Trào lưu phản đối vaccine gây hậu quả khôn lường

3 giờ trướcBài gốc

Do dự vaccine là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây quá tải cho hệ thống y tế khi dịch bệnh.

Cô Paloma Shemirani, cựu sinh viên Đại học Cambridge, đã qua đời ở tuổi 23 sau khi từ chối hóa trị cho căn bệnh ung thư hạch không Hodgkin. Cô tử vong vì một cơn đau tim do khối u gây ra tại Bệnh viện Hoàng gia Sussex (RSCH) vào ngày 24/7 năm ngoái.

Những chi tiết gây sốc về cái chết của Paloma đã được tiết lộ tại phiên điều trần đang diễn ra ở Maidstone, hạt Kent (Anh). Theo lời khai tại tòa, Paloma từng khẳng định mình là người “chống vaccine” và cho rằng quyền con người của cô đã bị các bác sĩ NHS xâm phạm. Paloma khẳng định mình có “nền tảng về chữa lành tự nhiên” và lo sợ hóa trị sẽ khiến cô vô sinh.

Mẹ của Paloma, bà Kate (Kay) Shemirani - người tự xưng là "Y tá tự nhiên" trên mạng xã hội - là một nhân vật nổi tiếng trong cộng đồng chống vaccine và các thuyết âm mưu về Covid-19. Bà là người dẫn dắt phần lớn chương trình “điều trị thay thế” của con gái, trong đó có việc áp dụng liệu pháp Gerson - một chế độ ăn chay hữu cơ nghiêm ngặt.

Paloma Shemirani từng khẳng định mình là người “chống vaccine”.

Cái chết của Paloma làm dấy lên những tranh cãi dữ dội xoay quanh ranh giới giữa quyền tự quyết cá nhân và trách nhiệm y tế công cộng, cũng như tác động của các thuyết âm mưu sức khỏe lan truyền trên mạng xã hội. Đặc biệt, các bài viết có nội dung “anti vaccine” hiện đang khiến nhiều người dao động, gây ảnh hưởng tiêu cực đến công tác tiêm chủng phòng dịch bệnh. Trào lưu này không chỉ tác động đến những người trưởng thành, mà còn ảnh hưởng đến trẻ em và thai phụ.

Trào lưu anti vaccine đã xuất hiện từ lâu, một phần xuất phát từ niềm tin rằng cơ thể con người có khả năng tự chữa lành mà không cần đến sự can thiệp y tế. Quan điểm này thường được thúc đẩy bởi các phong trào như “sống thuận tự nhiên” hoặc “thực dưỡng”, cho rằng việc tiêm vaccine là không cần thiết, thậm chí có hại cho cơ thể, làm suy giảm khả năng miễn dịch tự nhiên, thậm chí gây ra những vấn đề như tự kỷ, vô sinh…

Những quan điểm này ngày càng lan rộng, không chỉ từ những nguồn thông tin không chính thống mà còn từ những người có ảnh hưởng trong xã hội. Quả thực, trong các hội nhóm “tự chữa lành”, rất nhiều người bày tỏ quan điểm anti vaccine một cách phiến diện, phản khoa học nhưng lại luôn nhận được sự ủng hộ của các bà mẹ trẻ. Những bài viết được chia sẻ, bình luận rôm rả, cho thấy một bộ phận có tư tưởng lệch lạc.

Trào lưu anti vaccine đã xuất hiện từ lâu, cả ở thế giới lẫn Việt Nam.

Thời gian qua, bệnh sởi bùng phát Hà Nội, TP.HCM và nhiều địa phương được các chuyên gia phân tích do tỷ lệ tiêm vaccine thấp. Trước đó, nhiều dịch bệnh truyền nhiễm cũng từng bùng phát. Ghi nhận tại các cơ sở điều trị cho thấy, số trẻ mắc sởi chủ yếu là ở độ tuổi từ 4 tháng đến 8 tuổi. Nhiều trẻ khi vào viện đã bị biến chứng viêm phổi, viêm thanh quản. Nhiều trẻ mắc sởi chưa đến tuổi tiêm vaccine; một số trẻ tiêm không đầy đủ; trẻ bị bỏ sót mũi tiêm.

