Tránh trở thành 'nạn nhân' của hành vi trốn thuế: Người tiêu dùng cần làm gì?

6 giờ trướcBài gốc

Từ ngày 1/6/2025, Nghị định số 70/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực, quy định các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng bắt buộc phải áp dụng hóa đơn điện tử. Thay đổi này nhằm mục đích minh bạch hóa hoạt động kinh doanh, hạn chế thất thu ngân sách Nhà nước.

1001 CHIÊU TRÒ MẬP MỜ NÉ THUẾ

Tuy nhiên, nhiều chủ cửa hàng, hộ kinh doanh, người bán kinh doanh online lại tỏ ra dè chừng, thậm chí lo lắng trước quy định mới. Họ tìm cách né tránh việc xuất hóa đơn điện tử bằng nhiều chiêu trò như chỉ nhận tiền mặt, yêu cầu chuyển khoản với nội dung không rõ ràng, hay thậm chí từ chối cung cấp hóa đơn.

Thời gian gần đây, trên các trang mạng xã hội, không khó để bắt gặp những bài đăng "lạ" từ phía người bán hàng online. Họ đang tích cực tìm cách lách luật để tránh nghĩa vụ nộp thuế. Điển hình là trường hợp của chị P.T. (Hà Nội), một người kinh doanh đồ gia dụng và thiết bị nhà bếp online. Thời gian gần đây, khách hàng của chị T. thường xuyên thấy bài đăng của chủ shop trên nhóm mua bán: "Khách yêu vui lòng thanh toán bằng hình thức tiền mặt khi nhận hàng (COD) hoặc chuyển khoản vào tài khoản A.N. Nguyễn (người thân của chị), tuyệt đối không chuyển vào tài khoản chính của shop để nhận ưu đãi vận chuyển nhanh và tặng kèm voucher mua sắm lần sau”.

Muôn kiểu né thuế của người bán hàng

Tương tự, anh Q.V. (Đà Nẵng), chuyên bán các sản phẩm công nghệ xách tay, cũng "sáng tạo" chiêu trò riêng. Anh thường xuyên nhắn tin riêng cho khách hàng sau khi chốt đơn: "Anh/chị vui lòng chuyển khoản với nội dung là “Ủng hộ dự án cá nhân” hoặc “Tặng quà sinh nhật” giúp shop nhé. Nếu ghi nội dung khác, em xin phép hoàn lại tiền và hủy đơn ạ”.

Có thể thấy, hiện nay nhiều chủ shop bán hàng online sẵn sàng tung chiêu ưu đãi hoặc chấp nhận hủy đơn để tránh phải kê khai thuế nếu phát sinh giao dịch. Hành động này cho thấy ý định làm mập mờ thông tin giao dịch để cơ quan thuế khó có thể truy vết và xác định đúng bản chất của giao dịch mua bán.

Đáng chú ý, không chỉ những người bán hàng online, những cơ sở hộ kinh doanh, tiểu thương buôn bán đơn lẻ cũng có động thái “né thuế”. Thay vì sử dụng hóa đơn hay các phương thức thanh toán điện tử dễ kiểm soát, nhiều tiểu thương tại chợ, cửa hàng nhỏ lẻ thường chỉ nhận tiền mặt hoặc khuyến khích khách hàng chuyển khoản vào các tài khoản cá nhân không đăng ký kinh doanh.

Họ cũng có thể yêu cầu khách hàng ghi nội dung chuyển khoản một cách mập mờ, không liên quan đến giao dịch mua bán như "tặng quà," "ủng hộ," hay thậm chí là những cụm từ vô nghĩa để tránh sự theo dõi của cơ quan thuế. Mục đích chung của những hành vi này là che giấu doanh thu thực tế, giảm số thuế phải nộp, gây thất thu cho ngân sách nhà nước và tạo ra sự thiếu công bằng trong môi trường kinh doanh.

Trước thông tin một số hộ kinh doanh thông báo chỉ nhận tiền mặt, không nhận tiền chuyển khoản của người mua hàng nhằm che giấu doanh thu để “né thuế”, Chi cục Thuế khu vực I đã có thư ngỏ gửi các hộ gia đình, cá nhân có hoạt động sản xuất kinh doanh

Thông qua thư ngỏ, Chi cục Thuế khu vực I mong muốn rằng, các hộ, cá nhân kinh doanh hãy là những nhà kinh doanh tỉnh táo, tìm hiểu quy định pháp luật, không nghe và làm theo những hành vi trái pháp luật như che giấu doanh thu, không minh bạch trong giao dịch kinh tế; thực hiện kê khai đúng và đầy đủ doanh thu khi bán hàng hóa dịch vụ.

Cơ quan thuế luôn sẵn sàng hỗ trợ và khuyến khích các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chuyển đổi, phát triển lên doanh nghiệp để được hưởng các chính sách ưu đãi về đầu tư kinh doanh và thuế theo Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 về cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.

NGƯỜI TIÊU DÙNG TỪ NẠN NHÂN TRỞ THÀNH KẺ TIẾP TAY CHO HÀNH VI TRỐN THUẾ

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Ngọ Tiến Đức, Đoàn luật sư thành phố Hà Nội, với việc người bán hàng chỉ thu tiền mặt thì chưa vi phạm quy định của pháp luật về thanh toán (trừ trường hợp thuộc diện buộc phải thanh toán không dùng tiền mặt). Tuy nhiên, nếu hộ kinh doanh “chỉ lấy tiền mặt” đi kèm với việc không xuất hóa đơn, không ghi sổ hoặc kê khai thấp hơn thực tế, thì hành vi này có thể bị xác định là “che giấu doanh thu”.

