Chiều 7-8, TAND TP Hải Phòng tiếp tục mở phiên tòa xét xử 22 bị cáo trong vụ án "Buôn lậu", "Đưa, nhận hối lộ", "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi thi hành công vụ" và "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Quốc tế Tài Lộc (Công ty Tài Lộc), Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng Khu vực 2 (viết tắt là Chi cục Hải quan Cảng 2).
Các bị cáo tại phiên tòa
Trong số 22 bị cáo ra tòa, có 14 bị cáo là cựu cán bộ, lãnh đạo Chi cục Hải quan Cảng 2.
Sau thời gian nghị án, Hội đồng xét xử (HĐXX) quyết định trả hồ sơ để điều tra, bổ sung do theo tài liệu điều tra và lời khai tại phiên tòa còn thiếu sót về vai trò của một số bị cáo.
Theo HĐXX, trên cơ sở xét hỏi, tranh luận tại phiên tòa, HĐXX xét thấy tài liệu điều tra thể hiện lời khai của các bị cáo Ngô Quang Tuyên (kế toán Công ty Tài Lộc), Nguyễn Tài Lộc (giám đốc Công ty Tài Lộc), Nguyễn Quang Long (nhân viên thực hiện các thủ tục cho Công ty Tài Lộc) và 1 số bị cáo khác, cho thấy giữa Tuyên và Lộc có sự bàn bạc, thống nhất trong việc điều hành các nhóm Công ty Tài Lộc.
Việc truy tố Tuyên, Long về tội đưa hối lộ mà không xem xét hành vi đồng phạm của Lộc trong việc đưa hối lộ là còn thiếu sót.
Đối với các bị cáo tại Công ty giám định Bảo Linh, theo tài liệu điều tra và tại phiên tòa, Nguyễn Văn Khang (giám đốc) đã chỉ đạo Hoàng Tuấn Sơn (phó giám đốc) và các giám định viên giám định không đúng quy định mà chỉ căn cứ vào tờ khai hải quan có sẵn.
Trước khi ký, Khang đều gọi điện cho các cán bộ kiểm hóa thì mới cấp giám định cho doanh nghiệp. Các bị cáo không được các bị cáo nhóm Công ty Tài Lộc trao đổi cụ thể về số lượng hàng hóa trong container, nguồn gốc hàng hóa, lợi nhuận thế nào, thu lợi ra sao mà chỉ biết tạo thuận lợi để qua được thủ tục hải quan.
Cùng với đó, Công ty Bảo Linh chỉ được nhận 1,2 triệu đồng/1 chứng thư giám định. Mọi giao dịch của Công ty Bảo Linh đều thông qua Long.
HĐXX nhận thấy cần đánh giá, xem xét lại hành vi, ý thức chủ quan của Khang, Sơn để xác định chính xác có phạm tội buôn lậu hay không. Mặt khác, hành vi của các giám định viên cũng phải xem xét.
Đối với nhóm cựu lãnh đạo, cán bộ hải quan Hải Phòng, HĐXX cho biết lời khai của bị cáo Tô Thị Thu Hương (cựu đội phó đội thủ tục) khi nhận tiền từ Tài, Dương (cán bộ đội thủ tục) đều nói đưa lại cho Nguyễn Văn Khiêm, Đỗ Trung Tuyến – 2 đội trưởng trước đó của Hương.
Tuy nhiên, tại hồ sơ điều tra cũng như tại phiên tòa, chỉ có bị cáo Đặng Hoàng Lân – cựu đội trưởng đội thủ tục thừa nhận việc trên, Khiêm, Tuyến đều không thừa nhận.
Hương khai có giai đoạn giảm tiền chi hải quan của doanh nghiệp, đã xin ý kiến của Khiêm, Tuyến.
Do đó, cần xem xét Khiêm, Tuyến có nhận tiền hối lộ từ Hương đưa không. Đồng thời cần xem xét, đánh giá vai trò trách nhiệm của Khiêm, Tuyến với chức trách là đội trưởng để xác định có phải chịu TNHS về nhóm tội phạm về chức vụ hay không.
Đối với nhóm bị cáo là các cựu cán bộ hải quan có vai trò kiểm hóa, kiểm tra các container cho nhóm Công ty Tài Lộc, hồ sơ đều thể hiện các bị cáo đã nhận tiền trực tiếp của Long và được trích lại phần trăm để bỏ qua sai phạm.
Quang cảnh phiên tòa
Điều này có dấu hiệu về tội nhận hối lộ như các cán bộ thủ tục nhận hồ sơ hải quan như Dương và Tài. Việc truy tố tội lợi dụng chức vụ quyền hạn là chưa chính xác.
