Chia sẻ ở talkshow "Suy thận tuổi đôi mươi: Nguy cơ và những cảnh báo" diễn ra ngày 18/12 tại TPHCM, TS.BS.CKII Phạm Văn Hiền – Khoa Thận nhân tạo, Bệnh viện Chợ Rẫy, Ban Thường vụ Hội Lọc máu Việt Nam, BCH Hội Tiết niệu – Thận học TPHCM cho biết, ước tính Việt Nam có hơn 10 triệu người mắc bệnh thận mạn, chiếm khoảng 12,8% dân số trưởng thành.
Hiện Khoa Thận nhân tạo Bệnh viện Chợ Rẫy đang điều trị hàng trăm bệnh nhân chạy thận định kỳ, đồng thời số lượt bệnh nhân chạy thận cấp cứu mỗi ngày rất lớn. Đáng lo ngại, tỷ lệ bệnh nhân dưới 40 tuổi nhập viện vì suy thận mạn giai đoạn cuối đang có xu hướng tăng nhanh trong những năm gần đây.
Thống kê trong 3 tháng đầu năm 2024, trong số khoảng 450 bệnh nhân chạy thận định kỳ có khoảng 15% dưới 35 tuổi.
TS.BS.CKII Phạm Văn Hiền – Khoa Thận nhân tạo, Bệnh viện Chợ Rẫy, Ban Thường vụ Hội Lọc máu Việt Nam, BCH Hội Tiết niệu – Thận học TPHCM.
Theo TS.BS.CKII Phạm Văn Hiền, bệnh thận ở người trẻ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như viêm cầu thận mạn, bệnh thận nguyên phát, đái tháo đường, tăng huyết áp… Ngoài ra còn có các yếu tố khác như tổn thương thận cấp, di truyền, bất thường bẩm sinh, rối loạn chuyển hóa, cùng với thói quen sống bất lợi ở người trẻ. Bên cạnh đó là các yếu tố môi trường, nghề nghiệp và những áp lực do biến đổi khí hậu.
Ở góc độ dinh dưỡng, BS.CKII Bùi Thị Ngọc Yến - giảng viên Bộ môn Nội, Đại học Y Dược TPHCM - cho rằng, nếu như trước đây trẻ em thường đối mặt với suy dinh dưỡng thì hiện nay, việc "bồi bổ" quá mức lại dẫn đến béo phì ở trẻ em và người trẻ.
"Tỷ lệ béo phì gia tăng kéo theo các bệnh lý như tăng huyết áp, đái tháo đường, hội chứng chuyển hóa xuất hiện sớm hơn. Đây đều là những yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến bệnh thận mạn", BS.CKII Bùi Thị Ngọc Yến nhấn mạnh.
Việc thường xuyên sử dụng các loại thực phẩm như trà sữa, bánh tráng trộn, nước tăng lực....làm tăng nguy cơ suy thận.
Bên cạnh đó, lối sống ít vận động và thói quen dùng thức ăn nhanh cũng kéo theo nhiều rối loạn. Việc thường xuyên sử dụng các loại thực phẩm như trà sữa, bánh tráng trộn hay các loại thực phẩm bẩn, thực phẩm không rõ nguồn gốc, thực phẩm có chứa các chất độc hại vô tình làm tăng nguy cơ béo phì, rối loạn chuyển hóa. Đồng thời, có thể nạp vào cơ thể một số chất không có lợi. Gan và thận là hai cơ quan tham gia chuyển hóa và đào thải các chất dư thừa, các chất độc hại. Vì vậy, khi "gánh" lâu dài, gan và thận đều có thể bị ảnh hưởng, làm tăng nguy cơ bệnh thận.
Các chuyên gia cũng cho biết, gần như tuần nào cũng ghi nhận các trường hợp tổn thương thận liên quan đến việc sử dụng sản phẩm giảm cân trôi nổi. Có trường hợp bị suy thận cấp may mắn hồi phục, nhưng cũng không ít trường hợp tiến triển thành bệnh thận mạn, thậm chí đến giai đoạn 4–5, gần như không còn khả năng hồi phục chức năng thận.
Đáng lo ngại, phần lớn các sản phẩm này được mua qua mạng xã hội, sàn thương mại điện tử mà không rõ nguồn gốc, thành phần, tiềm ẩn nguy cơ chứa chất độc hại cho thận.
"Thuốc xổ giảm cân thực chất chỉ gây mất nước tạm thời, khiến cân nặng giảm giả tạo. Khi bù nước, cân nặng sẽ tăng trở lại, trong khi thận đã phải chịu tổn thương", BS.CKII Bùi Thị Ngọc Yến cảnh báo.
Bệnh suy thận đang trẻ hóa.
Ngoài ra, các chuyên gia cũng nhận định thói quen lạm dụng nước tăng lực, cà phê đậm gây áp lực không nhỏ lên thận. Tốt nhất nên uống nước trước khi sử dụng cà phê và nước tăng lực, lượng nước nạp vào cơ thể cần nhiều gấp 3 lần so với lượng caffeine nạp vào cơ thể để tránh bị mất nước dẫn đến hại thận.
TS Phạm Văn Hiền nhấn mạnh, cơ thể có thể mất cân bằng nước và điện giải, ảnh hưởng tới chức năng nhiều cơ quan, đặc biệt là thận khi sử uống rượu bia. Khi tình trạng mất nước lặp đi lặp lại do uống rượu thường xuyên có thể góp phần làm tổn thương thận lâu dài, tăng nguy cơ suy thận hoặc bệnh thận mạn.
Các chuyên gia khuyến cáo, người trẻ cũng nên thận trọng khi bổ sung quá mức các loại viên uống Vitamin C, Collagen mà không uống đủ nước.
TS.BS.CKII Phạm Văn Hiền cho hay, triệu chứng lâm sàng của bệnh thận thường chỉ xuất hiện ở giai đoạn muộn như: Mệt mỏi kéo dài, buồn nôn, nôn; giảm cảm giác thèm ăn; tiểu ít hoặc tiểu nhiều bất thường. Ngoài ra, còn bị khó thở do phù phổi; ngứa da lâu ngày do tích tụ chất thải hoặc rối loạn giấc ngủ, đau ngực do viêm màng ngoài tim.
Các chuyên gia khuyến cáo, khi bắt đầu cảm thấy mệt mỏi rõ rệt, đau ngực, phù, rối loạn tiểu tiện thường bệnh đã ở giai đoạn muộn, thận còn rất ít khả năng thực hiện chức năng lọc.
Để phòng bệnh, hãy chủ động kiểm tra chức năng thận định kỳ, đặc biệt nếu bạn có nguy cơ cao. Việc khám sớm giúp chúng ta phát hiện bệnh thận mạn trước khi biến chứng nặng, giúp bạn giữ chức năng thận lâu hơn.
Nam Thương