Nếu nhà bán hàng có doanh thu trên 1 tỷ/năm khi bán hàng cố tình từ chối giao dịch chuyển khoản, thanh toán thẻ để né quy định của pháp luật, ép, chỉ cho khách trả tiền mặt để “đỡ” một hóa đơn, một chứng từ điện tử bắt buộc nối sang cơ quan thuế là có dấu hiệu vi phạm quy định của pháp luật về hành chính, cao hơn có thể là hình sự theo quy định pháp luật.

Luật sư Ngọ Tiến Đức, Đoàn luật sư thành phố Hà Nội

Luật sư cũng phân tích, hành vi “che giấu doanh thu” thực tế có thể vi phạm có quy định sau: Thứ nhất, vi phạm hành chính về hóa đơn theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP. Hộ kinh doanh, nhà bán hàng lập hóa đơn không đúng thời điểm, không đầy đủ nội dung, không chuyển dữ liệu ngay với cơ quan thuế sẽ bị phạt 2–4 triệu đồng, không lập hóa đơn nếu đã bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ bị phạt 5–10 triệu đồng. Hộ kinh doanh, nhà bán hàng có hành vi khai sai, khai thiếu doanh thu vi phạm Luật Quản lý Thuế 2019, Điều 142) có thể bị phạt bằng 20–40% số tiền thuế tính thiếu

Thứ hai, hộ kinh doanh, nhà bán hàng có hành vi trốn thuế như việc không ghi chép sổ sách liên quan tới khoản thu, không xuất hóa đơn khi bán hàng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự quy định tại Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015: “Tội trốn thuế”. Hình phạt cao nhất của tội này lên tới 7 năm tù giam.

Ngoài ra, Nếu cơ quan thuế xác định doanh thu thực tế chênh lệch quá lớn, có dấu hiệu che giấu, sẽ đình chỉ sử dụng hóa đơn điện tử, thậm chí đình chỉ hoạt động kinh doanh tạm thời cho đến khi khắc phục xong hậu quả theo Nghị định 123/2020/NĐ-CP. Đối với hộ kinh doanh đã chuyển thành doanh nghiệp, nếu phát hiện dấu hiệu “không chuyển dữ liệu hóa đơn từ máy tính tiền”, cơ quan thuế sẽ “treo” hoặc “hủy mã” dẫn đến doanh nghiệp không thể lập hóa đơn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động.

Đối với hành vi người bán thu thêm tiền từ khách hàng thì cần xác định rõ theo 2 khía cạnh: Người bán và người mua đều đồng ý khoản phát sinh thêm; Người bán bất ngờ tăng giá, người mua bị động và không đồng ý với khoản tiền tăng thêm này.

Nếu người bán chưa thông báo rõ ràng, chưa niêm yết công khai mức giá (bao gồm phí phát sinh), nhưng vẫn ép khách trả thêm, hành vi này vi phạm Luật Giá, Luật Bảo vệ Người tiêu dùng, Luật Cạnh tranh, Luật Quản lý Thuế tùy mức độ, số tiền phát sinh. Đối với hành vi ép khách hàng trả thêm tiền, hộ kinh doanh, nhà bán hàng có thể bị phạt hành chính về giá cả, bảo vệ người tiêu dùng hoặc thuế dẫn tới mất uy tín, khách hàng khiếu nại, cơ quan chức năng xử lý, có thể phải hoàn trả tiền, xin lỗi công khai.

Hộ kinh doanh, nhà bán hàng nên niêm yết, công khai đầy đủ giá đã bao gồm mọi khoản phí phát sinh. Nếu có phí phục vụ, phí đóng gói, phí giao hàng riêng, phải thể hiện rõ trên menu/bảng giá hoặc thông báo trước cho khách. Xuất hóa đơn đúng giá trị thực tế thu kể cả tiền mặt hay chuyển khoản. Đảm bảo tuân thủ các quy định về giá, hóa đơn, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng để tránh bị xử phạt hành chính làm mất uy tín.

Trong bối cảnh cơ quan thuế đang siết chặt quản lý và triển khai hóa đơn điện tử, người tiêu dùng đóng vai trò quan trọng trong việc góp phần minh bạch hóa thị trường, đồng thời bảo vệ quyền lợi của chính mình. Luật sư Tiến Đức đưa ra lời khuyên, người tiêu dùng phải yêu cầu xuất hóa đơn điện tử mỗi khi mua hàng, đặc biệt là với các giao dịch lớn hoặc tại các cơ sở kinh doanh có doanh thu cao. Dù thanh toán bằng tiền mặt hay chuyển khoản, người bán vẫn có trách nhiệm xuất hóa đơn (giấy hoặc điện tử) với đầy đủ nội dung và giá trị giao dịch.

Hãy ưu tiên mua sắm tại những địa điểm có thông tin rõ ràng, được cấp phép kinh doanh và có cam kết tuân thủ pháp luật về thuế. Trước khi quyết định mua hàng, đặc biệt là với các giao dịch lớn, khách hàng hãy tham khảo ý kiến và đánh giá của những khách hàng đã trải nghiệm thực tế. Điều này giúp bạn có cái nhìn khách quan về độ tin cậy của người bán.

Nếu người bán cố tình từ chối hoặc tìm cách lảng tránh, hãy kiên quyết yêu cầu quyền lợi chính đáng của mình. Trong trường hợp cần thiết, khách hàng có thể phản ánh thông tin đến cơ quan thuế để được hỗ trợ và xử lý. Việc làm này không chỉ giúp bạn bảo vệ quyền lợi của bản thân mà còn góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh, công bằng cho tất cả mọi người.

Khả Ngân

Nguồn Thương Gia : https://thuonggiaonline.vn/tranh-tro-thanh-nan-nhan-cua-hanh-vi-tron-thue-nguoi-tieu-dung-can-lam-gi-post560739.html