TPHCM trong nỗ lực gỡ thế 'việt vị' cho 'đất vàng' trung tâm

4 giờ trướcBài gốc

Ở giữa lòng TPHCM, nơi mỗi mét vuông đất được định giá hàng trăm triệu, tỉ đồng, vẫn còn những khu đất được ví như vàng bị bỏ hoang suốt nhiều năm.

Những vị trí được xem là “đất kim cương” của thành phố, từng được giao cho doanh nghiệp đầu tư các công trình thương mại, khách sạn hay cao ốc văn phòng, nay lại bị quây tôn, phủ cỏ dại và im lìm qua năm tháng.

Từ khu đất 8-12 Lê Duẩn, khu 2-4-6 Hai Bà Trưng, khu Chu Mạnh Trinh - Nguyễn Du, “tam giác vàng” Lý Thái Tổ - Hùng Vương - Trần Bình Trọng đến khu thương xá Tax, tất cả đều mang điểm chung: vị trí đắc địa bậc nhất, nhưng giá trị bị “đóng băng”. Sự lãng phí ấy không chỉ nằm ở tiền bạc mà còn ở cơ hội phát triển của một đô thị năng động nhất cả nước.

Một thời đất “vàng” lạc nhịp giữa trung tâm

Nhìn lại hơn một thập kỷ qua, nguyên nhân của tình trạng này bắt nguồn từ cách quản lý và sử dụng đất công chưa hiệu quả. Nhiều khu đất vàng được giao cho doanh nghiệp nhà nước, sau đó liên doanh, cổ phần hóa hoặc chuyển nhượng lòng vòng, dẫn đến sử dụng sai mục đích.

Khu vực thương xá Tax giữa phố đi bộ Nguyễn Huệ bị bỏ trống nhiều năm. Ảnh: Lê Vũ

Khi các dự án không được triển khai đúng tiến độ, những khu đất nằm giữa trung tâm, vốn là nguồn lực quý hiếm, lại trở thành “điểm trống” trong bức tranh đô thị.

Khu đất 8-12 Lê Duẩn là ví dụ điển hình. Nằm tại giao lộ Lê Duẩn - Hai Bà Trưng - Nguyễn Văn Chiêm, khu đất rộng hơn 4.800m² từng được quy hoạch xây khách sạn 5 sao, nhưng suốt hơn 10 năm qua vẫn chỉ là bãi giữ xe được quây tôn. Theo ước tính, việc để hàng loạt khu đất vàng như thế “ngủ yên” khiến thành phố mất hàng trăm tỉ đồng mỗi năm do giá trị cơ hội bị bỏ phí.

Tương tự, khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng có diện tích hơn 6.000m², bốn mặt tiền gồm Hai Bà Trưng - Đông Du - Thi Sách - công trường Mê Linh, từng được giao cho Tổng công ty Cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco).

Giá trị thị trường của khu đất được ước tính xấp xỉ 1,5 tỉ đồng/m², ước tính tổng giá trị gần 10.000 tỉ đồng. Tuy nhiên, sau nhiều vướng mắc pháp lý và thanh tra, dự án vẫn chưa được triển khai, khiến khu đất tiếp tục bỏ trống.

Khu đất tại số 33 Nguyễn Du và 34-36-42 Chu Mạnh Trinh, diện tích gần 6.300 m², cũng từng được giao cho Tổng công ty Lương thực Miền Nam (Vinafood 2) để làm trụ sở và văn phòng cho thuê.

Sau khi bị phát hiện sử dụng không đúng mục đích, thành phố đã thu hồi vào giữa năm 2022. Những khu đất như vậy, nằm giữa lõi trung tâm, phản ánh sự thiếu gắn kết giữa quản lý nhà nước và năng lực đầu tư của doanh nghiệp, khiến nguồn lực công bị “đóng băng” trong thời gian dài.

Một trường hợp khác là “tam giác vàng” Lý Thái Tổ - Hùng Vương - Trần Bình Trọng, có diện tích hơn 9.000m², do một doanh nghiệp nhà nước quản lý. Dù nằm ở cửa ngõ phía Tây trung tâm, khu đất này bị bỏ hoang nhiều năm, chưa được khai thác tương xứng với vị trí.

Câu chuyện này phản ánh rõ thực tế chung của “đất vàng” TPHCM trong giai đoạn lạc nhịp trước đây: tiềm năng rất lớn, nhưng đóng góp thực tế cho kinh tế thành phố rất hạn chế.

