Tại hội nghị Tổng kết 50 năm văn học nghệ thuật TPHCM diễn ra mới đây, Bí thư Thành ủy TPHCM Trần Lưu Quang cho biết, TPHCM từng giao khu đất ở khu vực Bến Nhà Rồng cho nhà đầu tư làm dự án nhà ở nhưng Thường trực Thành ủy TPHCM đã dừng việc này để mở rộng không gian văn hóa Hồ Chí Minh, một phần sẽ được quy hoạch thành công viên, kết hợp mở rộng đường Nguyễn Tất Thành và phát triển các dịch vụ công cộng, không phát triển nhà ở.
Cận cảnh nơi TPHCM từng giao khu đất ở khu vực Bến Nhà Rồng cho nhà đầu tư làm dự án nhà ở.
Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường TPHCM cho biết, thực hiện chỉ đạo của Bí thư Thành ủy TPHCM, Sở đã có văn bản báo cáo về thực hiện dự án công trình công cộng tại địa chỉ nhà, đất số 1 Lý Thái Tổ (phường Vườn Lài) và dự án cải tạo, mở rộng Bảo tàng Hồ Chí Minh chi nhánh TPHCM.
Theo đó, đối với dự án cải tạo, mở rộng Bảo tàng Hồ Chí Minh chi nhánh TPHCM, theo Sở Nông nghiệp và Môi trường TPHCM, do dự án chưa được chấp thuận chủ trương đầu tư nên chưa có vị trí chính xác. Sở đã có báo cáo trên cơ sở đồ án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 tiểu khu Cảng quận 4 (cũ) đã được UBND TPHCM phê duyệt tại quyết định 6331/QĐ-UBND.
Theo đó, dự án có vị trí gồm 2 ô phố K1 và K2. Cụ thể, đối với ô phố K1 có diện tích 15.049 m2 với hiện trạng là Bảo tàng Hồ Chí Minh, ô phố K2 có diện tích 14.229 m2 được quy hoạch theo đồ án là Công viên Bảo tàng Hồ Chí Minh. Hiện nay, TPHCM định hướng điều chỉnh mở rộng quy mô của dự án ra toàn bộ diện tích của dự án Nhà Rồng - Khánh Hội đã được phê duyệt trước đây là 329.074 m2.
Để có cơ sở thực hiện dự án cải tạo, mở rộng Bảo tàng Hồ Chí Minh, chi nhánh TPHCM theo quy mô mới, Sở Nông nghiệp và Môi trường TPHCM đề xuất thực hiện dự án theo 1 trong 2 phương thức là đầu tư công hoặc đối tác công tư (hợp đồng BT không yêu cầu thanh toán). Ở giai đoạn 1 sẽ gồm 2 bước chung của 2 phương thức.
Cụ thể, bước 1 sẽ thông qua chủ trương chung, Thường trực Thành ủy TPHCM có ý kiến chỉ đạo Đảng ủy UBND TPHCM để lãnh đạo, chỉ đạo chung về định hướng và việc thực hiện dự án cải tạo, mở rộng Bảo tàng Hồ Chí Minh, chi nhánh TPHCM theo quy mô mới.
Bước 2 là giải tỏa kê biên quyền sử dụng đất và thu hồi chủ trương đầu tư dự án Khu phức hợp Nhà Rồng - Khánh Hội. Bước này, UBND TPHCM chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tham mưu các nội dung giải tỏa kê biên đối với quyền sử dụng đất của dự án Khu phức hợp Nhà Rồng - Khánh Hội, căn cứ vào bản án đã được Tòa án tuyên trong vụ án của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, thu hồi chủ trương đầu tư đã phê duyệt tại dự án Khu phức hợp Nhà Rồng - Khánh Hội, điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung thành phố đối với khu vực Nhà Rồng - Khánh Hội.
