Tranh luận chỉ trường y đào tạo bác sĩ: Cần thống nhất chuẩn đầu vào và ra

2 giờ trướcBài gốc

Mới đây tại phiên thảo luận tổ về chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035, Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình đã nêu quan điểm: Sắp tới, Chính phủ sẽ không cho phép các trường đại học không chuyên đào tạo một số lĩnh vực đặc thù, trong đó nhấn mạnh việc đào tạo bác sĩ.

Phát biểu này ngay lập tức thu hút sự quan tâm của dư luận, đặc biệt trong bối cảnh quy mô đào tạo các ngành y đang được mở rộng ở khá nhiều cơ sở đào tạo, cả công và ngoài công lập.

Lễ tổng kết chương trình thực hành tại bệnh viện đa khoa gắn với trạm y tế cho các bác sĩ mới ra trường. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Cấp bách siết chặt tiêu chuẩn đào tạo

Trao đổi với PLO về vấn đề trên, PGS.TS.BS Đỗ Văn Dũng, Nguyên Phó hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược TP.HCM, cho rằng để đảm bảo chất lượng đầu ra của nhân lực y tế, đồng thời ngăn chặn tình trạng lạm phát bằng cấp ở các ngành bác sĩ, dược sĩ, điều dưỡng,.. thì việc quy định và áp dụng các tiêu chuẩn chặt chẽ đối với các cơ sở đào tạo y khoa là hoàn toàn cần thiết và cấp bách.

Theo BS Dũng, khái niệm "trường chuyên" cần được hiểu là cơ sở đào tạo đáp ứng nghiêm ngặt các tiêu chí về chất lượng. Các tiêu chí này bao gồm cơ sở vật chất (giảng đường, phòng học, phòng thí nghiệm, trang thiết bị, thư viện), cơ sở thực hành lâm sàng (đơn vị thực hành kỹ năng, phòng khám, bệnh viện), chương trình đào tạo, số lượng và trình độ chuyên môn của đội ngũ giảng viên, hệ thống quản lý đào tạo và chính sách hỗ trợ người học.

PGS.TS.BS Đỗ Văn Dũng, Nguyên Phó hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược TP.HCM. Ảnh: NVCC

Việc đánh giá đạt tiêu chuẩn chất lượng còn phải dựa trên các chỉ số đầu ra cụ thể như tỉ lệ sinh viên tốt nghiệp được cấp chứng chỉ hành nghề (trong điều kiện quy trình xét duyệt chứng chỉ hành nghề được kiểm soát chặt chẽ).

“Cần tránh quan niệm rằng ‘trường chuyên’ mặc định là trường có danh tiếng lâu đời hoặc trường chuyên là trường thuộc đại học, trường đại học chỉ đào tạo về lĩnh vực sức khỏe. Tiêu chí quyết định phải là khả năng đáp ứng các chuẩn mực chất lượng đã đề ra” - BS Dũng nhấn mạnh.

3 yếu tố chính quyết định năng lực nghề y

ThS.BS.CKII Cao Hoài Tuấn Anh, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM), nhận định chủ trương siết chặt tiêu chuẩn đào tạo y khoa là một chủ trương đúng đắn và cần thiết. Ngành y là lĩnh vực đặc thù, liên quan trực tiếp đến tính mạng con người, do đó đào tạo bác sĩ phải được thực hiện tại các trường có đủ năng lực, đủ giảng viên lâm sàng và đủ chuẩn kiểm định.

“Chủ trương siết chặt tiêu chuẩn đào tạo y khoa không phải là gây khó khăn, mà là nâng cao chuẩn chất lượng. Tôi hoàn toàn đồng tình với định hướng này, vì về lâu dài nó giúp củng cố niềm tin xã hội đối với đội ngũ y bác sĩ” – BS Tuấn Anh nói.

Người bệnh khám chữa bệnh tại Bệnh viện Nhân dân 115. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Theo BS này, nhân viên y tế xuất phát điểm từ trường chuyên hay không chuyên không quyết định hoàn toàn năng lực của một bác sĩ. Trong nghề y, năng lực phụ thuộc vào 3 yếu tố chính.

