Trào lưu du lịch 'chậm' được ưa chuộng

37 phút trướcBài gốc

Khi giới trẻ lựa chọn

Nếu như giai đoạn trước, du lịch của người trẻ gắn liền với những địa điểm “đỉnh trend”, lịch trình dày đặc và sự xuất hiện trên mạng xã hội, thì khoảng hai năm trở lại đây, một làn sóng mới đang hình thành — du lịch chậm (slow travel). Nhiều điểm đến như Mai Châu (Hòa Bình), Nậm Đăm (Hà Giang), Cù Lao Chàm (Quảng Nam), Lý Sơn (Quảng Ngãi) hay các làng nghề như Bát Tràng, Phú Vinh, Cổ Chất… ghi nhận lượng lớn du khách trẻ lựa chọn lưu trú dài ngày, ưu tiên trải nghiệm văn hóa thay vì “đi càng nhiều càng tốt”.

Xu hướng này không chỉ phản ánh nhu cầu xê dịch bền vững mà còn góp phần đưa các giá trị văn hóa bản địa trở lại đời sống, tạo sinh lực mới cho những nơi từng bị lãng quên trên bản đồ du lịch đại chúng.

Theo thống kê của một số homestay tại Mai Châu, tỉ lệ khách trẻ ở lại từ 3–5 ngày tăng 40% so với cùng kỳ năm trước; trong khi các tour trải nghiệm làm gốm ở Bát Tràng hay đan mây tre đan tại Phú Vinh cũng liên tục cháy lịch cuối tuần. Điểm chung của những bạn trẻ này là mong muốn “sống chậm, hiểu sâu” thay vì chụp ảnh rồi rời đi.

Về với làng nghề, miền quê, những cộng đồng nhỏ để quan sát, trải nghiệm và sống hòa vào nhịp sinh hoạt địa phương. Ảnh: Hoàng Long.

Nhiều người lựa chọn rời khỏi đô thị để tìm lại sự cân bằng. Bạn Hồng Ngọc (25 tuổi, TPHCM), người dành 7 ngày ở làng chài An Bàng (Quảng Nam), chia sẻ: “Ban đầu tôi chỉ định đi 2 ngày, nhưng khi sống cùng dân làng, ăn cá tươi họ đánh bắt, nghe chuyện về biển, tôi thấy mình như được nạp lại năng lượng. Tôi không cần check-in gì, chỉ cần được bình yên.”

Không chỉ cá nhân, nhiều đội nhóm, câu lạc bộ thanh niên còn kết hợp du lịch chậm với hoạt động cộng đồng như dọn rác, trồng cây, tham gia workshop làng nghề, giúp tiêu thụ sản phẩm thủ công hoặc giới thiệu văn hóa bản địa qua mạng xã hội.

Xu hướng này cũng góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương theo hướng bền vững. Tại Nậm Đăm (Hà Giang), cộng đồng người Dao đỏ đã phát triển mô hình du lịch cộng đồng với hoạt động tắm lá thuốc, nấu ăn truyền thống, đi bộ xuyên rừng. Doanh thu từ du lịch giúp nhiều hộ dân cải thiện thu nhập, giữ gìn nhà trình tường và các phong tục của dân tộc.

Du lịch chậm vì thế không chỉ là trào lưu nhất thời, mà đang trở thành một lựa chọn văn hóa của thế hệ trẻ — thế hệ thích trải nghiệm thực chất, tôn trọng thiên nhiên và muốn hiểu câu chuyện phía sau mỗi vùng đất.

Bài toán còn bỏ ngỏ

Mặc dù mang lại nhiều tín hiệu tích cực, du lịch chậm tại Việt Nam vẫn đối mặt không ít thách thức. Nhiều điểm đến chưa có sự chuẩn bị hạ tầng phù hợp để đón lượng khách lưu trú dài ngày, đặc biệt là ở miền núi. Việc đào tạo người dân địa phương làm dịch vụ còn hạn chế, khiến chất lượng trải nghiệm không đồng đều giữa các địa phương.

Xu hướng du lịch chậm thu hút giới trẻ trải nghiệm. Ảnh Quỳnh Anh.

Tại một số làng nghề, du khách muốn tham gia workshop nhưng thiếu không gian trải nghiệm, thiếu người hướng dẫn hoặc hoạt động chưa được chuẩn hóa. Làng nghề Phú Vinh (Hà Nội) từng rơi vào tình trạng “quá tải” vào dịp lễ, khi nhiều đoàn khách đến cùng lúc khiến nghệ nhân khó đảm bảo chất lượng buổi trải nghiệm.