Đối với 2 bị cáo là Nguyễn Thị Thu Hiền (cựu chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cảng 2), Vũ Ngân Châu (cựu phó chi cục trưởng) đều nhiều lần nhận tiền từ cựu đội trưởng Đặng Hoàng Lân, biết rõ đây là tiền của Công ty Tài Lộc đưa cho để bỏ qua các bước, bỏ qua các sai phạm phát sinh trong quá trình thông quan.
Bị cáo Lân đều khai sau khi nhận tiền từ Hương đều có khai báo đầy đủ trên cơ sở chỉ đạo của bị cáo Hiền, ăn chia theo tỉ lệ nhất định.
HĐXX nhận thấy cần xem xét Hương, Châu có phải chịu trách nhiệm hình sự đồng phạm tội nhận hối lộ hay không.
Vì các lẽ đó, HĐXX quyết định trả hồ sơ vụ án, yêu cầu điều tra bổ sung để làm rõ hành vi, ý thức chủ quan của bị cáo Nguyễn Tài Lộc để xác định bị cáo có đồng phạm tội đưa hối lộ hay không; Làm rõ hành vi, ý thức chủ quan của các bị cáo Nguyễn Văn Khang, Hoàng Tuấn Sơn để xác định chính xác tội danh; Làm rõ hành vi, ý thức chủ quan của các giám định viên của Công ty Bảo Linh để xác định rõ trách nhiệm của những người này; Làm rõ hành vi, ý thức chủ quan, xem xét có hay không hành vi đồng phạm của Nguyễn Văn Khiêm, Đỗ Trung Tuyến (2 cựu đội trưởng đội thủ tục) đối với tội Nhận hối lộ.
Cùng với đó là xem xét Khiêm và Tuyến có thuộc nhóm tội phạm về chức vụ hay không; Xem xét, làm rõ các bị cáo thực hiện nhiệm vụ kiểm hóa trong việc nhận tiền của Nguyễn Quang Long để bỏ qua các bước trong quá trình khai báo, kiểm tra hàng hóa, bỏ qua những sai phạm trong quá trình thông quan có tội nhận hối lộ hay không; Xem xét đánh giá hành vi, ý thức chủ quan của các bị cáo Nguyễn Thị Thu Hiền (Cựu Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cảng 2), Vũ Ngân Châu (Cựu Phó Chi cục trưởng) có phải chịu trách nhiệm hình sự đồng phạm tội nhận hối lộ hay không...
Theo cáo trạng, Ngô Quang Tuyên cùng em vợ là Nguyễn Tài Lộc thành lập và chỉ đạo hoạt động Công ty Tài Lộc và 11 công ty con. Tuyên thống nhất với Lộc chỉ đạo nhân viên khai báo hải quan gian dối về chủng loại, khối lượng, đơn giá không đúng thực tế; làm khống hồ sơ lâm sản xuất khẩu.
Quang cảnh phiên tòa
Từ tháng 1-2021 đến tháng 1-2024, nhóm Công ty Tài Lộc đã khai báo gian dối khối lượng, đơn giá và lập khống bảng kê để thông quan 13.376 container/1.698 tờ khai gỗ ván bóc các loại (keo, bạch đàn, cao su, thông) với tổng giá trị hàng buôn lậu hơn 1.814 tỉ đồng.
Tuyên bị cáo buộc là kẻ chủ mưu, cầm đầu với toàn bộ số lượng hàng buôn lậu của nhóm Công ty Tài Lộc, qua đó thu lợi bất chính từ hành vi buôn lậu hơn 210,6 tỉ đồng. Trong đó, riêng Tuyên hưởng lợi 90% tổng số tiền thu lợi bất chính (189,5 tỉ đồng).
Để được thông quan trái phép, Tuyên thuê Nguyễn Quang Long thực hiện dịch vụ hải quan tại cảng, quyết định và trực tiếp chuyển tiền để Long "chi ngoài" tổng số tiền hơn 8,1 tỉ đồng cho lãnh đạo, cán bộ Chi cục Hải quan Cảng 2.
Với vai trò là Giám đốc Công ty Tài Lộc, Nguyễn Tài Lộc đã trực tiếp chỉ đạo bộ phận chứng từ và khai báo hải quan lập chứng từ gian dối về chủng loại, khối lượng, đơn giá và làm khống hồ sơ.
Lộc bị cáo buộc là đồng phạm với Tuyên về hành vi buôn lậu có tổng giá trị hơn 1.814 tỉ đồng, qua đó hưởng lợi hơn 210 tỉ đồng. Cá nhân Lộc được hưởng 10% lợi nhuận, với số tiền hơn 21 tỉ đồng.
Cáo trạng xác định nhóm bị can là công chức, lãnh đạo Đội thủ tục, Chi cục Hải quan Cảng 2 đã thỏa thuận với đại diện nhóm Công ty Tài Lộc nhận tiền "chi ngoài" tổng số tiền hơn 8,1 tỉ đồng để hỗ trợ thông quan nhanh và bỏ qua sai phạm…
Tr.Đức