Điểm tựa cho học sinh nghèo
Giữa những ngọn núi trập trùng, nơi địa hình hiểm trở và cuộc sống còn nhiều thiếu thốn ở xã Trường Hà, tỉnh Cao Bằng, có những đứa trẻ lớn lên không chỉ nhờ tình thương của gia đình, mà còn nhờ vòng tay chở che của những chiến sĩ biên phòng. Các anh - không chỉ là những người canh giữ biên cương, mà còn là những “cha nuôi” đầy trách nhiệm, lặng lẽ nâng bước các em đến trường, dìu dắt nên người.
Từ năm 2019, Đồn Biên phòng cửa khẩu Sóc Giang bắt đầu nhận nuôi 2 cháu nhỏ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn: Nông Văn Long (sinh năm 2007, xóm Lũng Pươi) và Long Thái Hưng (sinh năm 2010, xóm Hồng Việt). Cả hai đều thiếu vắng cha, nhà nghèo, đường đến trường xa hàng chục cây số, qua những con dốc trơn trượt, quanh co. Gia đình các em đã viết đơn tha thiết xin đồn nuôi dưỡng, hỗ trợ theo chương trình “Con nuôi đồn biên phòng”.
Thiếu tá Lý Quang Duy, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng cửa khẩu Sóc Giang (Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Cao Bằng) chia sẻ với giọng đầy xúc động về cậu con nuôi đặc biệt của đồn - Long Thái Hưng, hiện là học sinh lớp 10C1, Trường THPT Đàm Quang Trung.
Đại tá Lương Tuấn Long, Phó Chính ủy Ban Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Cao Bằng trao kinh phí cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn trong Chương trình "Nâng bước em tới trường - Con nuôi đồn Biên phòng".
Hưng mất cha từ nhỏ, sống cùng mẹ, chị gái và bà ngoại tuổi đã cao. Cuộc sống gia đình vốn đã khó khăn lại càng thêm chật vật. Hiểu được hoàn cảnh của cháu, mẹ em đã gửi gắm hy vọng vào các anh bộ đội biên phòng - những người luôn kề vai sát cánh cùng người dân vùng biên. Từ năm Hưng học lớp 3, Đồn Biên phòng cửa khẩu Sóc Giang đã chính thức nhận nuôi em như một đứa con trong gia đình. “Gần 8 năm gắn bó, chăm sóc, dạy dỗ cháu, chúng tôi thấy cháu ngày càng trưởng thành. Hưng ngoan, sống tình cảm, có ý thức tự giác cao”, Thiếu tá Duy kể lại bằng sự trìu mến.
Long Thái Hưng chia sẻ với niềm vui khó giấu: “Ở đồn, con vui lắm! Các “bố bộ đội” thương con như con ruột, dạy con từ những việc nhỏ nhất như gấp chăn màn, quét sân, dọn dẹp nhà cửa, sinh hoạt như một người lính thực thụ”.
Mỗi ngày đến trường, Hưng không đi một mình. Những bước chân em luôn có sự đồng hành của các chú bộ đội - người thay nhau đưa đón em như một người cha thầm lặng. Khi không có lịch học, Hưng cùng mọi người tăng gia sản xuất, trồng rau, tham gia vệ sinh cảnh quan môi trường như một chiến sĩ của đơn vị. Đặc biệt, buổi tối là lúc Hưng thấy ấm lòng nhất. Trong căn phòng ấm áp của đồn biên phòng, cậu học trò nhỏ lại miệt mài học bài. Với những môn khó như Toán, Lý, Hóa, Tiếng Anh, em được các sĩ quan trẻ - những người vừa tốt nghiệp đại học - tận tình chỉ bảo, từng công thức, từng bài tập.
Tình thương, sự dạy dỗ và những điều tốt đẹp nơi đồn biên phòng đã gieo vào lòng Hưng ước mơ: Trở thành một người lính biên phòng như chính những cha nuôi từng dìu dắt em. “Con sẽ cố gắng học thật giỏi, thi vào Học viện Biên phòng để nối tiếp ước mơ, bảo vệ biên cương, quê hương như các bố”, Hưng khẳng định, tràn đầy quyết tâm.