Một vấn đề khác là sự phụ thuộc vào mạng xã hội. Khi một địa điểm được cộng đồng review quá nhiều, lượng khách tăng đột biến có thể khiến bản sắc địa phương bị thương mại hóa. Điều này từng xảy ra ở Làng Cổ Đường Lâm, Hội An hay Tà Xùa, nơi một số dịch vụ mọc lên tự phát gây ảnh hưởng đến không gian văn hóa nguyên bản.

Đối với du lịch chậm, điều quan trọng là giữ được “chất” của vùng đất — điều này đòi hỏi chiến lược dài hạn, thay vì chỉ trông vào sức lan tỏa của giới trẻ.

Theo hướng dẫn viên Trần Quốc Đạt (Vietravel Hà Nội), để trào lưu du lịch chậm phát triển đúng nghĩa và bền vững, ngành du lịch cần tập trung vào ba nhóm giải pháp cấp thiết.

Theo anh, hiện nay nhiều điểm đến làm du lịch theo kiểu tự phát, mạnh ai nấy làm, nên chất lượng trải nghiệm không đồng đều, thậm chí có nơi gây thất vọng cho du khách. “Các địa phương cần phối hợp với ngành văn hóa và du lịch để xây dựng một bộ tiêu chí cụ thể: cơ sở vật chất thế nào là đạt chuẩn, không gian sinh hoạt ra sao, làm workshop làng nghề theo quy trình nào, câu chuyện văn hóa được truyền tải có chuẩn mực hay không. Khi mọi thứ được chuẩn hóa, du khách có niềm tin hơn và người dân cũng có cơ sở để làm nghề bài bản,” anh Đạt nói. Anh cũng cho biết những nơi áp dụng chuẩn hóa sớm như Hội An hay Hà Giang đang cho thấy hiệu quả rõ rệt khi lượng khách quay lại tăng đáng kể.

“Du lịch chậm đòi hỏi chiều sâu cảm xúc, nên người dân – những người trực tiếp dẫn dắt trải nghiệm – phải được trang bị kiến thức và kỹ năng bài bản. Không chỉ là giao tiếp, mà còn là hiểu biết lịch sử, văn hóa, kỹ năng tổ chức hoạt động, xử lý các tình huống bất ngờ,” anh chia sẻ. Anh nhấn mạnh những mô hình thành công như bản Lác (Mai Châu), làng gốm Bát Tràng hay làng giấy dó Đông Cao đều có điểm chung: người dân được tập huấn nghiêm túc, nhờ vậy có thể tự tin kể câu chuyện về chính vùng đất của mình. “Khi người dân làm chủ được hành trình, du khách cảm nhận được sự chân thật – đó là thứ không dịch vụ hiện đại nào thay thế được.”, anh nói.

Anh cho rằng sự phát triển nóng khiến nhiều điểm du lịch bị “bê tông hóa”, dịch vụ mọc tràn lan, làm loãng bản sắc và phá vỡ không gian văn hóa. “Nếu du lịch chậm mà lại biến thành chợ đêm hay phố dịch vụ thì còn gì là trải nghiệm? Chính quyền địa phương và cộng đồng cần có quy hoạch rõ ràng, kiểm soát số lượng homestay, hàng quán, điểm check-in. Bản sắc địa phương phải được đặt lên hàng đầu,” anh nhấn mạnh.

Đối với anh Đạt, du lịch chậm chỉ thực sự bền vững khi người dân vẫn là chủ thể văn hóa – không phải phông nền – và điểm đến giữ được tinh thần nguyên bản của mình. “Giới trẻ đang tìm sự bình yên và sự thật. Nếu chúng ta giữ được điều đó, họ sẽ quay lại, và mô hình du lịch chậm sẽ phát triển lâu dài, chứ không phải chỉ là một trào lưu nhất thời.”

Trào lưu du lịch chậm của giới trẻ đang mở ra hướng phát triển mới cho ngành du lịch Việt Nam – một hướng đi tử tế, nhân văn và giàu bản sắc. Đây là cơ hội để các cộng đồng nhỏ, làng nghề truyền thống và những vùng đất ít nổi tiếng bước vào bản đồ du lịch với vị thế mới.

Tuy nhiên, để xu hướng này trở thành động lực dài hạn, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư. Du lịch chậm không thể phát triển tự phát; nó cần chiến lược, quy hoạch và tầm nhìn.

Bởi cuối cùng, giá trị lớn nhất mà du lịch chậm mang lại không phải là những tấm ảnh đẹp, mà là sự kết nối — giữa con người với văn hóa, giữa người trẻ với chính mình, và giữa những vùng đất bình yên với nhịp sống hiện đại đầy gấp gáp.

Nam Khánh

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/trao-luu-du-lich-cham-duoc-ua-chuong.html