Đáng tiếc nhất, một em bé 4 tuổi ở Hà Nội tử vong sau khi mắc sởi, dù đã được các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương nỗ lực cứu chữa. Qua khai thác tiền sử, các bác sĩ nhận thấy mặc dù đã 4 tuổi, trẻ mới chỉ được tiêm một liều vaccine viêm gan ngay sau sinh và một mũi vaccine BCG trong vài tuần sau đó. Tất cả vaccine cần thiết để chống lại các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, trong đó có vaccine sởi, trẻ đều không được tiêm.

Điều này khiến các bác sĩ nghi ngờ bệnh nhi là nạn nhân của tình trạng do dự hoặc chống đối vaccine. Ghi nhận tại Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương, nhiều bà mẹ chưa thật sự quan tâm đến lịch sử tiêm chủng của con.

Có mẹ biết phải cho con đi tiêm sởi, nhưng mặc định là trẻ phải từ 9 tháng. Trong khi từ cuối năm 2024, Bộ Y tế đã cho phép vaccine có thể tiêm sớm từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tháng tuổi. Đây được tính là mũi sởi 0 tức mũi chống dịch, sau đó trẻ cần hoàn thành các mũi sởi tiếp theo theo phác đồ thông thường.

Ghi nhận tại Bệnh viện Nhi Trung ương, nhiều bà mẹ chưa thật sự quan tâm đến lịch sử tiêm chủng của con.

Tiến sĩ Tiến sĩ, bác sĩ Lê Kiến Ngãi, Trưởng Khoa Dự phòng và kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Nhi Trung ương, phân tích, nguyên nhân phổ biến của do dự vaccine có thể kể đến gồm: Một bộ phận trong cộng đồng thiếu thông tin hoặc hiểu sai về vaccine như lo lắng về an toàn, tác dụng phụ, hay chưa bị thuyết phục về hiệu quả của vaccine; tâm lý chủ quan cho rằng bệnh truyền nhiễm hiện nay đã hiếm gặp hoặc không nguy hiểm; ảnh hưởng tiêu cực từ những thông tin giả, thông tin sai lệch...

"Do dự vaccine làm cho bản thân cá thể không được tiếp nhận vaccine có nguy cơ nhiễm bệnh cao và nếu nhiễm bệnh sẽ có diễn biến nặng nề, điều trị khó khăn, thậm chí nguy hiểm tính mạng, nhất là khi gặp tác nhân gây bệnh nguy hiểm.

Đối với cộng đồng, do dự vaccine làm giảm tỷ lệ bao phủ vaccine, tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh (thí dụ: sởi, ho gà, Covid-19…). Do dự vaccine là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây quá tải cho hệ thống y tế khi dịch bệnh quay lại", bác sĩ Ngãi cảnh báo.

Chuyên gia này nhấn mạnh, việc đối phó với tình trạng do dự và chống đối vaccine đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan y tế, truyền thông và cộng đồng để bảo đảm sức khỏe cho toàn dân. Cần xem xét đưa vấn đề do dự và chống đối vaccine như một vấn đề sao nhãng với sức khỏe và quyền lợi của trẻ em.

Một bộ phận trong cộng đồng thiếu thông tin hoặc hiểu sai về vaccine.

Ở Việt Nam, tỷ lệ tiêm chủng hiện nay vẫn chưa đạt được mức như mong đợi. Trong năm 2024, tỷ lệ tiêm vaccine chưa đạt tiến độ kế hoạch của Bộ Y tế và dịch bệnh như sởi, ho gà, bạch hầu đang có dấu hiệu gia tăng. Điều này cho thấy nếu không tiếp tục duy trì tỷ lệ tiêm chủng cao, nguy cơ bùng phát dịch bệnh là rất lớn.

Mặc dù vaccine không thể đảm bảo 100% an toàn nhưng đây vẫn là một trong những thành tựu khoa học vĩ đại nhất của nhân loại, giúp cứu sống hàng triệu người và ngăn ngừa sự bùng phát của các dịch bệnh truyền nhiễm.

Các nghiên cứu đã chứng minh rằng từ 85 - 95% người được tiêm vaccine sẽ phát triển miễn dịch đặc hiệu chống lại các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như cúm, sởi, bạch hầu, ho gà... Không chỉ bảo vệ cá nhân, việc tiêm vaccine còn giúp bảo vệ cộng đồng, ngăn ngừa sự lây lan của bệnh tật.

Hoài Phương

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/trao-luu-phan-doi-vaccine-gay-hau-qua-khon-luong.htm