TP Hồ Chí Minh: Siết kỷ cương bảo hiểm xã hội để bảo vệ người lao động

6 giờ trướcBài gốc

Người lao động được tư vấn tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện để bảo vệ quyền lợi khi nghỉ hưu, ốm đau...

Quyền lợi người lao động bị xâm hại

Tình trạng doanh nghiệp chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp tại TP Hồ Chí Minh, gây bức xúc trong người lao động và tạo áp lực lớn đối với các cơ quan quản lý nhà nước.

Một trong những vụ việc điển hình là tại Công ty TNHH Sản xuất - Thương mại - Dịch vụ Vinh Thông (Khu công nghiệp Tân Bình). Nhiều người lao động đã tập trung trước cổng doanh nghiệp để yêu cầu công ty thực hiện nghĩa vụ trả nợ lương và nợ BHXH theo các bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của tòa án. Đây là những lao động đã nghỉ việc từ tháng 3/2025 nhưng đến nay vẫn chưa được bảo đảm đầy đủ quyền lợi.

Theo thống kê của Liên đoàn Lao động TP Hồ Chí Minh, Công ty Vinh Thông đã nợ hơn 5 tỷ đồng tiền lương của 323 lao động và nợ khoảng 14,6 tỷ đồng tiền BHXH. Đáng chú ý, dù tòa án đã ban hành nhiều bản án và quyết định công nhận thỏa thuận, yêu cầu doanh nghiệp thanh toán tiền lương theo lộ trình và hoàn tất nghĩa vụ đóng BHXH chậm nhất vào đầu năm 2026, nhưng đến nay doanh nghiệp vẫn chưa thực hiện đúng cam kết.

Người lao động tra cứu thông tin nợ BHXH của doanh nghiệp tại các văn phòng hành chính công của TP Hồ Chí Minh.

Tình trạng tương tự cũng xảy ra tại Công ty TNHH Sản xuất Thương mại L.H.VN (phường Tân Uyên, TP Hồ Chí Minh). Doanh nghiệp này đã ngừng hoạt động nhưng vẫn nợ lương tháng 9 của 1.343 lao động với số tiền hơn 8,6 tỷ đồng, đồng thời nợ BHXH, BHYT, BHTN từ tháng 3 đến tháng 9 với tổng số tiền hơn 15 tỷ đồng. Hệ quả là hàng nghìn người lao động không thể chốt sổ bảo hiểm, không được hưởng các chế độ an sinh khi nghỉ việc.

Không dừng lại ở những trường hợp cá biệt, bức tranh nợ BHXH tại TP Hồ Chí Minh đang cho thấy những con số đáng lo ngại. Mới đây, BHXH Thành phố Hồ Chí Minh cũng đã công bố danh sách 100 doanh nghiệp chậm đóng BHXH kéo dài từ 6 tháng trở lên với số tiền lớn. Dù đã nhiều lần được đôn đốc, nhắc nhở và thanh tra, kiểm tra, các doanh nghiệp này vẫn chưa khắc phục vi phạm.

Theo đại diện BHXH TP Hồ Chí Minh, đã có 36 doanh nghiệp bị xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền nợ BHXH khoảng 20 tỷ đồng và số tiền xử phạt hơn 3 tỷ đồng. Trong danh sách các doanh nghiệp nợ lớn, có những đơn vị chậm đóng với số tiền lên đến hàng chục tỷ đồng như: Công ty cổ phần Tập đoàn xây dựng Hòa Bình chậm đóng hơn 58 tỷ đồng hay Công ty cổ phần Dịch vụ Bưu chính Viễn thông Sài Gòn chậm đóng 40,7 tỷ đồng.

"Việc chậm đóng, trốn đóng BHXH không chỉ vi phạm pháp luật mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến quyền lợi khám chữa bệnh, trợ cấp thất nghiệp, thai sản, hưu trí của người lao động. Đây là sự xâm phạm nghiêm trọng đến an sinh xã hội và làm gia tăng nguy cơ tranh chấp lao động kéo dài", đại diện BHXH TP Hồ Chí Minh cho biết.

Siết chặt từ chế tài, tăng thực thi

Theo luật sư Nguyễn Giang Nam, Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh, việc Chính phủ ban hành Nghị định 274/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về chậm đóng, trốn đóng BHXH bắt buộc, BHTN (có hiệu lực từ ngày 30/11/2025) là bước tiến quan trọng nhằm tăng cường kỷ cương pháp luật và bảo vệ người lao động.

