Tranh luận về định hướng mới trong đào tạo cử nhân luật

7 giờ trướcBài gốc

Ngày 25-11, Quốc hội thảo luận tổ về chủ trương đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035. Tại buổi thảo luận, Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình đã nêu một số vấn đề còn tồn tại trong hoạt động giáo dục ĐH, trong đó có việc đào tạo cử nhân luật.

“Hiện nay, Việt Nam có hơn 90 khoa luật tại các trường không chuyên, tới đây không cho phép các trường không chuyên đào tạo cử nhân luật, chỉ cho phép dạy luật như một môn phối hợp” - ông Bình nói.

Sinh viên Trường ĐH Luật TP.HCM trong một buổi học. Ảnh: PHẠM ANH

Phát biểu này thu hút sự quan tâm của dư luận, đặc biệt trong bối cảnh quy mô đào tạo ngành luật tại nhiều trường hiện nay đang rất lớn. Để rộng đường dư luận, báo Pháp Luật TP.HCM ghi nhận ý kiến của các cơ sở đào tạo, chuyên gia đang hoạt động trong ngành luật:

TS LÊ TRƯỜNG SƠN, Hiệu trưởng Trường ĐH Luật TP.HCM:

Cần chuẩn hóa hoạt động đào tạo luật

Chúng tôi đồng tình với định hướng của Chính phủ về việc chuẩn hóa hoạt động đào tạo luật. Mỗi cơ sở đào tạo đều có thế mạnh và đóng góp riêng.

Là một cơ sở đào tạo trọng điểm về pháp luật, Trường ĐH Luật TP.HCM luôn nỗ lực làm tốt phần việc của mình, tiếp tục giữ vững và không ngừng nâng cao chất lượng và uy tín đã được xã hội tin tưởng. Chúng tôi tin rằng việc thống nhất về chuẩn mực đào tạo sẽ góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực pháp lý chung của cả nước và nhà trường sẵn sàng đóng góp vào tiến trình đó.

***

Luật sư NGUYỄN CHÍ THIỆN, Đoàn Luật sư TP.HCM:

Bước đi cần thiết và đúng đắn

Tôi ủng hộ việc không cho phép các trường ĐH không chuyên đào tạo cử nhân luật mà chỉ được dạy luật như một môn phối hợp.

Giáo dục là một trong những trụ cột quan trọng để thúc đẩy sự phát triển bền vững. Thế nhưng có không ít trường vốn không có chuyên môn ở lĩnh vực nhất định vẫn cố gắng mở ngành đào tạo tương ứng, chạy vạy tìm giảng viên ở nhiều nơi để “lấp chỗ trống”, bất chấp năng lực đào tạo thực chất. Đáng lo ngại hơn, nhiều cơ sở giáo dục gia tăng hình thức đào tạo từ xa cho các ngành hết sức đặc thù, trong khi điều kiện học tập sơ sài, tiêu chuẩn đầu ra lỏng lẻo.

Trong bối cảnh đó, việc đào tạo ngành luật - một ngành có tính đặc thù, yêu cầu tính chính xác, chuyên môn và tính hệ thống rất cao, lại càng không thể bị xem nhẹ. Cũng như ngành y, đây không phải lĩnh vực mà một người chỉ học qua loa, hay học ở một cơ sở không đủ chuyên môn, rồi bước ra hành nghề được. Sai sót trong pháp lý cũng có thể gây ra những thiệt hại nghiêm trọng không kém gì sai sót trong y khoa.

Do đó, việc chỉ các trường ĐH chuyên ngành luật mới được đào tạo và cấp bằng cử nhân luật là một bước đi cần thiết và đúng đắn, là tín hiệu tích cực trong quá trình cải cách nền giáo dục. Chủ trương này không chỉ trả lại giá trị thực cho tấm bằng cử nhân luật mà còn giúp nâng cao chất lượng đào tạo, tạo dựng nền tảng nhân lực pháp lý vững mạnh cho tương lai.