Trước đó, dự án khu phức hợp Cảng Nhà Rồng - Khánh Hội rộng khoảng 31,5 ha, sở hữu vị trí đắc địa khi trải dài ven sông Sài Gòn và mặt tiền đường Nguyễn Tất Thành. Năm 2018, UBND TPHCM đã chấp thuận cho một doanh nghiệp triển khai dự án Khu phức hợp Nhà Rồng - Khánh Hội, gồm trung tâm thương mại, 3.116 căn hộ, trường học và trạm y tế với tổng vốn đầu tư lên đến 11.000 tỷ đồng.
Dự án này có vị trí thuận lợi, sát trung tâm quận 1 cũ, sát bến Bạch Đằng, đối diện Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Khi đó, chủ đầu tư dự kiến hoàn thành vào năm 2018 nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện.
Một phối cảnh được cho là của dự án Khu phức hợp Nhà Rồng - Khánh Hội.
Theo ông Hoàng Kim Hoài, Tổng giám đốc Phúc Điền Land, khu vực Bến Nhà Rồng nơi gắn liền với hành trình ra đi tìm đường cứu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Việc mở rộng và kết nối không gian văn hóa quanh khu vực này là hợp lý về cả lịch sử lẫn quy hoạch.
“TPHCM đang đối mặt với áp lực rất lớn về không gian xanh và hạ tầng xã hội. Đất vàng có giá trị thương mại rất cao nhưng giá trị đó không thể so sánh với lợi ích tinh thần và chất lượng sống mà nó mang lại khi được chuyển hóa thành công viên”, ông Hoài nói.
Trao đổi với PV Tiền Phong, Kiến trúc sư Khương Văn Mười, nguyên Chủ tịch Hội Kiến trúc sư TPHCM khẳng định, đây là một quyết định đúng đắn, thể hiện tầm nhìn nhân văn và dài hạn trong phát triển đô thị vì TPHCM đang thiếu mảng xanh, không gian cho cộng đồng. Nếu làm bất động sản, những khu vực này sẽ tăng thêm ùn tắc giao thông, ngập nước cho khu vực và cả trung tâm TPHCM.
Theo ông Mười, Không gian Hồ Chí Minh không chỉ là nơi trưng bày hiện vật hay tư liệu, mà cần được hiểu là một không gian sống động, nơi người dân có thể đi bộ, chiêm nghiệm, kết nối với giá trị lịch sử và tinh thần của thành phố mang tên Bác. Nếu làm tốt, đây sẽ là dấu ấn quan trọng trong lịch sử phát triển không gian đô thị TPHCM, một thành phố vừa hiện đại, vừa nhân văn, vừa đậm đà bản sắc văn hóa.
Đối với khu đất số 1 đường Lý Thái Tổ có diện tích đất khoảng 44.312 m2 và diện tích sàn sử dụng 7.101 m2 do Bộ Ngoại giao quản lý sử dụng, hiện trạng sử dụng khi phê duyệt là Nhà khách Chính phủ có 7 căn biệt thự trong khuôn viên đang để trống. TPHCM dự kiến, sau khi tiếp nhận cơ sở nhà, đất nêu trên, sẽ thực hiện việc đầu tư, xây dựng dự án về công trình công cộng để phục vụ nhu cầu của người dân thành phố.
Để có cơ sở thực hiện dự án công trình công cộng tại khu đất nói trên, Sở Nông nghiệp và Môi trường TPHCM đề xuất xem xét trình tự thực hiện dự án theo phương thức đầu tư công hoặc phương thức đối tác công tư (hợp đồng BT không yêu cầu thanh toán). Cụ thể, ở giai đoạn 1 sẽ thực hiện 3 bước chung của 2 phương thức. Ở giai đoạn 2, sẽ thực hiện gồm 7 bước đối với phương thức đầu tư công (dự kiến khởi công tháng 7/2026) và 6 bước đối với phương thức đối tác công tư (dự kiến khởi công trong tháng 2/2026).
Duy Quang