Năm 2019, khi mới chỉ là cậu học trò lớp 7 với vóc dáng gầy gò, rụt rè, Nông Văn Long được Đồn Biên phòng cửa khẩu Sóc Giang nhận làm con nuôi. Long quê ở Lũng Pươi - một xóm biên giới xa xôi thuộc xã Trường Hà. Con đường từ nhà đến đồn, đến trung tâm xã gập ghềnh gần 20 km đường rừng núi quanh co. Gia đình Long thuộc diện hộ nghèo, lại neo người, nên khi mẹ em viết đơn xin đồn nhận nuôi, mọi người đều đồng ý.
Ở đồn, em được chăm sóc từng bữa ăn, giấc ngủ, được dạy dỗ nếp sống kỷ luật như một người lính. Các "bố nuôi" không chỉ kèm em học bài, mà còn dạy em cách sống tử tế, biết nghĩ cho người khác và có trách nhiệm với bản thân.
Tháng 6/2025, Long thi tốt nghiệp THPT. Với mong muốn sớm tự lập, em xin phép đi học nghề rồi làm công nhân tại một công ty. Đối với những người lính biên phòng đã dõi theo từng bước trưởng thành của em suốt 6 năm qua, đó là một niềm hạnh phúc.
“Nuôi con khôn lớn, đồng hành với con một chặng đường, chúng tôi thấy rất ấm lòng. Khi Long đưa ra kế hoạch đi học nghề, rồi chủ động xin việc làm, chúng tôi cũng yên tâm. Con đã lớn khôn rồi”, một người “bố nuôi” xúc động chia sẻ.
Từ một đứa trẻ nghèo ở vùng biên giới xa xôi, Nông Văn Long đã và đang viết tiếp câu chuyện đời mình - không phải bằng phép màu, mà bằng tình thương và sự chở che lặng thầm của những người lính khoác áo xanh nơi tuyến đầu Tổ quốc.
Không chỉ nuôi con nuôi, Đồn Biên phòng Cửa khẩu Sóc Giang hiện còn hỗ trợ 4 em học sinh theo chương trình “Nâng bước em đến trường”, 14 em học sinh theo dự án “Cán bộ chiến sĩ Quân đội nâng bước em tới trường”. Tiêu chí lựa chọn rất rõ ràng: Các cháu có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, thuộc hộ nghèo và gia đình có ý thức chấp hành tốt pháp luật, tích cực cùng với bộ đội biên phòng bảo vệ đường biên, mốc giới.
"Không chỉ dạy chữ, mà còn dạy cách làm người"
Với nhiều em nhỏ nơi vùng biên giới heo hút, việc được ăn no, mặc ấm và cắp sách đến trường từng là điều xa vời. Nhưng, từ khi trở thành “con nuôi đồn biên phòng”, các em không chỉ có điều kiện học tập mà còn được sống trong vòng tay yêu thương của những người lính mang quân hàm xanh.
Chia sẻ với chúng tôi, em Chu Thị Lan Điệp, học sinh lớp 10A3, Trường THPT Hạ Lang xúc động cho biết: "Nhà con ở xóm Hợp Nhất, xã Hạ Lang. Gia đình thuộc diện hộ nghèo, mẹ mất sớm, bố không có công việc ổn định. Nhà có hai anh em, cuộc sống rất khó khăn. Từ tháng 1/2020, con được các chú bộ đội ở Đồn Biên phòng Quang Long nhận nuôi đỡ đầu".
Theo Lan Điệp, không chỉ hỗ trợ tiền mặt 500.000 đồng mỗi tháng, các cán bộ, chiến sĩ còn thường xuyên đến nhà thăm hỏi, động viên tinh thần và kèm cặp học tập. Bên cạnh đó, các chú bộ đội còn phối hợp với chính quyền địa phương và nhà trường để chăm lo toàn diện cho em. "Vào đầu năm học, các chú đưa con đi mua đầy đủ sách vở, quần áo, đồ dùng học tập và cả các nhu yếu phẩm cần thiết cho sinh hoạt hằng ngày", Lan Điệp kể.