Thứ nhất là chất lượng đào tạo lý thuyết, lâm sàng và môi trường thực hành. Dù học trường nào, nếu được huấn luyện bài bản, tiếp xúc ca bệnh đa dạng, có thầy giỏi hướng dẫn thì năng lực lâm sàng sẽ phát triển tốt.

Thứ hai là tinh thần tự học và sự kiên trì của mỗi cá nhân. Nghề y đòi hỏi học suốt đời. Sự nỗ lực cá nhân, thái độ nghề nghiệp và trách nhiệm với người bệnh quyết định rất lớn đến chất lượng hành nghề.

Cuối cùng là nền tảng đạo đức và kỹ năng làm việc nhóm. Các kỹ năng mềm, giao tiếp, ứng xử trong các tình huống khẩn cấp đều rất quan trọng. Vì vậy, không thể đánh giá đơn giản rằng tốt nghiệp trường chuyên thì giỏi hơn. Quan trọng nhất là quá trình rèn luyện thực tế và sự trưởng thành nghề nghiệp khi làm việc tại bệnh viện.

ThS.BS.CKII Cao Hoài Tuấn Anh, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhân dân 115. Ảnh: NVCC

“Tôi cho rằng muốn nâng cao chất lượng nhân lực y tế thì đào tạo phải được thực hiện xuyên suốt – liên tục – gắn với thực tiễn” – BS Tuấn Anh nói.

Theo đó, BS này đề xuất cần tăng cường đào tạo thực hành tại bệnh viện. Học viên cần được tiếp xúc quy trình thật, ca bệnh thật. Bệnh viện phối hợp với các trường để chuẩn hóa chương trình thực tập, có hướng dẫn viên lâm sàng theo sát.

Ngoài ra cần chuẩn hóa kỹ năng nghề nghiệp theo năng lực, không chỉ dạy lý thuyết mà phải lượng hóa kỹ năng thực hành, giao tiếp, ra quyết định lâm sàng. Nhân viên chỉ được làm độc lập khi đạt chuẩn năng lực.

Cạnh đó, cần đào tạo liên tục cho đội ngũ đang làm việc. Y học thay đổi từng ngày, do đó các khóa đào tạo CME, mô phỏng, cập nhật phác đồ cần được duy trì thường xuyên.

Đặc biệt là đẩy mạnh đào tạo nhân lực chất lượng cao, như cử cán bộ đi học chuyên sâu trong nước hoặc quốc tế, hợp tác đào tạo với các bệnh viện tuyến cuối nhằm khai thác tối đa việc chuyển giao các kỹ thuật chuyên môn sâu giữa các bệnh viện với nhau.

Bệnh nhân khám chữa bệnh tại Bệnh viện Thống Nhất. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Cần thống nhất toàn quốc về chuẩn đầu vào và ra

PGS.TS.BS Lê Đình Thanh, Giám đốc Bệnh viện Thống Nhất (TP.HCM), cho biết hiện nay Bệnh viện Thống Nhất đã xây dựng vị trí việc làm theo đúng định hướng phát triển bệnh viện theo chỉ đạo của Bộ Y tế. Chuẩn đầu vào của bác sĩ, dược sĩ là sau đại học (bác sĩ chuyên khoa cấp I, bác sĩ chuyên khoa cấp II, thạc sĩ, tiến sĩ, bác sĩ nội trú); chỉ một số rất ít tuyển từ nhóm tốt nghiệp đại học loại giỏi để tiếp tục đào tạo chuyên sâu.

Đối với điều dưỡng, bệnh viện tuyển các nhân sự tốt nghiệp cao đẳng điều dưỡng và đại học điều dưỡng. Tất cả đều phải qua hội đồng tuyển dụng với tiêu chí rõ ràng. Sau đó, nhân sự phải trải qua giai đoạn học việc và thử việc theo quy định nhằm lựa chọn được nguồn nhân lực chất lượng.