Theo đó, Nghị định đã làm rõ khái niệm và ranh giới pháp lý giữa “chậm đóng” và “trốn đóng” BHXH. Theo đó, số tiền chậm đóng được xác định là phần nghĩa vụ bảo hiểm mà người sử dụng lao động chưa nộp sau thời hạn quy định. Đặc biệt, thời điểm chuyển từ hành vi chậm đóng sang trốn đóng đã được quy định cụ thể, giúp người lao động có căn cứ rõ ràng để khởi kiện khi quyền lợi bị xâm hại.

Các đơn vị, ban ngành sẽ giúp người lao động khi bị doanh nghiệp nợ BHXH.

“Nghị định mới đã khắc phục tình trạng doanh nghiệp lợi dụng kẽ hở pháp luật, viện dẫn khó khăn tài chính để kéo dài thời gian nợ BHXH. Khi không chấp hành bản án lao động đã có hiệu lực, doanh nghiệp có thể bị xử phạt hành chính từ 10 đến 30 triệu đồng, thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt tù lên đến 5 năm, tùy mức độ vi phạm”, luật sư Nguyễn Giang Nam cho biết thêm.

Ở góc độ cơ quan quản lý, ông Hồ Hải Luận, Trưởng Phòng Kiểm tra, Bảo hiểm xã hội TP Hồ Chí Minh cho biết, để nâng cao hiệu quả thu hồi nợ và bảo vệ quyền lợi người lao động, BHXH Thành phố đã tăng cường gửi thông báo đôn đốc, yêu cầu các đơn vị khắc phục số tiền chậm đóng và đóng đủ nghĩa vụ theo quy định.

“Trường hợp doanh nghiệp không khắc phục hành vi chậm đóng trong thời hạn 60 ngày, hành vi này sẽ bị chuyển sang trốn đóng và bị xử lý nghiêm theo Điều 3 và Điều 6 của Nghị định 274/2025/NĐ-CP. Với các trường hợp cố tình chây ỳ, có dấu hiệu vi phạm hình sự, cơ quan bảo hiểm sẽ phối hợp chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xử lý theo quy định pháp luật”, ông Hồ Hải Luận cho biết thêm.

Ngoài chế tài pháp lý, các luật sư cho rằng, TP Hồ Chí Minh cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để hạn chế tình trạng nợ BHXH kéo dài. Theo luật sư Nguyễn Tuấn Anh (Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh), pháp luật hiện hành không thiếu công cụ xử lý, song khâu thực thi cần quyết liệt và nhất quán hơn. Trước hết, cần tăng cường phối hợp giữa cơ quan BHXH, thanh tra lao động, cơ quan thuế, công an và tòa án để chia sẻ dữ liệu, phát hiện sớm dấu hiệu vi phạm, tránh để nợ BHXH tích tụ nhiều năm mới xử lý.

Ngoài ra, cần phát huy vai trò của tổ chức công đoàn trong việc đại diện, hỗ trợ người lao động khởi kiện khi quyền lợi bị xâm hại; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền để người lao động hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình, chủ động giám sát việc đóng BHXH của doanh nghiệp. Việc công khai danh sách các doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội kéo dài cũng là giải pháp cần được duy trì, tạo áp lực dư luận và nâng cao trách nhiệm tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp.

Theo các chuyên gia lao động, mỗi khoản tiền BHXH bị chậm đóng không chỉ là con số trên sổ sách mà là sinh kế, sự an tâm khi ốm đau, thai sản và là tương lai hưu trí của người lao động. Vì vậy, siết chặt kỷ cương thực thi BHXH không chỉ là yêu cầu pháp lý đơn thuần mà còn là nền tảng để xây dựng thị trường lao động ổn định, môi trường kinh doanh lành mạnh và phát triển bền vững, trong đó người lao động có thể yên tâm gắn bó lâu dài với doanh nghiệp

Bài, ảnh: Hoàng Tuyết - Thủy Tiên/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/chinh-sach-bhxh-bhyt/tp-ho-chi-minh-siet-ky-cuong-bao-hiem-xa-hoi-de-bao-ve-nguoi-lao-dong-20251214102119176.htm