Vì là con gái, lại đang tuổi lớn, nên việc nuôi dưỡng, chăm sóc cũng được các chú ở đồn bàn bạc kỹ lưỡng với gia đình, thống nhất để em tiếp tục sinh sống tại nhà, vừa thuận lợi học tập, vừa đảm bảo đời sống tinh thần, tình cảm. “Con rất biết ơn các chú bộ đội. Nếu không có sự giúp đỡ ấy, con không biết mình có thể tiếp tục đến trường hay không”, Lan Điệp nói nhỏ, ánh mắt rưng rưng.
Cùng hoàn cảnh, em Hoàng Nguyệt Mai, học sinh lớp 9C, Trường THCS Thanh Nhật (Hạ Lang) - cũng là một trong những “con nuôi” của Đồn Biên phòng Quang Long. Mai xúc động chia sẻ: “Nhà con cũng thuộc hộ nghèo, mẹ mất sớm. Từ năm 2020, con được các chú bộ đội nhận nuôi và hỗ trợ hằng tháng để con được tiếp tục đến trường. Nhờ sự giúp đỡ ấy, con mới có cơ hội được học tập như các bạn cùng trang lứa. Con biết ơn các chú bộ đội nhiều lắm. Con sẽ cố gắng học thật giỏi để sau này trở thành người có ích”.
Cán bộ Đồn Biên phòng Quang Long thường xuyên qua nhà hướng dẫn cháu Hoàng Nguyệt Mai học tập.
Không giấu được sự xúc động, Trung tá Nguyễn Ngọc Quân, chính trị viên Đồn Biên phòng Quang Long chia sẻ: “Cuộc sống của bà con ở khu vực giáp biên vẫn còn nhiều khó khăn, thiếu thốn. Chúng tôi luôn mong muốn chương trình “Con nuôi đồn biên phòng” tiếp tục được lan tỏa, để ngày càng có thêm nhiều em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn được chắp cánh ước mơ đến trường. Đây không chỉ là sự giúp đỡ mang tính cá nhân, mà còn là cách để nâng cao dân trí, cải thiện đời sống người dân, và quan trọng hơn là gắn kết nghĩa tình quân dân nơi phên giậu Tổ quốc”.
Theo Trung tá Quân, hiện Đồn Biên phòng Quang Long đang trực tiếp nhận nuôi 2 em nhỏ theo mô hình “Con nuôi đồn biên phòng”, đồng thời hỗ trợ 2 em trong chương trình “Nâng bước em tới trường” và 12 em trong dự án “Cán bộ Quân đội nâng bước em tới trường”.
Không chỉ là mô hình hỗ trợ học tập, “Con nuôi đồn biên phòng” đã trở thành mái nhà thứ hai, chở che biết bao em nhỏ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn nơi vùng biên xa xôi. Từ những xóm nghèo, các em được lựa chọn kỹ lưỡng, đưa về sống tại đồn, được chăm sóc, nuôi dạy như con ruột của lính. Ở nơi tưởng chừng chỉ có kỷ luật và thao trường, nay vang tiếng cười con trẻ, rộn ràng bữa cơm gia đình. Những người lính mang quân hàm xanh giờ đây không chỉ giữ gìn từng tấc đất biên cương, mà còn gói ghém yêu thương trong từng bữa ăn, giấc ngủ, dạy con học chữ, rèn con làm người. Nhiều em lần đầu sống xa nhà, bỡ ngỡ trước môi trường quân ngũ nghiêm ngặt. Nhưng, bằng tình thương, sự kiên trì và gương mẫu, các anh đã giúp các em thay đổi từng ngày - biết tự lập, sống có kỷ luật, trách nhiệm và chan hòa yêu thương.
Không dừng lại ở việc nuôi dạy, người lính còn gieo vào tâm hồn con trẻ lòng yêu nước, tự hào dân tộc và ý thức giữ gìn chủ quyền Tổ quốc - để từ những “mầm xanh” hôm nay, mai này trưởng thành, góp phần dựng xây biên cương giàu đẹp, bình yên.
