vực. Do đó, bức tranh công nghiệp xanh, sạch, thông minh đã bắt đầu hình thành ở khu công nghệ cao”, ông Phùng cho hay.
Doanh nghiệp chủ động
Theo ông Giang Ngọc Phương - Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Khu công nghiệp Hiệp Phước (thành phố Hồ Chí Minh) cho biết, nhiều doanh nghiệp trong khu công nghiệp đã từng bước tiếp cận kinh tế tuần hoàn, mô hình “cộng sinh công nghiệp” để thực hiện mô hình khu công nghiệp sinh thái, tiến tới Net Zero.
Đại diện Công ty TNHH Siam City Cement Việt Nam - INSEE (Khu công nghiệp Hiệp Phước) thông tin, các giải pháp xử lý chất thải trong lò nung xi măng tại INSEE giúp tiêu hủy triệt để các loại chất thải khó tái chế ở nhiệt độ cao, giảm đáng kể lượng phát thải CO2. Đây cũng là tiêu chí bắt buộc của công ty trên toàn cầu nhằm sản xuất sạch hơn, giảm phát thải ra môi trường để tiến tới Net Zero theo cam kết của Chính phủ Việt Nam.
Thành phố Hồ Chí Minh tiên phong triển khai mô hình khu công nghiệp mới theo hướng công nghệ cao, thân thiện với môi trường. Ảnh: H.Phạm
Tương tự, ông Nguyễn Thế Duy - Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đầu tư và Phát triển Công nghiệp Becamex – CTCP cho biết, Becamex đang hướng tới xây dựng và phát triển KCN theo hướng chuẩn sinh thái, xanh và công nghệ theo quy hoạch và tầm nhìn dài hạn.
Điển hình như KCN Cây Trường sẽ xây dựng theo mô hình hệ sinh thái công nghiệp kiểu mới với nền tảng đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ, kết hợp hạ tầng giao thông kết nối vùng, hệ thống logictics, đào tạo nguồn lao động chất lượng cao, đầy đủ dịch vụ y tế, giáo dục và hạ tầng xanh, tạo ra môi trường sống và làm việc tốt cho chuyên gia và người lao động.
Cũng theo các chuyên gia môi trường, để KCN - KCX thực sự trở thành “xanh” và “sinh thái”, nền tảng đầu tiên phải là phát triển bền vững, bao gồm môi trường, cộng đồng doanh nghiệp và quản trị minh bạch theo các nguyên tắc ESG (thước đo về sự phát triển bền vững của doanh nghiệp).
Liên quan quá trình triển khai chuyển đổi hoạt động của các KCN - KCX tầm nhìn đến năm 2045, thành phố Hồ Chí Minh khuyến khích các doanh nghiệp hiện hữu chủ động đổi mới công nghệ, dây chuyền sản xuất, ứng dựng công nghệ cao, công nghệ số, công nghệ xanh, tuần hoàn... để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, bảo vệ môi trường, sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, từng bước thích ứng định hướng phát triển công nghiệp thành phố.
Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Văn Được cho biết, thành phố đang tiên phong triển khai theo hướng tăng trưởng xanh và chuyển đổi số. Trong đó, mô hình khu công nghiệp mới quy hoạch theo định hướng công nghệ cao, thân thiện với môi trường không chỉ phản ánh sự chuyển mình trong tư duy phát triển công nghiệp, mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ trong bảo vệ môi trường, hướng đến mô hình kinh tế xanh của thành phố.
Sau sáp nhập, thành phố Hồ Chí Minh có 105 KCN đã được quy hoạch phát triển với tổng diện tích 49.242ha, bao gồm 66 khu KCN đã được thành lập với tổng diện tích hơn 27.100ha. Hiện, 58/66 KCN đang hoạt động với tổng diện tích 22.400ha.
Hà Phạm