PGS.TS.BS Lê Đình Thanh, Giám đốc Bệnh viện Thống Nhất. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Theo BS Thanh, để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cho y tế cần xây dựng chuẩn đầu vào và đầu ra thống nhất trong toàn quốc một cách nghiêm túc và chất lượng. Đặc biệt có kiểm tra sát hạch độc lập công khai, minh bạch, rõ ràng.

“Tôi nghĩ các trường đào tạo ngành khoa học sức khỏe nên có tiêu chuẩn rõ ràng về cơ sở vật chất, trang thiết bị giảng dạy, đội ngũ giảng viên đạt chuẩn, cùng hệ thống bệnh viện thực hành đầy đủ các chuyên ngành đào tạo, và cần được kiểm định bởi đơn vị kiểm định độc lập. Sinh viên ra trường phải đạt chuẩn đầu ra thông qua kỳ thi sát hạch độc lập” – BS Thanh nhấn mạnh.

Chất lượng đào tạo quan trọng hơn số lượng

Ở góc độ đào tạo, nguyên lãnh đạo một cơ sở đào tạo y khoa tại TP.HCM cho rằng ông rất ủng hộ chủ trương không cho các trường đại học không chuyên đào tạo bác sĩ và một số lĩnh vực đặc thù trong khối sức khỏe.

Bởi lẽ với các ngành đào tạo đặc thù như y khoa, việc bảo đảm chất lượng không chỉ nằm ở khâu đầu vào mà phải xuyên suốt toàn bộ quá trình, từ tuyển sinh, đào tạo, tốt nghiệp cho tới đào tạo liên tục và sau đại học.

“Chủ trương siết lại việc đào tạo bác sĩ là rất cần thiết, nhất là với các cơ sở không chuyên, bởi đây là lĩnh vực gắn trực tiếp với tính mạng, sức khỏe người dân, đòi hỏi chuẩn mực cao về chuyên môn và đạo đức” – vị này nhấn mạnh.

Ông cho rằng thực tế cho thấy có tình trạng mở rộng ồ ạt ngành sức khỏe ở nhiều cơ sở với mức điểm đầu vào thấp, quy trình đào tạo thiếu bài bản, nhưng khi tốt nghiệp lại được xếp loại rất cao, trong khi năng lực thực tế không tương xứng. Theo ông, điều này tiềm ẩn rủi ro đối với người bệnh và hệ thống y tế.

Nguyên lãnh đạo này nhận định, việc Bộ GD&ĐT thời gian qua đưa ra ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào là cần thiết nhưng chưa đủ. Đầu vào chỉ là một yếu tố, bởi giữa các cơ sở đào tạo y khoa hiện nay vẫn tồn tại khoảng cách rất lớn về điều kiện đào tạo, đặc biệt là đội ngũ giảng viên và hệ thống cơ sở thực hành tại bệnh viện.

Theo ông, lĩnh vực y khoa đòi hỏi sự cân bằng giữa lý thuyết và thực hành. Việc học lý thuyết có thể hỗ trợ bằng công nghệ, mô phỏng hay học liệu trực tuyến, nhưng kỹ năng khám chữa bệnh chỉ có thể hình thành thông qua đào tạo trực tiếp và thực hành lâm sàng nghiêm túc. Nếu thiếu yếu tố này, người học khó có thể đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp khi ra trường.

Từ thực tế đó, ông cho rằng thà đào tạo số lượng ít nhưng bảo đảm chất lượng còn hơn đào tạo ồ ạt với chất lượng không đồng đều. Bản thân ông, trên cương vị cá nhân và với trải nghiệm thực tế khi đi khám, chữa bệnh, cũng luôn đặt yếu tố chất lượng và năng lực bác sĩ lên hàng đầu.

PHẠM ANH ghi

THẢO PHƯƠNG

Nguồn PLO : https://plo.vn/tranh-luan-chi-truong-y-dao-tao-bac-si-can-thong-nhat-chuan-dau-vao-va-ra-post883749.html