Các cán bộ, chiến sĩ không chỉ hỗ trợ chi phí, mà còn giúp các cháu bữa trưa, nơi nghỉ, kèm học, dạy kỹ năng sống. Có những ngày trời mưa gió hay mùa đông buốt giá, các chú bộ đội vẫn thay nhau đưa đón các em đến trường, như những người cha thực thụ. Thiếu tá Nông Kiến Tường, chính trị viên Đồn Biên phòng cửa khẩu Sóc Giang cho biết: “Chúng tôi không chỉ mong các cháu học được cái chữ, mà quan trọng là học được cách làm người, trở thành người có ích. Đây là điều mà anh em trong đơn vị luôn tâm niệm”.
Không dừng lại ở việc hỗ trợ vật chất, những người lính biên phòng còn mang đến cho các em tình thân, sự chở che và niềm tin yêu vào cuộc sống - những điều quý giá mà nhiều em nhỏ mồ côi, nghèo khó nơi biên giới chưa từng được cảm nhận trọn vẹn. “Chúng tôi không chỉ mong các em có thêm điều kiện học tập, mà còn mong muốn trở thành người thân, bù đắp những thiếu thốn về tình cảm, giúp các em có thêm niềm tin vào cuộc sống. Mỗi học sinh vượt khó thành công là niềm vui lớn, là động lực để đơn vị tiếp tục lan tỏa những hành động ý nghĩa này”, Thiếu tá Nông Kiến Tường cho hay.
Từ những việc nhỏ nhất - gấp chăn, học bài, sinh hoạt đúng giờ - các em được uốn nắn bằng kỷ luật Quân đội và bằng cả sự yêu thương của những người bố nuôi khoác áo lính. Nhiều em đã trưởng thành, đỗ đại học, có việc làm, và ngày trở về vẫn không quên ghé thăm đồn, mang theo con gà thiến, hũ lạc đỏ, chai rượu quê... như một lời tri ân lặng lẽ mà ấm áp. Những cái ôm, những lời cảm ơn của các em khiến người lính nơi biên giới thấy lòng mình ấm hơn giữa cái rét miền biên viễn.
Chị Lương Thị Hương, mẹ cháu Long Thái Hưng, nghẹn ngào chia sẻ: “Hưng thiếu vắng tình cha từ nhỏ, thiệt thòi đủ đường. Nhưng, từ ngày được các chú bộ đội đón về đồn chăm sóc, cháu như có thêm một gia đình. Các chú lo cho cháu từ bữa ăn, cái áo, quyển vở... đến chuyện học hành, dạy dỗ nề nếp. Cháu đỡ tủi thân, vui vẻ và trưởng thành hơn rất nhiều”.
Nhìn con khôn lớn từng ngày trong vòng tay những người lính biên phòng, chị vừa mừng, vừa xúc động: “Chúng tôi chỉ mong chương trình này tiếp tục được nhân rộng, để còn nhiều đứa trẻ thiệt thòi khác cũng có cơ hội đến trường, được yêu thương, được làm người tử tế như cháu Hưng”. Tương tự, chị Vương Thị Oanh - mẹ của em Nông Văn Long, không giấu được sự xúc động khi nhắc đến những người lính biên phòng đã đồng hành cùng con trai suốt những năm tháng trưởng thành: “Gia đình tôi khó khăn, chẳng thể lo chu toàn cho cháu. May mắn có các chú bộ đội đỡ đần, nuôi dạy Long khôn lớn. Nhìn con ngoan ngoãn, chững chạc như bây giờ, tôi biết ơn các chú nhiều lắm - những người bố nuôi không máu mủ nhưng đầy yêu thương”.
Những hoạt động giàu ý nghĩa ấy tiếp tục khẳng định vai trò của người lính biên phòng trong việc gắn bó với dân, đồng hành cùng giáo dục, vun đắp thế trận lòng dân nơi biên cương. Quãng đường đến lớp của các em có thể còn xa, nhưng nhờ sự đồng hành của những người lính mang trái tim yêu thương, từng bước chân đã trở nên vững vàng hơn.
Lưu Hiệp