Tranh sơn mài kỷ lục
Tác phẩm Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập được ghi nhận là "Bức tranh sơn mài liền khối lớn nhất". Tác phẩm được trưng bày tại Bảo tàng Hồ Chí Minh trong dịp A80.
Đại diện Kỷ lục Guinness Thế giới cho biết kỷ lục này xác lập dựa trên quá trình đo đạc chính xác của các chuyên gia độc lập, qua đó xác nhận tổng diện tích bức tranh là 2,4x7,2 m. Kết quả cho thấy đây là bức tranh sơn mài lớn nhất từng thực hiện.
Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính và các đại biểu dự lễ đón kỷ lục Guinnes thế giới tại Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Nhà phê bình mỹ thuật Mai Thị Ngọc Oanh - Phó Chủ tịch thường trực Hội Mỹ thuật Việt Nam cho rằng trong dòng chảy văn hóa dân tộc, mỹ thuật Việt Nam luôn là “tấm gương phản chiếu tâm hồn và khát vọng của con người Việt Nam”.
Sơn mài là chất liệu đặc trưng, kết tinh của sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và trí tuệ Việt. Việc ghi nhận kỷ lục không chỉ là vinh danh về kích thước, mà còn khẳng định sức sáng tạo, bản lĩnh và tinh thần dám vượt qua giới hạn của nghệ sĩ Việt.
Họa sĩ Chu Nhật Quang đón nhận kỷ lục Guinness thế giới.
“Chúng ta đã có những danh họa sơn mài được quốc tế biết đến, nhưng đây là lần đầu một tác phẩm sơn mài của Việt Nam được công nhận Kỷ lục Guinness thế giới, cũng là lần đầu kỷ lục Guinness thế giới xác lập kỷ lục về tranh sơn mài", nhà phê bình mỹ thuật Mai Thị Ngọc Oanh nói.
Giấc mơ táo bạo thành hiện thực
Họa sĩ trẻ Chu Nhật Quang khiến nhiều người làm nghề và công chúng kinh ngạc. Anh liên tiếp ra mắt những tác phẩm sơn mài khổ lớn trong hai triển lãm liên tiếp - Dấu thiêng, Mùa xuân Độc lập. Một bức tranh sơn mài đòi hỏi nghệ sĩ đã phải đi qua một hành trình dài. Với những tác phẩm liền khối khổ lớn, Chu Nhật Quang đã ghi dấu hành trình như một giấc mơ.
Nghệ nhân Trần Văn Giả có hơn 40 năm làm nghề sơn mài truyền thống ở làng Duyên Thái (Thường Tín, Hà Nội) cho biết tấm vóc - phần nền để vẽ tranh sơn mài - không thể mua sẵn, mà phải được chế tác hoàn toàn thủ công qua hàng chục công đoạn công phu.
“Từ khâu chọn gỗ, phủ sơn ta, trộn mùn cưa và đất thó để chống mối mọt, đến việc mài phẳng, phơi khô rồi phủ sơn nhiều lần… diễn ra trong nhiều tuần, thậm chí vài tháng, cho đến khi bề mặt vóc đủ bền, đủ mịn để nhận lớp sơn đầu tiên. Nếu chỉ với tranh khổ nhỏ, công việc ấy đã vô cùng tỉ mỉ, thì với tranh sơn mài khổ lớn, liền tấm, mọi giới hạn về kỹ thuật, vật liệu và sức người đều bị đẩy lên đến cực điểm”, ông nói.
Tác phẩm sơn mài được ghi danh kỷ lục thế giới.
Sau nhiều năm trăn trở, họa sĩ Nguyễn Thanh Tùng - anh rể họa sĩ Chu Nhật Quang, người truyền cảm hứng nghệ thuật cho họa sĩ trẻ - đã ấp ủ một giấc mơ táo bạo. Anh mong tạo nên những bức sơn mài khổ đặc biệt lớn, liền tấm để kể lại những câu chuyện lịch sử và khắc họa hình tượng vị lãnh tụ - Chủ tịch Hồ Chí Minh.
“Khi anh Tùng gợi ý thực hiện dự án tranh sơn mài khổ lớn trên một tấm liền, tôi thực sự phấn khích. Bởi hầu hết tranh khổ lớn trước đây đều phải ghép từ nhiều tấm nhỏ. Làm trên một tấm duy nhất, mọi đường nét, ý đồ nghệ thuật sẽ liền mạch, xuyên suốt và trọn vẹn hơn”, Chu Nhật Quang nói.
Tác phẩm được trưng bày tại Bảo tàng Hồ Chí Minh.
Họa sĩ Nguyễn Thanh Tùng đi khắp nơi mày mò, từ cánh máy bay gỗ ở Mỹ cho đến những con tàu gỗ vùng biển Việt Nam, những làng nghề làm trống Nam Định. Yêu cầu then chốt là gỗ có thể kết nối, bền chặt, chịu đựng phong ba, nhằm tạo ra hệ khung xương đặc biệt cho tấm vóc khổ lớn.
“Toàn bộ cấu trúc được chế tạo từ vật liệu tái chế, vừa đảm bảo độ bền, vừa thân thiện môi trường”, họa sĩ Thanh Tùng nói. Họ tạo nên một tấm vóc đa lớp dày đến 10 cm, hoạt động như một cơ thể “sống”, có khả năng giãn nở tự nhiên, chịu đựng tốt trước biến động khí hậu mà vẫn giữ được độ phẳng và bền màu theo thời gian.
Dịp này, Hội Mỹ thuật Việt Nam trao kỷ niệm chương cho họa sĩ trẻ Chu Nhật Quang.
“Năm 1978 khi còn là cậu bé 10 tuổi, mỗi tuần tôi được cha mẹ đưa đến Cung Văn hóa Thiếu nhi học vẽ. Trên đường đi, hình ảnh Bác Hồ hiền từ trên hai tấm pano khổng lồ in sâu vào tâm trí tôi. Tôi thấy Bác bế em bé, thấy Bác vẫy tay chào. Cứ vài tháng người ta phải vẽ lại vì mưa nắng. Tôi hỏi cha: ‘Sao phải vẽ lại nhiều lần thế? Cha nói: Vì sơn phai theo nắng mưa. Từ đó, tôi tự hứa sau này, sẽ vẽ Bác thật lớn, thật đẹp, và không bao giờ phải vẽ lại”, anh Tùng nói.
Không trực tiếp thực hiện giấc mơ vẽ tác phẩm ấy, anh truyền cảm hứng cho Chu Nhật Quang bởi thấy ở cậu ấy niềm say mê và nghị lực như giấc mơ đẹp từ thuở lên 10. Sau quá trình du học tại Mỹ, Chu Nhật Quang trở về bắt tay vẽ tranh sơn mài sau quãng thời gian dài ấp ủ ý tưởng, nghiên cứu kỹ thuật và tìm hiểu tư liệu lịch sử.
Và hành trình ấy chưa dừng lại. Họ tiếp tục ấp ủ những dự án vẽ tác phẩm sơn mài khổ lớn từ đề tài lịch sử hào hùng của dân tộc.
Nguyên Khánh