Cháy rừng tại bang California, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN
Theo tờ The Guardian ngày 4/9, nghiên cứu nói trên thực chất cho thấy nhiệt độ Trái Đất đang tăng nhanh chưa từng có trong lịch sử, chủ yếu do hoạt động của con người. Tuy nhiên, người dẫn podcast lại nhiều lần trích dẫn biểu đồ trong nghiên cứu để khẳng định “Trái Đất đang giảm nhiệt độ”. Quan điểm này đã được phát sóng trong nhiều tập của chương trình và lan truyền tới hàng triệu khán giả.
Giới khoa học cho rằng đây là một sự bóp méo thông tin nghiêm trọng. Bà Jessica Tierney, chuyên gia khí hậu tại Đại học Arizona và đồng tác giả nghiên cứu, bày tỏ lo ngại: “Cách ông ấy diễn giải hoàn toàn sai. Nghiên cứu chỉ ra rõ ràng rằng sự nóng lên toàn cầu hiện nay đang diễn ra với tốc độ chưa từng thấy. Điều đáng ngại là những phát ngôn sai lệch này lại được phổ biến trên các nền tảng có lượng người theo dõi khổng lồ”.
Nghiên cứu mà bà Tierney tham gia tái hiện quá trình khí hậu Trái Đất trong vòng 485 triệu năm, với hơn 150.000 điểm dữ liệu. Kết quả cho thấy hành tinh từng trải qua nhiều giai đoạn nóng và lạnh khác nhau, nhưng sự tăng nhiệt hiện nay nổi bật bởi diễn ra quá nhanh chỉ trong hơn một thế kỷ. Theo các chuyên gia, mức tăng khoảng 1,2 độ C kể từ thời kỳ công nghiệp hóa đã gây ra những thay đổi đáng kể, từ hiện tượng thời tiết cực đoan cho tới cháy rừng, băng tan và mực nước biển dâng.
Trong khi đó, người dẫn podcast nhiều lần tuyên bố “mọi lo ngại về khí hậu hiện nay là phóng đại” và phủ nhận vai trò của khí thải carbon từ con người. Những phát ngôn này được đưa ra ngay cả khi thảm họa cháy rừng ở Mỹ ngày càng nghiêm trọng, vốn được các nhà khoa học cảnh báo là hệ quả trực tiếp của biến đổi khí hậu.
Ông Rollie Williams, chuyên gia về truyền thông khí hậu và người dẫn kênh Climate Town trên YouTube, cho biết: “Thật đáng kinh ngạc khi một nghiên cứu khoa học bị diễn giải sai hoàn toàn và được truyền đi như một sự thật. Đây là ví dụ điển hình về cách thông tin sai lệch len lỏi vào các kênh truyền thông phổ biến, rồi được hàng triệu người hấp thụ”.
Giới nghiên cứu khí hậu nhấn mạnh, sự nguy hiểm nằm ở chỗ nhiều người Mỹ - đặc biệt là giới trẻ - đang tiếp nhận tin tức từ các podcast và nền tảng trực tuyến thay vì báo chí truyền thống. Một khảo sát cho thấy hơn 1/3 người trưởng thành dưới 30 tuổi tại Mỹ thường xuyên lấy thông tin từ mạng xã hội hoặc podcast. Điều này khiến việc lan truyền thông tin thiếu chính xác trở thành một rủi ro lớn cho nhận thức cộng đồng.
Bà Tierney khẳng định: “Điều cốt lõi của nghiên cứu là tốc độ nóng lên toàn cầu. Ngay cả trong những sự kiện tuyệt chủng hàng loạt trong quá khứ, biến đổi khí hậu vẫn diễn ra chậm hơn hiện nay. Con người đã tiến hóa trong một khí hậu ổn định hơn, và nay chúng ta đang làm nó nóng lên nhanh chóng. Đây là mối nguy thực sự”.
Tranh cãi này một lần nữa nêu vấn đề về trách nhiệm của những nhân vật có tầm ảnh hưởng trên truyền thông trực tuyến, đồng thời nhấn mạnh vai trò của giới khoa học trong việc cung cấp thông tin chính xác tới công chúng.
Hoàng Anh/Báo Tin tức và Dân tộc