Đơn vị tư vấn đề xuất lập vùng phát thải thấp tại khu trung tâm TPHCM và đường Rừng Sác ở Cần Giờ. Ảnh: Đạt Thành
Ngày 7-10, Sở Xây dựng TPHCM tổ chức hội thảo công bố kết quả nghiên cứu vùng phát thải thấp (LEZ), lộ trình chuyển đổi và chính sách hỗ trợ trong khuôn khổ Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông, TTXVN đưa tin.
Theo đề xuất của đơn vị tư vấn, vùng phát thải thấp sẽ được triển khai thí điểm tại khu trung tâm (giới hạn bởi 15 cây cầu và 20 tuyến đường chính) và tuyến Rừng Sác ở Cần Giờ.
Hai khu vực này sẽ hạn chế hoặc cấm xe tải, xe máy và ô tô không đạt chuẩn khí thải; chỉ xe điện, xe xanh và phương tiện ưu tiên được lưu thông.
Từ năm 2026, TPHCM bắt đầu hạn chế xe kinh doanh vận tải, xe công nghệ sử dụng nhiên liệu xăng, dầu không đạt chuẩn tại khu trung tâm và thí điểm kiểm soát trên tuyến Rừng Sác.
Giai đoạn 2027-2030, thành phố mở rộng vùng LEZ, tiến hành kiểm định khí thải xe máy diện rộng, dần hạn chế phương tiện dưới chuẩn. Đến 2031, phạm vi LEZ mở đến vành đai 1 và từ năm 2032, toàn bộ xe ra vào vùng này phải đạt chuẩn khí thải cao nhất.
TPHCM dự kiến lắp 67 camera tự động nhận diện và xử phạt xe không đạt chuẩn, đồng thời kiến nghị bổ sung biển báo “vùng phát thải thấp” vào quy chuẩn quốc gia.
Việc triển khai LEZ dựa trên ba trụ cột: điện hóa phương tiện, phân vùng kiểm soát và hạ tầng hỗ trợ. Thành phố sẽ chuyển đổi xe buýt, taxi, xe công nghệ, xe tải sang năng lượng xanh, mở mới 78 tuyến xe buýt sạch với gần 2.850 xe trước năm 2030.
Người dân, doanh nghiệp được khuyến khích chuyển sang xe điện với nhiều hỗ trợ: miễn lệ phí trước bạ cho xe điện kinh doanh, giảm 50% phí bảo trì đường bộ, hỗ trợ tiền mặt tối đa 5 triệu đồng khi đổi xe máy mới; hộ nghèo và cận nghèo được hỗ trợ đến 100% chi phí chuyển đổi.
Phó giám đốc Sở Xây dựng TPHCM Bùi Hòa An cho biết đề án đang được điều chỉnh để áp dụng trên địa bàn toàn thành phố sau hợp nhất và dự kiến triển khai từ đầu năm 2026. Chính sách ở giai đoạn đầu mang tính khuyến khích, không cấm tuyệt đối; xe đạt chuẩn khí thải vẫn được lưu thông trong vùng kiểm soát.
TPHCM đang có hơn 1 triệu ô tô và 7,3 triệu xe máy, chiếm đến 88% khí NOx và 99% CO phát thải. Nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình 31 μg/m³, gấp 6 lần khuyến nghị của WHO, gây thiệt hại kinh tế hơn 3.000 tỉ đồng mỗi năm, tương đương 0,25% GRDP.
Gia Nghi