Chủ trương siết đào tạo các ngành đặc thù như y, luật là phù hợp nhưng vấn đề quan trọng là triển khai thế nào để không gây xáo trộn.

***

ThS PHẠM THÁI SƠN, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông, Trường ĐH Công Thương TP.HCM:

Hướng khả thi nhất là siết bằng chất lượng

Chủ trương siết đào tạo các ngành đặc thù như y, luật là phù hợp nhưng vấn đề quan trọng là triển khai thế nào để không gây xáo trộn.

Hiện nay quy mô đào tạo ngành luật rất lớn. Riêng Trường ĐH Công Thương TP.HCM có khoa Luật từ năm 2021, đào tạo luật kinh tế, đến năm 2024 mới mở thêm ngành luật. Nhu cầu người học rất cao, chỉ tiêu hạn chế nên điểm trúng tuyển luôn cao. Khoa Luật hiện có 19 nhân sự, trong đó 1 phó giáo sư, 7 tiến sĩ, 11 thạc sĩ, đáp ứng yêu cầu đào tạo.

Tôi cho rằng hướng khả thi nhất là siết bằng chất lượng. Trong đó có thể áp dụng hai bước: Không cho mở mới nhưng ngành nào đã đào tạo thì tiếp tục trong khuôn khổ chuẩn mới; đồng thời ban hành các điều kiện đào tạo khắt khe hơn, ai không đạt thì buộc cải thiện hoặc bị đình chỉ tuyển sinh theo quy trình kiểm định.

***

PGS-TS BÙI ANH THỦY, Trưởng khoa Luật Trường ĐH Văn Lang:

Cần đánh giá bằng kết quả đào tạo

Tôi cho rằng việc quyết định cơ sở nào được tiếp tục đào tạo luật cần được đặt trên nền tảng tổng kết, đánh giá một cách hệ thống, lâu dài, ít nhất trong vòng 10 năm, về toàn bộ hoạt động tuyển sinh, đào tạo và cung ứng nhân lực luật của các cơ sở đào tạo trên cả nước.

Hiện nay cả nước rất nhiều cơ sở tham gia đào tạo luật, bao gồm trường chuyên, trường có khoa luật và cả những nơi chỉ có bộ môn. Trong khi đó, số trường chuyên về luật chỉ tập trung ở Hà Nội, TP.HCM và Huế, cùng một số mô hình kết hợp như luật - kinh tế. Nếu chỉ căn cứ vào tên gọi “trường luật” hay “khoa luật” để phân loại quyền đào tạo thì là thiếu cơ sở, bởi chất lượng không nằm ở danh xưng mà ở thực tế đào tạo. Thực tế, nhiều cơ sở có khoa luật hiện nay đã đào tạo bậc thạc sĩ, tiến sĩ và có chương trình được kiểm định đạt chuẩn rất tốt.

Bộ GD&ĐT đã ban hành nhiều tiêu chuẩn và chuẩn chương trình đào tạo luật, đây mới phải là căn cứ để các cơ sở đào tạo tự rà soát năng lực và chất lượng. Giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo cần đặt trên nền tảng khoa học, minh bạch, đảm bảo tính công bằng và cạnh tranh lành mạnh giữa các cơ sở giáo dục ĐH.

***

ThS NGUYỄN ĐỨC HIẾU, ĐH Quốc tế, ĐH Quốc gia TP.HCM:

Nâng chuẩn mới là giải pháp bền vững

Tôi cho rằng giải pháp để vừa nâng cao chất lượng đào tạo luật, vừa loại bỏ các cơ sở đào tạo yếu kém là nâng cao các tiêu chuẩn đào tạo, tạo cơ chế “loại bỏ tự nhiên”.

Thực tế cho thấy vấn đề cốt lõi không nằm ở việc trường chuyên hay không chuyên, mà ở chất lượng đào tạo thực chất. Giải pháp hợp lý và bền vững hơn là thiết lập hệ thống tiêu chuẩn đào tạo luật học nghiêm ngặt, buộc tất cả cơ sở phải đáp ứng về chất lượng hoặc tự giảm quy mô.