Bên cạnh đó, thương xá Tax, biểu tượng thương mại lâu đời của thành phố, cũng rơi vào tình trạng tương tự. Sau khi ngừng hoạt động năm 2014 để xây dựng lại, khu đất này đến nay vẫn bỏ trống, chưa có tiến triển cụ thể. Hình ảnh khu đất ngay trung tâm Nguyễn Huệ - Lê Lợi bị quây tôn nhiều năm là minh chứng rõ ràng cho sự lãng phí không nhỏ của “đất vàng” thành phố.

Chuyển từ lãng phí sang tái khởi động giá trị từ trung tâm

Hiện TPHCM đang rà soát toàn bộ quỹ đất công, đặc biệt là các khu đất có vị trí đắc địa tại khu trung tâm. Nhiều khu đất từng bị bỏ hoang hoặc vướng mắc pháp lý nay đã được đưa vào kế hoạch thu hồi, đấu giá hoặc kêu gọi đầu tư mới.

Mục tiêu của thành phố là khơi thông nguồn lực đất đai, đưa quỹ đất vàng trở lại hoạt động, tạo nguồn thu ổn định cho ngân sách và góp phần chỉnh trang diện mạo đô thị.

Nổi bật trong số này là việc thành phố quyết định thu hồi hai khu đất vàng tại Bến Nhà Rồng - Khánh Hội và số 1 Lý Thái Tổ để xây dựng không gian văn hóa Hồ Chí Minh và công viên.

Riêng với khu đất số 135 Nguyễn Huệ và 39 Lê Lợi (thương xá Tax), UBND TPHCM đã giao Tổng công ty Satra phối hợp với các sở rà soát điều kiện sử dụng. Nếu không đáp ứng quy định, doanh nghiệp này sẽ phải bàn giao lại để thành phố thu hồi và quản lý.

TPHCM đang đẩy nhanh thu hồi nhiều khu "đất vàng" trung tâm, để khai thác hợp lý thay vì bỏ trống. Ảnh: Lê Vũ

Những động thái này thể hiện sự chuyển biến trong tư duy quản lý tài sản công, từ “sở hữu nhưng không sử dụng” sang “khai thác hiệu quả”. Khi những khu đất vàng được “khơi dậy”, giá trị kinh tế không chỉ được khôi phục mà còn củng cố niềm tin của xã hội và nhà đầu tư vào năng lực điều hành của chính quyền thành phố.

Thực tế cho thấy, nếu không được quản lý chặt, nhiều khu đất công có giá trị lớn sẽ bị bỏ hoang suốt nhiều năm. Khi được tái khởi động, các khu đất này không chỉ mang lại nguồn thu mà còn giúp sử dụng đất hiệu quả hơn.

Việc giải quyết dứt điểm các dự án chậm triển khai giúp thành phố thu hồi quỹ đất quý để phục vụ công cộng hoặc phát triển theo quy hoạch. Thành phố cũng hướng tới quản lý minh bạch hơn, đấu giá đất công khai để tránh giao đất chỉ định hay liên doanh hình thức.

Cùng với việc rà soát các khu đất vàng trung tâm, TPHCM cũng đẩy nhanh xử lý hồ sơ xác định giá đất để khai thác hiệu quả quỹ đất công. Đến tháng 10-2025, thành phố đã thông qua hơn 70 hồ sơ, thu về khoảng 52.000 tỉ đồng và dự kiến đạt 86.000 tỉ đồng trong năm nay.

Hiện còn 84 hồ sơ giao đất và chuyển mục đích sử dụng đất giai đoạn 2003-2013 chưa được định giá. Khi được giải quyết, số hồ sơ này có thể giúp bổ sung hàng trăm ngàn chỗ ở mới, tháo gỡ ách tắc kéo dài, tăng nguồn thu và thúc đẩy phát triển đô thị.

Từ những khu đất từng bị bỏ hoang giữa trung tâm đến các dự án đang được tái khởi động, có thể thấy TPHCM đang từng bước khép lại giai đoạn lãng phí và hướng tới một chu kỳ phát triển mới.

Khi những khu đất vàng được hồi sinh, đó không chỉ là sự phục hồi của tài sản công, mà còn là dấu hiệu của một đô thị năng động, minh bạch và bền vững hơn trong hành trình phát triển.

Gia Nghi

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/tphcm-trong-no-luc-go-the-viet-vi-cho-dat-vang-trung-tam/