Tiếp tục chương trình làm việc, sáng 23/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.
Các Ủy viên Bộ Chính trị: Chủ tịch nước Lương Cường, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự; Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì phiên họp.
Chủ tịch nước Lương Cường tham dự phiên thảo luận. Ảnh: Quochoi.vn
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự phiên thảo luận sáng 23/6. Ảnh: Quochoi.vn
Bổ sung trách nhiệm của ngườikiến nghị sửa đổi, bổ sung văn bản pháp luật
Góp ý vào dự thảo Nghị quyết, đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình (Đoàn tỉnh Trà Vinh) cho rằng, tên gọi của dự thảo là Nghị quyết mang tính mô tả chung chung, thiếu tính quy phạm và không xác định rõ tính chất đặc thù của Nghị quyết.
Việc không nêu rõ tính tạm thời, không xác định ranh giới giữa Nghị quyết này và các công cụ lập pháp thông thường dễ dẫn đến sự hiểu nhầm, thậm chí áp dụng kéo dài, trái với tinh thần quản lý pháp luật chuẩn mực.
Đại biểu đề xuất điều chỉnh tên gọi của dự thảo Nghị quyết theo hướng: “Nghị quyết về cơ chế tạm thời xử lý vướng mắc trong quy định pháp luật”.
Đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình (Đoàn tỉnh Trà Vinh). Ảnh: Quochoi.vn
"Tên gọi này đảm bảo đầy đủ các yếu tố bản chất: cơ chế - tạm thời - xử lý - vướng mắc - pháp luật. Đây là phương án thể hiện rõ nhất tính chuyển tiếp và linh hoạt của nghị quyết, phù hợp với cả nội dung và thời hiệu áp dụng văn bản", đại biểu Thạch Phước Bình phân tích.
Ngoài ra, đại biểu tỉnh Trà Vinh cũng cho biết, dự thảo Nghị quyết đã giao trách nhiệm rõ ràng cho các bộ, ngành, địa phương trong việc rà soát, đề xuất phương án xử lý các khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật. Tuy nhiên, dự thảo chưa có quy định cụ thể về trách nhiệm pháp lý hoặc hành chính nếu các cơ quan này không thực hiện, thực hiện chậm trễ hoặc chỉ thực hiện mang tính hình thức. Điều này dễ dẫn đến tình trạng “trên nóng - dưới lạnh”, ảnh hưởng đến hiệu quả triển khai nghị quyết.
Quang cảnh phiên thảo luận sáng 23/6. Ảnh: Quochoi.vn
Do đó, cần bổ sung quy định về chế tài, đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của người đứng đầu bộ, ngành, địa phương gắn với việc thực hiện nghĩa vụ rà soát, kiến nghị sửa đổi, bổ sung văn bản pháp luật. Kết quả thực hiện có thể được đưa vào tiêu chí xếp loại công chức, công vụ, thi đua, khen thưởng.
Bên cạnh đó, đại biểu Thạch Phước Bình cũng đề xuất bổ sung quy định yêu cầu Bộ Tư pháp hoặc Văn phòng Chính phủ công bố định kỳ danh mục văn bản đang có vướng mắc, phương án dự kiến xử lý, tiến độ thực hiện, và cho phép các cơ quan, tổ chức, cá nhân theo dõi, góp ý. Việc cập nhật nên thực hiện trên Cổng thông tin pháp luật quốc gia, có tính công khai và minh bạch cao.
Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội tham dự phiên làm việc tại Kỳ họp. Ảnh: Quochoi.vn
Không làm tăng gánh nặng hoặc phát sinh trách nhiệm bất hợp lý
Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội Sửu (Đoàn tỉnh Thừa Thiên Huế) cho biết, tại khoản 5 dự thảo Nghị quyết, cơ quan soạn thảo đã hướng đến khẳng định một trong các trụ cột của Nhà nước pháp quyền hiện đại rằng “quyền con người, quyền công dân là tối thượng, pháp luật phải bảo vệ và thúc đẩy quyền này một cách chủ động, thực chất”. Đồng thời, thể hiện được yếu tố công bằng, minh bạch, hạn chế tối đa rào cản phi lý cho người dân, doanh nghiệp - điều kiện then chốt để tạo môi trường pháp lý thuận lợi và thúc đẩy phát triển bền vững.
Tuy nhiên rất cần làm rõ và diễn đạt chặt chẽ các yếu tố sau: bảo đảm và tăng cường quyền, lợi ích hợp pháp của mọi tổ chức, cá nhân, đặc biệt các nhóm yếu thế; không làm tăng gánh nặng hoặc phát sinh trách nhiệm bất hợp lý vì tinh thần lập pháp hiện đại là tất cả quy định mới phải chịu “kiểm tra tác động”, đảm bảo “không cài cắm thủ tục, gánh nặng bất hợp lý, chi phí tuân thủ không minh bạch”.
Đại biểu Quốc hội Sửu (Đoàn tỉnh Thừa Thiên Huế). Ảnh: Quochoi.vn
Cùng với đó, cần làm rõ quy định về minh bạch, đơn giản hóa thủ tục hành chính, vì bảo đảm người dân, doanh nghiệp có thể tiếp cận, hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình; ngăn chặn nguy cơ “lạm quyền”, “nhũng nhiễu” do thủ tục phức tạp mập mờ; tăng ứng dụng công nghệ số, công khai quy trình xử lý trên cổng dịch vụ công quốc gia.
Đồng thời, phát triển môi trường pháp lý thuận lợi, công bằng. Chính sách pháp luật phải “hỗ trợ”, “trao quyền” thay vì “kiểm soát”, “ngăn cấm” không cần thiết.
Khi áp dụng nguyên tắc này trong lập pháp góp phần hạn chế lạm quyền, phòng chống tham nhũng, thúc đẩy cải cách thể chế, bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của mọi chủ thể. Đồng thời góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, xây dựng lòng tin của xã hội đối với hoạt động lập pháp và thực thi pháp luật của Nhà nước.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh tiếp thu, làm rõ ý kiến của đại biểu Quốc hôi. Ảnh: Quochoi.vn
Đến ngày 30/7, phải có báo cáo rà soát pháp luật
Tiếp thu, làm rõ các ý kiến của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, mục tiêu của nghị quyết là Quốc hội ban hành một nghị quyết khung. Trên cơ sở đó, Chính phủ sẽ triển khai rà soát tất cả những nội dung văn bản quy phạm pháp luật có vướng mắc do chính văn bản đó hoặc trong quá trình áp dụng và thi hành pháp luật có vướng mắc.
Đối với văn bản quy phạm pháp luật của địa phương có mâu thuẫn, chồng chéo thì hoàn toàn thuộc thẩm quyền của các chủ thể ban hành văn bản vi phạm luật tại địa phương.
Về tổ chức thi hành, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết, hiện Bộ Tư pháp đang tham mưu với Chính phủ ban hành kế hoạch để triển khai phù hợp với chương trình làm việc của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật; trong đó, tất cả các địa phương và bộ, ngành đều phải tiến hành rà soát trong lĩnh vực quản lý, đến ngày 30/7, phải có báo cáo với Chính phủ và Ban Chỉ đạo Trung ương.
Phong Châu