Đầu tiên, cần quy định điểm sàn đầu vào cho ngành luật ở mức cao, tương đương với nhiều ngành quan trọng khác. Thứ hai, chuẩn đầu ra phải được kiểm soát chặt chẽ thông qua các đợt đánh giá riêng và độc lập. Đối với tiêu chuẩn các cơ sở đào tạo, mỗi khoa luật phải có tối thiểu 50% giảng viên cơ hữu với học vị từ tiến sĩ trở lên, hoặc kinh nghiệm thực tiễn từ 10 năm trở lên tại các cơ quan tư pháp. Đồng thời, trong trường phải cơ sở vật chất phù hợp như có thư viện pháp luật chuyên ngành, phòng mô phỏng phiên tòa.

Như vậy, các trường không đáp ứng được tiêu chuẩn sẽ tự động bị đào thải, trong khi những chương trình chất lượng cao - dù ở trường chuyên hay không chuyên - vẫn được duy trì và phát triển, tạo ra môi trường đào tạo luật học đa dạng nhưng đảm bảo chất lượng cho xã hội.

TS - luật sư NGUYỄN THỊ KIM VINH, nguyên thẩm phán TAND Tối cao:

Không nên hiểu máy móc về trường chuyên, không chuyên

Theo tôi, luật là một ngành mang tính xã hội cao, bởi Nhà nước ta quản lý xã hội bằng pháp luật, mọi quan hệ xã hội được điều chỉnh bằng pháp luật nên nhu cầu đào tạo kiến thức pháp luật không chỉ là nhu cầu cá nhân mà là nhu cầu xã hội hóa toàn cầu.

Chúng ta phải hiểu cho đúng thế nào là chuyên và không chuyên. Không thể hiểu máy móc ĐH chuyên tức là chỉ dạy một ngành luật duy nhất, mà cần hiểu một trường ĐH đào tạo cử nhân luật là nhằm trang bị cho sinh viên hệ thống kiến thức pháp lý nền tảng và chuyên sâu, cùng các kỹ năng nghề nghiệp cần thiết để làm việc trong lĩnh vực pháp luật.

Cho nên bất cứ trường ĐH nào đảm bảo đủ chuẩn đào tạo ngành luật về thời lượng chương trình giảng dạy, đội ngũ giảng viên (giáo sư, tiến sĩ…) theo tiêu chuẩn quốc gia có tính hội nhập quốc tế thì đủ điều kiện để đào tạo cử nhân luật. Vì trong thực tế cho thấy các trường ĐH đào tạo đủ các ngành như ĐH Huế, ĐH Quốc gia, ĐH Tôn Đức Thắng, ĐH Kinh tế… đều đạt chuẩn quốc gia và quốc tế, trong đó có đào tạo về luật.•

Năm 2026 là năm đầu tiên quy định điểm sàn nhóm ngành luật

Theo quyết định ban hành kế hoạch triển khai công tác tuyển sinh ĐH, tuyển sinh CĐ năm 2026 của Bộ GD&ĐT, từ năm 2026, Bộ GD&ĐT sẽ chính thức đưa ra quy định công bố ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào (điểm sàn) đối với ngành pháp luật, cùng với hai nhóm ngành đặc thù khác là đào tạo giáo viên, lĩnh vực sức khỏe.

Điểm sàn này được xây dựng trên cơ sở kết quả thi tốt nghiệp THPT và các phương thức đánh giá phù hợp thực tế. Thời điểm bộ công bố mức điểm sàn/ngưỡng cho các nhóm ngành này dự kiến trước ngày 8-7-2026.

Việc xác định ngưỡng đầu vào nhằm nâng cao tính đồng nhất và chuẩn hóa chất lượng tuyển sinh giữa các cơ sở đào tạo.

PHẠM ANH - YẾN CHÂU - SONG MAI

Nguồn PLO : https://plo.vn/tranh-luan-ve-dinh-huong-moi-trong-dao-tao-cu-nhan-luat-post883609.html