Ngày 23-12, Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại TPHCM (VTV9) tổ chức tọa đàm với chủ đề "Không gian công cộng – Từ biểu tượng đô thị đến động lực tăng trưởng kinh tế".
Tại tọa đàm, các đại biểu cho biết TPHCM đang đặt mục tiêu đến năm 2030 đạt tối thiểu 1 m² cây xanh công cộng/người, hướng tới trở thành một trong 100 thành phố đáng sống trên thế giới. Tuy nhiên, trong bối cảnh quỹ đất ngày càng hạn hẹp, thành phố cần tiếp cận không gian công cộng (KGCC) theo tư duy mới, vượt ra khỏi mô hình công viên truyền thống. Thành phố có thể khai thác lợi thế đặc thù sông nước, mặt nước ven kênh rạch, kết hợp các chức năng sinh hoạt cộng đồng, du lịch, văn hóa và thương mại.
Một nội dung được nhấn mạnh tại tọa đàm là vai trò của cơ chế hợp tác công – tư (PPP). Theo các chuyên gia, nếu có cơ chế phù hợp để điều tiết phần giá trị địa tô gia tăng từ các dự án bất động sản lân cận KGCC, nguồn lực này hoàn toàn có thể được tái đầu tư ngược trở lại cho chính công viên, quảng trường và hạ tầng công cộng. Điều này giúp tránh tình trạng lợi ích chỉ tập trung vào một số dự án riêng lẻ, trong khi KGCC thiếu kinh phí duy tu, nâng cấp. Bên cạnh đó, việc vận dụng Nghị quyết 98 của Quốc hội được xem là "đòn bẩy" quan trọng, cho phép TPHCM thí điểm các mô hình quản lý mới, định chế tài chính mới, trao quyền chủ động hơn cho quận, huyện trong việc xã hội hóa phát triển KGCC đa chức năng.
TS Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia Kinh tế trưởng Văn phòng ADB Việt Nam, cho rằng TPHCM đang hướng tới xây dựng hình ảnh "thành phố đáng sống" dựa trên các tiêu chí bền vững, xanh, hội nhập, an toàn, khỏe mạnh và có khả năng chống chịu. Tuy nhiên, TPHCM đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là sự thiếu hụt cả "phần cứng" lẫn "phần mềm" trong các dịch vụ cộng đồng. Đó là hạ tầng giao thông công cộng còn hạn chế, khả năng chống chịu trước thiên tai chưa cao, trong khi các yếu tố khí hậu ngày càng tác động trực tiếp đến nhà ở và dịch vụ y tế.
ADB Việt Nam đề xuất các giải pháp quy hoạch và đầu tư tích hợp, lấy ví dụ như phát triển tổng thể Công viên Gò Vấp gắn với mạng lưới giao thông công cộng, đồng thời thúc đẩy mô hình PPP trong vận hành và bảo trì các dịch vụ đô thị.
Các chuyên gia chia sẻ tại tọa đàm
Ở góc nhìn thị trường, TS Sử Ngọc Khương, Giám đốc Cấp cao Bộ phận Đầu tư Savills Việt Nam, nhận định các đô thị sở hữu hệ thống KGCC chất lượng thường có giá trị bất động sản bền vững hơn, thu hút dòng vốn dài hạn và gia tăng uy tín trong các thương vụ M&A quốc tế. Theo ông, KGCC không phải yếu tố phụ trợ mà là một phần không thể tách rời của quy hoạch đô thị hiện đại. Để phát triển KGCC hiệu quả, cần sự kết hợp đồng bộ của ba yếu tố then chốt gồm quy hoạch đô thị, nguồn lực kinh tế và vai trò của kiến trúc sư.
Ông Khương cũng phân tích mối liên hệ trực tiếp giữa KGCC và giá trị kinh tế của các khu vực xung quanh. Những khu vực có công viên, khu vui chơi, quảng trường thường ghi nhận giá bất động sản cao hơn, tốc độ tiêu thụ sản phẩm nhanh hơn nhờ môi trường sống chất lượng. Việc đầu tư KGCC vì thế không chỉ mang lại lợi ích cho cộng đồng mà còn giúp chủ đầu tư nâng cao hiệu quả kinh doanh, đồng thời góp phần xây dựng diện mạo đô thị văn minh cho chính quyền địa phương.
Ở góc độ thiết kế, kiến trúc sư Steven Townsend, Giám đốc điều hành Studio Urban Design (SUDV), người từng tham gia quy hoạch Khu đô thị Phú Mỹ Hưng, nhấn mạnh vai trò của KGCC đa chức năng. KGCC cần được thiết kế để tích hợp sử dụng đất hiệu quả, kết nối giao thông – kinh tế – xã hội và góp phần định vị bản sắc đô thị, từ đó trở thành động lực phát triển bền vững cho TPHCM trong tương lai.
Tin, ảnh: Sơn Nhung