Sáng 26/11, UBND TP Hồ Chí Minh và Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố tổ chức hội thảo: “Nông nghiệp đô thị - tương lai nông nghiệp trong lòng thành phố, đổi mới để phát triển bền vững”.
Đến dự hội thảo có PGS.TS Bùi Bá Bổng, nguyên Thứ trưởng Bộ NN&PTNT, Chủ tịch Hiệp hội ngành hàng lúa gạo Việt Nam; ông Bùi Minh Thạnh - Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh, cùng đại diện Ngân hàng Nhà nước - Khu vực 2, các Sở ban ngành, Khu công nghệ cao và đông đảo doanh nghiệp trên địa bàn.
Ông Bùi Minh Thạnh - Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh phát biểu khai mạc hội thảo. Ảnh: Hồng Phúc.
Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Bùi Minh Thạnh - Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh cho biết, TP Hồ Chí Minh sau khi xác nhập thêm tỉnh Bình Dương và Bà Rịa Vũng Tàu đã và đang bước vào giai đoạn phát triển mới. TP Hồ Chí Minh mới có diện tích tự nhiên là 6.772 km² và dân số là hơn 14 triệu người. Hiện nay, thành phố đóng góp gần 25% và hơn 30% ngân sách cho cả quốc gia. Từ một đô thị đặc biệt, thành phố đã bước sang nhóm siêu đô thị của Việt Nam, một trung tâm kinh tế khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo hàng đầu của cả nước, hướng tới tầng vóc thành phố đứng đầu khu vực Đông Nam Á và cả châu Á.
Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025–2030 xác định tầm nhìn đến năm 2050 là xây dựng thành phố vào nhóm 100 thành phố của toàn cầu, tiến tới thu nhập cao. Trong cấu trúc phát triển đó, nông nghiệp đô thị, nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sinh thái hữu cơ không chỉ là ngành sản xuất, mà được định hướng thành trụ cột quan trọng của không gian sinh thái, môi trường, an ninh nguồn nước và bản sắc đô thị.
Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh, hội thảo bàn về nông nghiệp đô thị có ý nghĩa đặc biệt khi ngành nông nghiệp thành phố đang đứng trước cả cơ hội lớn và thách thức mới đòi hỏi tư duy chiến lược và mô hình phát triển tiên tiến. Trong đó, quá trình sáp nhập hành chính đang tạo ra không gian nông nghiệp sâu rộng, với 454.000 ha để đủ điều kiện hình thành các vùng sản xuất quy mô lớn đa dạng sinh thái. Theo định hướng, khu vực TP Hồ Chí Minh (cũ) là trung tâm giống nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp đô thị; Khu vực Bình Dương là cây công nghiệp, chăn nuôi quy mô lớn và phát triển theo hướng hữu cơ và an toàn; Khu vực Bà Rịa Vũng Tàu là nông nghiệp công nghệ cao, sản phẩm đặc sản, thủy sản mặn nước lợ và du lịch nông nghiệp sinh thái.
Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Hồng Phúc.
Bên cạnh các thuận lợi, ông Bùi Minh Thạnh - Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh cũng chỉ ra các thách thức lớn đang đặt ra. Trong đó, tốc độ đô thị hóa nhanh làm thu hẹp đất nông nghiệp và khó khăn về lao động, suy thoái hệ sinh thái. Nếu không có giải pháp mạnh mẽ, tăng trưởng nông nghiệp và thu nhập nông dân sẽ chịu tác động rất lớn.
Bên cạnh đó, tình trạng ngập úng đô thị ngày càng nghiêm trọng do biến đổi khí hậu, triều cường và mưa cực đoan. Từ đó, đòi hỏi nông nghiệp phải đóng vai trò là hạ tầng xanh tự nhiên, góp phần giữ thấm và làm chậm dòng chảy bảo vệ hệ thống của đô thị.
“Thành phố đang điều chỉnh quy hoạch đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050. Kết quả hội thảo hôm nay sẽ là cơ sở khoa học quan trọng để phục vụ cho công tác quy hoạch và xây dựng chính sách của thành phố trong thời gian tới”, ông Bùi Minh Thạnh - Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh.
Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Hồng Phúc.
Tham luận tại hội thảo, Thạc sĩ, Kiến trúc sư Ngô Anh Vũ đánh giá, dù nông nghiệp không đóng góp tỷ lệ lớn vào GRDP của các đô thị (dưới 5%) nhưng nông nghiệp đóng vai trò nhất định trong đảm bảo an ninh lương thực cho dân số đô thị đang tăng, được minh chứng trong giai đoạn đại dịch Covid-19 lịch sử vừa qua. Tuy nhiên, tình đô thị hóa và khan hiếm đất canh tác tại các siêu đô thị đặt ra thách thức rất lớn cho nông nghiệp, đòi hỏi ngành phải thay đổi tư duy trong cách làm, thực hiện chuyển đổi mạnh mẽ cơ cấu cây trồng, vật nuôi, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất.
Theo KTS Ngô Anh Vũ, trong rất nhiều giải pháp, phát triển nông nghiệp đô thị là hướng đi có tính khả thi cao để giải quyết các bất cập liên quan trong tiến trình đô thị hóa, hướng tới xây dựng đô thị sinh thái bền vững cho tương lai. “Đối với TP Hồ Chí Minh, quỹ đất nông nghiệp sẽ ngày càng giảm để ưu tiêu cho mục đích sử dụng đất khác mang lại hiệu quả kinh tế tốt hơn và sản xuất nông nghiệp buộc phải thay đổi theo mô hình nông nghiệp đô thị, nông nghiệp công nghệ cao, ứng dụng công nghệ sinh học, sản xuất sạch, sử dụng ít quỹ đất hơn”, ông Vũ nhấn mạnh.
Các sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao của HTX Tuấn Ngọc trưng bày bên lề hội thảo. Ảnh: Hồng Phúc.
Cũng tại hội thảo, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, đại diện doanh nghiệp cũng tham luận, tham gia hiến kế cho Sở Nông nghiệp và Môi trường TPHCM về tầm nhìn chiến lược của thành phố trong thời gian tới. Trong đó, ptriển nông nghiệp trở thành hệ sinh thái đa giá trị, gồm có sản xuất hàng hóa công nghệ cao, không gian xanh điều hòa khí hậu, vùng trữ giữ nước tự nhiên để chống ngập và phát triển mới về du lịch nông nghiệp sinh thái.
Nhiều ý kiến cũng góp ý nhiều nội dung cho chiến lược xây dựng thành phố trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo nông nghiệp quốc gia. Trọng tâm là trung tâm nghiên cứu giống chất lượng cao, phòng thí nghiệm công nghệ sinh học tế bào, trung tâm dữ liệu và dự báo nông nghiệp số về công nghiệp chế biến sâu và logistic nông sản phục vụ cho toàn vùng Đông Nam Bộ. Bên cạnh đó, đề xuất giải pháp để hình thành các hành lang kinh tế nông nghiệp công nghiệp dịch vụ dọc các trục chiến lược như Vành đai 3, Vành đai 4, các hệ thống cao tốc kết nối với TP Hồ Chí Minh, cảng biển, cảng sông, sân bay và các trung tâm logistic.
Thành Luân